Nếu như trước đây, thường chỉ nghe nói về việc DNVN bị các nước kiện trong các vụ việc tranh chấp thương mại thì nay, các DNVN đã bắt đầu khởi kiện lại.
Sự việc DN tôm VN khởi kiện các DN Hoa Kỳ về việc áp đặt thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm tôm đông lạnh trước đây, và gần đây nhất Hiệp hội thép VN (VSA) kiến nghị Chính phủ khởi kiện phía Indonesia vi phạm các quy định của WTO trong việc điều tra tự vệ tôn lạnh là những minh chứng cụ thể cho câu chuyện này.
Một quyết định vô lý
Sự việc được bắt đầu khi cách đây gần 2 năm, 2 nhà sản xuất của Indonesia đã nộp đơn lên Ủy ban Tự vệ thương mại Indonesia (KPPI) yêu cầu điều tra tự vệ thương mại của Indonesia đối với sản phẩm tôn lạnh nhập khẩu từ các nước trong đó có VN. Trong thời gian này, phía các DNVN đã tham dự nghiêm chỉnh các phiên điều trần do cơ quan điều tra Indonesia tổ chức. Tuy nhiên, ngày 7/7/2014, Bộ Tài chính Indonesia đã tự ra quyết định áp dụng biện pháp tự vệ thương mại đối với sản phẩm tôn lạnh nhập khẩu vào Indonesia mà không qua tham vấn của Chính phủ VN. Mặc dù ngày 20/8/2014, phía Indonesia có tổ chức tham vấn với Chính phủ VN. Tuy nhiên, buổi tham vấn theo kiểu “Tiền trảm, hậu tấu” này đã không đi đến kết quả nào vì quyết định áp dụng thuế tự vệ thương mại đã được ban hành từ trước.
Trước những động thái đó, gần đây các DN sản xuất và XK tôn lạnh hàng đầu VN như: Tập đoàn Hoa Sen, Cty Tôn Phương Nam, Cty cổ phần Tôn Đông Á, Cty cổ phần Thép Nam Kim, Cty cổ phần Đại Thiên Lộc… cùng gửi công văn kiến nghị các bên liên quan như VCCI, Hiệp hội Thép VN… đề nghị xem xét đưa vụ việc giải quyết tại WTO.
Theo các DN này, KPPI có dấu hiệu vi phạm các điều kiện áp dụng biện pháp tự vệ thương mại được quy định trong Hiệp định SafeGuard như không chứng minh được đe dọa gây ra thiệt hại nghiêm trọng, không có sự phân tích đầy đủ về những diễn tiến không lường trước được, mối đe dọa nhân quả giữa việc nhập khẩu sản phẩm tôn lạnh và thiệt hại của ngành công nghiệp nội địa...
Cơ hội thắng cho DNVN
Giới bình luận cho rằng, thực chất phía sau những “biện pháp tự vệ” trên của phía KPPI chính là việc dựng nên rào cản kỹ thuật với hàng tôn lạnh của VN vào nước này. Bởi như đã nói ở phần đầu, trước đây khi Hoa Kỳ áp dụng một số biện pháp trong việc điều tra rà soát thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh của VN cũng đã tạo nên những khó khăn khá nghiêm trọng đối với người nông dân và DN thủy sản VN...
Việc khởi kiện Indonesia ra tòa WTO, sẽ là một thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ VN sẵn sàng ủng hộ tích cực quyền và lợi ích hơp pháp của các nhà XKVN trước các vi phạm trong hoạt động tự vệ thương mại ở bất kỳ quốc gia nào. |
Trao đổi với báo giới, ông Vũ Văn Thanh - Phó Tổng giám đốc Cty cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HSG), một trong những DN có quyền và lợi ích trong vụ việc khẳng định, các DN sản xuất tôn lạnh sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác với các cơ quan thẩm quyền kiến nghị tới Chính phủ để đưa vụ việc ra giải quyết tại WTO.“Nếu VN khởi kiện ra WTO vụ việc này, tôi tin rằng, khả năng thành công về phía VN sẽ rất cao”. Ông Thanh nhận định.
Còn bà Susan Schwab - cựu đại diện thương mại Mỹ nhận định, trong các vụ việc liên quan tới tranh chấp thương mại, VN cần tiến hành nhiều biện pháp, trong đó có việc sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO để khởi kiện yêu cầu chấm dứt các biện pháp rào cản áp dụng trái với nguyên tắc WTO là một biện pháp quan trọng.
Rõ ràng, với những phân tích trên, việc khởi kiện ra tòa WTO của các DNVN với phía Indonesia là hoàn toàn hợp lý, đây không chỉ đơn thuần là đòi lại quyền và lợi ích hợp pháp của các DN thép VN mà quan trọng hơn, thông qua vụ việc này sẽ giúp ngành thép nói chung và ngành tôn mạ VN nói riêng ngăn chặn nguy cơ các vụ điều tra sắp tới từ chính thị trường Indonesia cũng như các thị trường XK khác. Từ đó, sẽ giúp DNVN tránh bị áp mức thuế rất cao trong 3 năm đầu tiên lên tới 150% so với giá bán trong năm đầu tiên (khoảng 430 USD/tấn), giảm xuống gần 139% trong năm thứ 3 (gần 312 USD/tấn). Hơn nữa, nó cũng không tạo tiền lệ xấu cho các nước khác áp dụng biện pháp “phòng vệ” này.
Theo nhận định từ các chuyên gia, chắc chắn việc khởi kiện Indonesia ra tòa WTO, bất luận kết quả thế nào cũng sẽ là một thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ VN sẵn sàng ủng hộ tích cực quyền và lợi ích hơp pháp của các nhà XKVN trước các vi phạm trong hoạt động tự vệ thương mại ở bất kỳ quốc gia nào, từ đó ngăn chặn được xu hướng lạm dụng việc áp dụng công cụ này đối với các mặt hàng XK của VN. |
Nguồn tin: DĐ DN