Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) vừa trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất mức thuế xuất khẩu áp dụng cho phôi thép là 3% và các sản phẩm thép 1,3 - 2%, với lý do lợi nhuận của ngành thép có được là "do được hưởng lợi từ giá điện thấp khoảng 10 - 15 USD/tấn".

Tuy nhiên, Chủ tịch Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) Phạm Chí Cường cho rằng, việc này không những gây khó khăn cho các doanh nghiệp thép trong nước, mà còn làm nản lòng các nhà đầu tư vào ngành thép.

Ông nghĩ sao về đề xuất áp dụng thuế xuất khẩu cho các mặt hàng thép xuất khẩu xuất phát từ việc ngành thép đang được hưởng lợi từ giá điện rẻ?

Giá điện trong cơ cấu giá thành sản phẩm thép chiếm tỷ lệ thấp (khoảng 6%), vì thế lãi trong sản xuất và xuất khẩu không hoàn toàn do giá điện thấp mang lại kể cả khi đã tính đủ giá điện do EVN đề nghị.

Trong các sản phẩm thép, tiêu hao điện lớn nhất là sản xuất phôi (600KWh/tấn) còn các sản phẩm khác chỉ tiêu hao 100 - 120KWh/tấn. Tăng sản xuất phôi trong nước là chủ trương của Nhà nước để giảm bớt phụ thuộc vào phôi nhập khẩu từ nước ngoài, chứ không nhằm mục tiêu xuất khẩu phôi.

Ngành thép kiến nghị Chính phủ sớm cho ngành điện tính đủ giá thành theo cơ chế thị trường để góp phần thúc đẩy các công ty trong ngành thép cải tiến thiết bị và công nghệ giảm tiêu hao điện năng và giảm giá thành, nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm thép ở trong nước và thế giới. Điều quan trọng nhất đối với sản xuất thép là cung cấp điện phải liên tục và ổn định vì cung cấp gián đoạn và mất điện đột xuất sẽ tổn hại đến sản xuất lớn hơn nhiều so với tăng giá điện.
 
Vậy còn mức thuế cụ thể được đề xuất áp dụng thuế xuất khẩu cho phôi thép và các sản phẩm thép xuất khẩu, ông đánh giá thế nào?

Việc đánh thuế 3% với sản phẩm thép đã vượt xa so với mức bù giá do Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đề nghị. Việc thay đổi mức thuế xuất khẩu sẽ làm các doanh nghiệp thép không ổn định được kế hoạch sản xuất kinh doanh và làm nản lòng các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài vào ngành thép.

Ngành thép mong muốn không đánh thuế vào các sản phẩm thép xuất khẩu. Vì không ít sản phẩm thép của Việt Nam đang dư thừa lớn và phải cạnh tranh khốc liệt với các nước xuất khẩu thép ở khu vực và thế giới (đặc biệt là Trung Quốc). Nhiều nước xuất khẩu thép đang áp dụng nhiều biện pháp trợ giá cho sản phẩm thép xuất khẩu. Nếu Việt Nam đánh thuế vào sản phẩm thép xuất khẩu sẽ làm cho xuất khẩu thép giảm, dư thừa thép càng thêm trầm trọng.

Khuyến khích các công ty thép xuất khẩu sản phẩm để tận dụng công suất đã đầu tư mang lại công ăn việc làm cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế đất nước và giảm nhập siêu trong ngành thép cũng là biện pháp góp phần thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ.
 
Nguồn cung thép đã vượt xa so với nhu cầu. Do đó, xuất khẩu là hướng đi tối ưu nhất hiện nay?

Xuất khẩu các sản phẩm thép là cấp thiết vì nhập siêu trong ngành thép là rất cao, hơn nữa tình trạng đầu tư không tuân thủ Quy hoạch Thủ tướng duyệt tháng 9/2007 làm cho công suất các nhà máy hiện tại đã vượt xa nhu cầu thị trường trong nước.

Năm 2010, tổng số nguyên liệu và sản phẩm thép nhập khẩu vào Việt Nam là 10.980.741 tấn với tổng kim ngạch là 7 tỷ 094 triệu USD, trong khi đó, tổng lượng thép xuất khẩu và tái xuất khẩu là 1.420.209 tấn với tổng kim ngạch 1,7 tỷ USD. Như vậy, nhập siêu của ngành thép năm 2010 là khoảng 6 tỷ USD.

Với lý do trên VSA kiến nghị Chính phủ cần khuyến khích xuất khẩu sản phẩm thép vì thị trường trong nước không tiêu thụ hết, các công ty cần sản xuất hết công suất để bảo đảm tính hiệu quả của đầu tư về công ăn việc làm cho công nhân. Các nước trong khu vực Đông Nam Á và đặc biệt là Trung Quốc đều áp dụng các chính sách hỗ trợ xuất khẩu (như thoái thu thuế VAT tới 9% hay thoái thu thuế xuất khẩu).

Việt Nam là nước mới tham gia thị trường xuất khẩu thép, tính cạnh tranh về giá thành còn thấp, nếu đánh thuế xuất khẩu vào thép sẽ giảm khả năng xuất khẩu, sản phẩm thép sẽ chủ yếu bán trong nước lượng dư thừa sẽ trầm trọng hơn.

Sản phẩm thép do các công ty nước ngoài đầu tư ở Việt Nam khi bán ở trong nước có ưu thế về giá thành vì công nghệ hiện đại, công suất lớn, năng suất cao. Nếu để họ cạnh tranh ở thị trường trong nước sẽ làm cho doanh nghiệp thép nhỏ và vừa của Việt Nam gặp khó khăn lớn trong tiêu thụ sản phẩm.

Nguồn tin: VnEconomy