Thanh tra Chính phủ vừa có kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực xuất nhập khẩu, bình ổn thị trường xăng dầu và thép của Bộ Công thương. Nhiều bất cập đã được chỉ ra trong công tác điều hành quản lý giá và chất lượng hai mặt hàng này.

Thép: Vỡ quy hoạch

Theo kết luận thanh tra số 2090/KL-TTCP-V.I vừa được thanh tra Chính phủ công bố, trong quản lý quy hoạch ngành thép, Bộ Công thương chưa phối hợp tốt với UBND các tỉnh, thành phố, các ban quản lý khu công nghiệp dẫn đến đầu tư thép tràn lan, manh mún, kém hiệu quả, thiếu cạnh tranh. Tình trạng này càng thêm trầm trọng do thiếu sự thống nhất, đồng bộ trong các quy định liên quan của Luật Đầu tư và Luật Xây dựng.

Theo kết luận thanh tra, công tác chỉ đạo, giám sát, tổ chức thực hiện các giải pháp theo đề án phát triển thương mại trong nước đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 còn hạn chế, dẫn đến hệ thống phân phối mặt hàng thép xây dựng chưa hình thành rõ ràng, thiếu sự liên kết chặt chẽ từ khâu sản xuất, nhập khẩu với các tổ chức kinh tế và người tiêu dùng.

Hiệu quả bình ổn thị trường theo chỉ đạo chưa cao, người tiêu dùng, các công trình xây dựng... chưa tiếp cận được giá bán theo chỉ đạo trong khi lợi nhuận Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) giảm nhiều, ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách. (Chỉ tính riêng năm 2008, VNS đã giảm lợi nhuận tới 600 tỷ đồng; riêng Công ty Cổ phần gang thép Thái Nguyên giảm lợi nhuận gần 200 tỷ đồng).

Việc thu thập thông tin, phân tích, đánh giá nhu cầu và khả năng đáp ứng thép chưa kịp thời, chính xác nên các chính sách không hiệu quả làm tăng lượng thép tồn kho trong năm 2008 (Theo báo cáo, lượng thép thành phẩm và phôi thép tồn kho đến tháng 10/2008 là 2 triệu tấn, theo Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội là 3 triệu tấn).

Tuy nhiên, thông tin này cũng đã không được báo cáo. Sau 2 năm thực hiện quy hoạch ngành thép, đã có 65 dự án sản xuất gang, thép được triển khai. 48 dự án ngoài quy hoạch, 32 dự án được các địa phương cấp giấy chứng nhận đầu tư nhưng chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ Công thương. Tất cả những yếu tố trên là nguyên nhân dẫn đến vỡ quy hoạch ngành thép.

Xăng dầu: Thiếu minh bạch

Về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực xăng dầu, theo Thanh tra Chính phủ, Bộ Công thương chưa xử lý những doanh nghiệp nhập khẩu thiếu số lượng theo hạn ngạch nhập khẩu được giao là chưa đúng quy định. Năm 2007, có 2 doanh nghiệp chỉ đạt 90% và 95%. Năm 2008 có 6 doanh nghiệp nhập khẩu thiếu số lượng. Năm 2009, có 2 đơn vị là Tổng công ty XDCTGT 1 và Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn xuất khẩu dầu FO với số lượng khoảng 121,4 tấn sang Campuchia nhưng không báo cáo Bộ Công thương. Năm 2008 và 2009 có 2 doanh nghiệp tái xuất xăng dầu nhưng cũng không báo cáo Bộ Công thương. Như vậy có thể thấy công tác phối hợp giữa Bộ Công thương và Bộ Tài chính còn chưa chặt chẽ để kịp thời phát hiện và xử lý những sai phạm.

Ngoài ra, cơ chế phân phối sản phẩm nhà máy lọc dầu Dung Quất còn bất cập. Việc chỉ đạo xây dựng cơ chế phân phối nhằm tạo ra sự minh bạch trong kinh doanh, kiểm soát các khoản thu của ngân sách Nhà nước chưa kịp thời.

Cục Quản lý thị trường chưa tổ chức thanh tra chuyên ngành thương mại theo nhiệm vụ được giao. Cơ cấu, tổ chức, lực lượng thanh tra chuyên ngành thương mại chưa được hình thành rõ ràng, thiếu lực lượng thanh tra viên, còn lẫn lộn giữa hoạt động thanh tra và kiểm tra. Cũng theo kết luận, từ năm 2007 đến 2009, Bộ Công thương chưa tổ chức thanh tra hoạt động tổ chức kinh doanh thép và xăng dầu.

Từ những tồn tại nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ sửa đổi, bổ sung thông tư hướng dẫn điều kiện bảo đảm chất lượng, bảo đảm đo lường đối với hoạt động kinh doanh xăng động cơ, dầu diesel...; sửa đổi, bổ sung, ban hành tiêu chuẩn cửa hàng xăng dầu thay thế các quy định trước; chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật-công nghệ áp dụng cho các dự án thép phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt, xây dựng hàng rào kỹ thuật đối với thép nhập khẩu.

Yêu cầu Bộ Công thương kiểm điểm khuyết điểm của các tập thể, cá nhân và xem xét, xử lý những dự án sản xuất thép chậm triển khai không có lý do chính đáng, dự án có công nghệ lạc hậu, ảnh hưởng đến môi trường.

Nguồn: giaothongvantai