Các kiểm tra chặt chẽ của các quan chức hải quan Trung Quốc nhằm ngăn chặn việc buôn lậu phế thép vào Đông Nam Á đã buộc một số nhà xuất khẩu hủy bỏ hoặc trì hoãn các lô hàng, tạo thuận lợi cho các đối thủ như Nga trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung căng thẳng.

Theo hai nhà xuất khẩu Trung Quốc và một nhà nhập khẩu lớn ở Philippines, trong số các lô hàng bị trì hoãn, các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã tận dụng hệ thống giảm thuế hào phóng của Bắc Kinh đối với thép giá trị gia tăng.

Trung Quốc trong nhiều thập kỷ đã giảm thuế cho các nhà xuất khẩu bán thép giá trị gia tăng, cho phép họ cạnh tranh với các đối thủ cạnh tranh. Trung Quốc đã chi tới 2.8 tỷ USD cho các khoản giảm giá này trong năm 2017, theo các tính toán của Reuters dựa trên khối lượng xuất khẩu thép hợp kim của nó.

Nhưng hệ thống đã bị lạm dụng bởi các nhà xuất khẩu, những người đã tuyên bố giảm giá từ 5-13% ngay cả đối với những thành tố phụ trợ nhỏ như crôm, trong khi một số bị cáo buộc đã để sai nhãn hàng để vượt mặt thuế quan như thép hợp kim.

Một trong những nhà xuất khẩu thép tại Đường Sơn cho biết công ty của ông đã bỏ 1/ 3 lượng hàng trong tháng trước, và thêm vào đó các chủ hàng khác cũng hủy đơn hàng do lo ngại bị đánh thuế.

"Người ta lợi dụng việc giảm thuế hoặc giả mạo các tài liệu xuất khẩu để tránh thuế, vì vậy kiểm tra chặt chẽ hơn đang làm tăng nguy cơ cho các nhà giao dịch", nhà xuất khẩu thép tại Đường Sơn cho biết.

Phế kim loại nhập lậu từ Trung Quốc chủ yếu chảy vào Đông Nam Á, cùng một điểm đến lớn nhất trong xuất khẩu sản phẩm thép hợp pháp của nó, theo các nguồn tin.

Khối lượng giao dịch bị hủy hoặc bị trì hoãn là tương đối nhỏ và cho đến nay không ảnh hưởng nhiều hàng xuất khẩu của Trung Quốc, đã được thúc đẩy bởi một chênh lệch lớn và sản lượng ngày càng tăng của quốc gia.

"Xuất khẩu các sản phẩm như thép băng, thanh vuông và dây thép bị ảnh hưởng nhiều nhất trong các kiểm tra chặt chẽ gần đây từ hải quan", Linda Lin, biên tập viên thép tại CRU ở Thượng Hải cho biết.

Những sản phẩm này chiếm phần lớn lượng thép của Trung Quốc đi ra nước ngoài. Trong khi tổng khối lượng xuất khẩu tiếp tục giảm trong năm ngoái, các lô hàng đã tăng tới 85%, theo số liệu hải quan.

Nhưng tốc độ hủy có thể nhanh hơn khi các cơ quan hải quan đưa ra các quy định mới vào ngày 1/ 8 yêu cầu chủ hàng trả lời hơn 100 câu hỏi trên tờ khai của lô hàng, từ mức 40 câu hỏi hiện nay.

Hải quan đã không đưa ra lý do cho các quy định mới được công bố vào tháng 6, nhưng các nhà giao dịch tin rằng họ làm vậy để việc trốn thuế trở nên khó khăn hơn.

Cuộc đàn áp có thể làm giảm chỗ đứng của các nhà xuất khẩu thép Trung Quốc ở Đông Nam Á, điểm đến cho khoảng 1/ 4 các lô hàng sản phẩm thép vào năm ngoái.

Hàng hóa bị hủy bỏ bao gồm một số lô đến Philippines, nơi một số người mua lớn đã chuyển sang  nguồn cung từ Nga và Trung Đông.

Hai nhà cung cấp Trung Quốc đã hủy các lô hàng sản phẩm thép dẹt ở Manila vào tháng 5, và có tới 4 người mua phôi thép và dây thép cho biết trong tháng 6 rằng việc giao hàng của họ sẽ bị trì hoãn đến tháng 8, theo một nguồn tin cho hay.

Nhà sản xuất thép hàng đầu của Philippine là Steel Asia - hàng năm cần khoảng 1.6 triệu tấn phôi thép để sản xuất thép thanh vằn cho thị trường nội địa - hiện tại Trung Quốc chiếm ít hơn 8% lượng nhập khẩu, so với gần 90% trong năm 2016. Hiện nay nguồn cung cấp chính từ Nga và Trung Đông.

"Tính khả dụng và chi phí của phôi là sự cân nhắc chính cho sự thay đổi trong nguồn cung", Steel Asia nói.

Ngoài ra, tại Việt Nam, thị trường lớn thứ hai của Trung Quốc sau Hàn Quốc, hầu hết các công ty thép có thể sẽ ngừng nhập khẩu từ Trung Quốc để tránh thuế nhập khẩu nặng nề của Mỹ áp dụng đối với các sản phẩm thép từ Việt Nam.

Các thị trường lớn khác, bao gồm Indonesia và Thái Lan, đã không thấy bất kỳ sự hủy bỏ gần đây nào, theo một quan chức thương mại Indonesia cho hay.

Tuy nhiên, các nước cũng lo ngại trong bối cảnh tranh chấp thương mại leo thang của Bắc Kinh với Washington.

Nguồn tin: Satthep.net