Lũ lụt ở Queensland đã gây thiệt hại lớn cho kinh tế Úc. (ABC)

Úc là nước xuất khẩu than lớn nhất thế giới, trong đó bang Queensland là nơi cung cấp nguồn than chủ yếu.

Theo Hiệp hội Than Úc, Úc xuất khẩu than sang hơn 30 quốc gia trên thế giới, trong đó hai thị trường lớn nhất là Nhật Bản và Hàn Quốc. Ngoài ra, một số đối tác quan trọng khác của Úc là Đài Loan, Trung Quốc, Ấn Độ và Châu Âu.

Tuy nhiên, trong ba tháng vừa qua, ở khu vực Tây Bắc nước Úc đã liên tục xảy ra lũ lụt khiến cho người dân địa phương trên một diện rộng phải đi di tản. Hội đồng Khai khoáng Queensland cho biết các trận mưa lớn khiến khu vực trung tâm của bang Queensland ngập trong biển nước và gây thiệt hại nặng nề đến ngành công nghiệp khai thác than.

Ông Michael Roche, Giám đốc điều hành Ban Tài nguyên của Queensland nhận định rằng mưa lũ ở lưu vực phía Bắc sông Bowen còn khiến cho tuyến đường sắt chính nối liền các khu hầm mỏ và các cảng biển ở gần Mackay bị hư hại và tê liệt hoàn toàn trong suốt hơn một tuần lễ. Do đó, việc xuất khẩu than tới Châu Á và Châu Âu cũng bị đình trệ.

Giải pháp

Lũ lụt đã khiến cho rất nhiều công ty khai thác than của Úc, trong đó có một số tập đoàn lớn như Rio Tinto, BHP Billiton, Anglo American và Xstrata, buộc phải sử dụng điều khoản tạm dừng việc vận chuyển hàng do thiên tai được quy định trong hợp đồng kinh tế với các đối tác nước ngoài để tránh phải chịu sự ràng buộc trách nhiệm về mặt pháp lí vì đã phá vỡ hợp đồng.

Cách thức này giúp các doanh nghiệp Úc có thể dừng việc thực thi hợp đồng trong những tình huống nằm ngoài tầm kiểm soát như lũ, lốc xoáy và động đất.

Ông Russell Trood, Thượng nghị sĩ Đảng Tự do của bang Queensland đồng thời là Phó Chủ tịch Ủy ban Thượng viện về Thương mại và Ngoại vụ, cho biết việc các doanh nghiệp buộc phải áp dụng điều khoản trong tình huống khẩn cấp như trên đã cho thấy sự nghiêm trọng của của vấn đề mà họ đang phải đối mặt.

Theo ông Trood, phần lớn các doanh nghiệp khai thác than của Úc đều kí kết hợp đồng dài hạn với các đối tác trong khu vực, vì vậy, việc gián đoạn quá trình vận chuyển nguyên liệu theo đơn đặt hàng là điều cấm kị. “Không có một công ty xuất khẩu nào muốn áp dụng biện pháp này trừ phi họ không còn cách nào khác”, ông nhận định.

Ông Michael Roche cũng cho biết ngành công nghiệp than của Úc có mối quan hệ rất chặt chẽ với các nước đối tác. Do đó, mặc dù rất lo lắng nhưng các khách hàng của Úc đều hiểu được vấn đề vì thông tin về các trận lũ lụt ở Queensland đã được giới truyền thông quốc tế đăng tải rộng rãi.

Các chuyên gia phân tích hàng hóa toàn cầu thuộc Trung tâm nghiên cứu hàng hóa Macquire dự đoán việc lũ lụt kéo dài có thể khiến cho giá than gia tăng từ 246 đô-la/tấn lên đến 300 đô-la/tấn và sự gia tăng giá cả này sẽ được quy định trong các hợp đồng xuất khẩu than vào quý tới. Bên cạnh đó, việc giảm khối lượng than cung cấp còn có thể gây thiếu hụt nguyên liệu đầu vào cho ngành sản xuất thép, vì vậy nó có thể đẩy giá thép lên cao.

Theo nhận định của ông Roche, mặc dù một số nước sản xuất than khác trên thế giới có thể thu lợi nhuận trong bối cảnh hiện nay nhưng ngành xuất khẩu than của Úc vẫn đóng vai trò chủ chốt đối với nền kinh tế thế giới.

Ông Russell Trood cũng cho rằng việc đình trệ của ngành công nghiệp than của Úc lần này sẽ ảnh hưởng tới kinh tế toàn cầu và việc gia tăng giá than cũng không giúp ích được nhiều. Ông nói: “Viễn cảnh tươi sáng của nền kinh tế Úc sẽ khó có thể trở thành hiện thực nếu như Úc không tiếp tục xuất khẩu nhiên liệu và hàng hóa”.

Chính phủ Liên bang Úc hiện đang có kế hoạch áp dụng một khung thuế mới đối với ngành công nghiệp khai khoáng vào tháng 7/2012. Vào tháng 12 vừa qua, một bản báo cáo dự thảo về vấn đề này đã được đưa ra và cho đến nay vẫn có một số doanh nghiệp lên tiếng phản đối chính sách này.

Tuy nhiên, ông Michael Roche cho biết trong bối cảnh lũ lụt đang gây ảnh hưởng lớn tới ngành khai thác than thì khung thuế mới sẽ tự được điều chỉnh cho phù hợp với hoàn cảnh.