Trong năm 2024, giá thép Trung Quốc biến động giảm dần trong nửa đầu năm và sau đó lao dốc trong Q3 xuống mức đáy nhiều năm vào giữa tháng 8. Thị trường ghi nhận sự cải thiện theo đợt trong thời gian còn lại của năm nhờ vào các chính sách kích thích kinh tế liên tục của Chính phủ kể từ tháng 9 và đầu tháng 12 nhưng vì sức mua vào mùa đông thấp điểm và thị trường bất động sản yếu kém nên giá cả vẫn biến động yếu.
Cùng điểm lại những diễn biến chính của thị trường thép Trung Quốc trong năm qua:
I/ ĐIỀU KIỆN KINH TẾ VĨ MÔ
_ Chính quyền Bắc Kinh đề ra mục tiêu tăng trưởng GDP cho năm 2024 là 5.3%, trong khi Ngân hàng thế giới thu hẹp mức tăng trưởng dự đoán 4.5% cho cả năm do sự suy yếu của ngành bất động sản cũng như các lĩnh vực khác.
_ GDP của Trung Quốc tăng 5.3% trong quý đầu tiên so với cùng kỳ 2023, chủ yếu nhờ vào sự tăng trưởng trong các ngành công nghiệp thứ cấp - bao gồm khai khoáng, sản xuất, xây dựng và tiện ích, theo dữ liệu do Cục Thống kê Quốc gia công bố vào ngày 16/4.
Thị trường bất động sản vẫn là lực cản lớn đối với nền kinh tế Trung Quốc. Doanh số bán nhà ở thương mại mới xây trên toàn quốc giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý đầu tiên và doanh số bán nhà trên toàn quốc giảm 28% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đầu tư bất động sản của Trung Quốc đã giảm 9.8% vào tháng 4 so với cùng kỳ năm 2023, theo Cục Thống kê Quốc gia với hiệu suất của ngành bất động sản - giảm xuống còn 92.02 vào tháng 4, tiếp tục phá vỡ mức thấp lịch sử. Điều này đã thúc đẩy ngân hàng trung ương Trung Quốc PBOC ban hành các chính sách nới lỏng thế chấp mới vào ngày 17/5 để hỗ trợ thị trường bất động sản.
_ Chính phủ Trung Quốc tung ra các chính sách kích thích kinh tế để thúc đẩy thị trường bất động sản trong tháng 5.
Cụ thể, Quảng Châu đã hạ tỷ lệ trả trước tối thiểu đối với người mua nhà thứ nhất và thứ hai xuống lần lượt là 15% và 25%, đồng thời loại bỏ giới hạn lãi suất cho vay thế chấp thương mại thấp nhất.
Thâm Quyến đã hạ tỷ lệ trả trước từ 30% xuống 20% đối với người mua nhà lần đầu và từ 40% xuống 30% đối với người mua nhà thứ hai, đồng thời cắt giảm 35% lãi suất cho vay thế chấp thấp nhất.
Chính quyền địa phương Thượng Hải cũng công bố một loạt chính sách mua nhà vào chiều muộn ngày 27/5, bao gồm giảm tỷ lệ trả trước, rút ngắn thời gian nộp thuế thu nhập của người mua nhà và cắt giảm lãi suất cho vay thế chấp thương mại. Nhưng những chính sách này vẫn được thị trường coi là thận trọng so với khoản tiền mặt 4 nghìn tỷ nhân dân tệ (550 tỷ USD) được bơm vào thị trường nhà đất trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
Chính phủ trung ương Trung Quốc, Hội đồng Nhà nước cũng đã công bố vào ngày 29/5 kế hoạch hành động tiết kiệm năng lượng và giảm lượng carbon của đất nước trong giai đoạn 2024-25, trong đó tuyên bố rằng họ sẽ tiếp tục kiểm soát sản xuất thép vào năm 2024.
_ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã cắt giảm lãi suất mục tiêu 50 điểm cơ bản vào tháng 9, lần cắt giảm lãi suất đầu tiên kể từ năm 2020, xuống 4.75-5.0% từ mức 5.25-5.5% - mức cao nhất trong 23 năm.
Chính quyền trung ương Trung Quốc tăng cường hỗ trợ tài khóa, cải thiện triển vọng cho ngành xây dựng đang gặp khó khăn. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã công bố một loạt các biện pháp để bơm tiền vào nền kinh tế vào ngày 24/9.
