TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, cho rằng cần phải nghiên cứu, tính toán kỹ trước khi tăng thuế giá trị gia tăng (VAT)

Bộ Tài chính đưa ra đề xuất về việc tăng thuế giá trị gia tăng (VAT), một số mặt hàng không chịu thuế thành chịu thuế, mức 5% lên 10% và mức phổ biến 10% lên 12%. Bộ lý giải việc tăng thuế là để bổ sung nguồn thu ngân sách trong bối cảnh bội chi ngân sách ngày càng lớn, nợ công Việt Nam lại đang "phình" to.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng

Theo chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu, đề xuất tăng thuế VAT từ 10% lên 12% của Bộ Tài chính đối với nhiều mặt hàng, dịch vụ chưa thuyết phục. Bộ Tài chính phải có nghiên cứu cụ thể hơn, trong nghiên cứu có 2 phần tác động ngân sách và tác động người dân.

TS. Nguyễn Trí Hiếu là một trong số các chuyên gia tham dự cuộc họp lấy ý kiến về dự án luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế: thu nhập cá nhân (TNCN), giá trị gia tăng (GTGT), thu nhập doanh nghiệp (TNDN), tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và thuế tài nguyên do Bộ Tài chính tổ chức cuối tuần qua.

Cần nghiên cứu kỹ tác động của tăng VAT

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, việc Bộ Tài chính có thể đưa ra dự thảo sửa đổi 5 luật thuế, đáng chú ý trong đó là luật thuế TNCN và thuế GTGT trong một thời gian ngắn là một nỗ lực rất lớn. Theo lịch trình, từ nay tới cuối năm 2017, Bộ Tài chính sẽ phải hoàn thiện dự thảo sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế này để trình Quốc hội và chờ Quốc hội thông qua vào tháng 5/2018.

Nếu Bộ Tài chính có thể thuyết phục Quốc hội thông qua việc sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế nêu trên là một thành công rất lớn.

Tuy nhiên, TS. Hiếu chưa nhất trí với những đề xuất của Bộ Tài chính xung quanh việc tăng VAT từ 10% lên 12% đối với nhiều mặt hàng, dịch vụ. Bộ chưa đưa ra tác động của việc tăng VAT đối với ngân sách, nếu tăng từ 10% lên 12%, ngân sách sẽ bổ sung thêm bao nhiêu tiền? Bộ Tài chính cần phải có nghiên cứu định lượng để thấy rằng đời sống của người dân sẽ bị ảnh hưởng như thế nào, đặc biệt là với những người có thu nhập thấp.

Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam mới đạt hơn 2.000 USD/năm. Trong đó, không ít người thu nhập chỉ đạt vài chục, tới vài trăm USD mỗi năm. Với đối tượng thu nhập thấp, con số tăng 2% thuế GTGT sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới đời sống sinh hoạt hàng ngày của họ.

Cụ thể, hàng hóa tiêu dùng sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ VAT. Đầu tiên, giá mua của những nguyên liệu đầu vào tạo nên sản phẩm sẽ tăng do chính sách điều chỉnh tăng thuế. Dẫn tới giá sản phẩm bán ra cho các công ty, siêu thị, đại lý phân phối tăng theo. Sau đó, giá sản phẩm, hàng hóa người tiêu dùng mua về sẽ tiếp tục tăng. Như vậy, người tiêu dùng là đối tượng chịu tác động lớn nhất vì thuế cuối cùng vẫn là người tiêu dùng phải trả. Nhìn xa hơn, cả thị trường sẽ rơi vào cơn sốt tăng giá, TS. Hiếu phân tích.

Sao lại tăng thuế theo châu Âu?

Lập luận của Bộ Tài chính là VAT của Việt Nam còn thấp so với nhiều quốc gia khác, hay xu thế tăng thuế suất giá trị gia tăng diễn ra phổ biến trên thế giới trong những những năm qua.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng sự so sánh này không đầy đủ. "Thuế giá trị gia tăng ở nhiều quốc gia châu Âu rất cao, lên tới 20%. Nhưng đó đều là những quốc gia phát triển, thu nhập bình quân đầu người và đời sống người dân rất cao. Còn Việt Nam hiện chỉ là một nền kinh tế mới nổi, thu nhập bình quân đầu người thấp", ông Hiếu nêu rõ.

Chuyên gia này lấy ví dụ: Ở Mỹ, họ chỉ đánh thuế bán hàng (sale tax). Thuế này chỉ đánh vào khu vực bán lẻ, người tiêu thụ sản phẩm cuối cùng sẽ phải chịu một mức thuế nhất định (tùy theo quy định của mỗi tiểu bang) khi mua hàng. Còn ở Việt Nam, không chỉ người tiêu dùng, mà mọi công đoạn nhằm tạo ra một sản phẩm đều phải chịu VAT.

Ví dụ, thành phần kinh tế số 1 bán cho số 2, rồi tới số 3, 4. Cuối cùng, tới tay người tiêu dùng. Mỗi công đoạn như vậy đều phải chịu VAT. Tới khi cộng dồn lại, người tiêu dùng sẽ phải gánh toàn bộ thuế của các công đoạn nhằm tạo ra, và bán một sản phẩm. Nếu tính toán chi tiết, VAT ở Việt Nam có lẽ còn cao hơn con số 10% rất nhiều, TS. Hiếu lưu ý./.

Nguồn tin: VOV