Ngân hàng này đã cắt giảm 50 điểm cơ bản tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) đối với các ngân hàng -tiền mặt mà các ngân hàng phải giữ trong dự trữ -và hạ lãi suất mua lại đảo ngược kỳ hạn 7 và 14 ngày mà họ tính cho các khoản vay đối với các ngân hàng thương mại. Việc cắt giảm RRR giải phóng 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (142 tỷ đô la) thanh khoản dài hạn và PBOC cũng sẽ bơm 234.6 tỷ NDT vào hệ thống ngân hàng thông qua các hoạt động thị trường mở nhằm mục đích tăng thanh khoản.
Trung Quốc hạ lãi suất thế chấp đối với các khoản vay mua nhà hiện tại, một động thái sẽ mang lại lợi ích cho 50 triệu hộ gia đình Trung Quốc và giảm khoản thanh toán lãi suất thế chấp khoảng 150 tỷ NDT.
_ Ngày 7/11/2024, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết định giảm lãi suất 0.25 điểm phần trăm tại cuộc họp chính sách tháng 11, đánh dấu lần hạ lãi suất thứ 2 liên tiếp. Thị trường Trung Quốc kỳ vọng về các chính sách kích thích mới sẽ được công bố vào cuộc họp giữa tháng 12.
_ Tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong ba quý đầu năm tiếp tục chậm lại do tiêu dùng trong nước thấp hơn, thời tiết khắc nghiệt và thị trường bất động sản trì trệ.
GDP của nước này đạt tổng cộng 94.97 nghìn tỷ nhân dân tệ (13.36 nghìn tỷ đô la) từ tháng 1 đến tháng 9, tăng 4.8% so với cùng kỳ năm 2023, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia. Con số này chậm hơn 0.2 điểm phần trăm so với nửa đầu năm, khiến tăng trưởng kinh tế của nước này tụt xa mục tiêu 5% của Bắc Kinh vào năm 2024.
Riêng GDP trong quý 3 đã tăng 4.6%, sau mức tăng trưởng 5.3% và mức tăng trưởng 4.7% trong quý 1 và quý 2.
_ Theo Bộ chính trị cho biết vào ngày 9/12 thì Trung Quốc sẽ nới lỏng vừa phải chính sách tiền tệ và chủ động hơn chính sách tài khóa trong năm tới. Như vậy, đây là lần đầu tiên kể từ năm 2011, Trung Quốc thay đổi mục tiêu chính sách tiền tệ từ thận trọng sang nới lỏng vừa phải. Trước nay, nước này chỉ thực hiện một lần chính sách này sau cuộc khủng hoảng tài chính 2009-2010.
Sự thay đổi chính sách diễn ra sau khi dữ liệu kinh tế công bố vào cuối tuần cho thấy lạm phát giá tiêu dùng đã chậm lại vào tháng 11, mặc dù Bắc Kinh đã thực hiện một số đợt biện pháp kích thích và hỗ trợ kinh tế khác trong những tháng gần đây.
Và môi trường bên ngoài của Trung Quốc cũng đang trở nên phức tạp hơn sau khi Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ. Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã đe dọa sẽ áp dụng mức thuế lên tới 60% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc và tháng trước đã hứa sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 10% ngay khi ông nhậm chức vào tháng 1.
_ Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương đã được tổ chức tại Bắc Kinh từ ngày 11 đến ngày 12/12. Trong bài phát biểu quan trọng của mình, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tóm tắt công tác kinh tế năm 2024, phân tích tình hình kinh tế hiện tại và triển khai công tác kinh tế năm 2025.
Đại hội cho rằng năm nay là năm quan trọng để đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ của “Kế hoạch 5 năm lần thứ 14” trước tình hình phức tạp, gay gắt, áp lực bên ngoài ngày càng gia tăng cũng như khó khăn trong nội bộ ngày càng gia tăng.
Cuộc họp chỉ ra rằng năm tới cần duy trì tăng trưởng kinh tế ổn định, duy trì sự ổn định chung về việc làm và giá cả, duy trì cân bằng cơ bản trong thanh toán quốc tế, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng thu nhập của người dân và tăng trưởng kinh tế.
Cần thực hiện chính sách tài khóa chủ động hơn. Tăng cường chi tiêu tài chính và tăng cường bảo đảm trong các lĩnh vực then chốt. Chính phủ sẽ tăng cường phát hành trái phiếu chính phủ đặc biệt siêu dài hạn và tiếp tục hỗ trợ thực hiện “hai dự án lớn” và “hai chính sách mới”. Tăng cường phát hành và sử dụng trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương, mở rộng địa bàn đầu tư và quy mô vốn dự án.
Cần thực hiện chính sách tiền tệ lỏng lẻo vừa phải như cắt giảm dự trữ bắt buộc và lãi suất một cách kịp thời, duy trì đủ thanh khoản và tăng trưởng quy mô tài chính xã hội và cung tiền phù hợp với mục tiêu dự kiến tăng trưởng kinh tế và mức giá chung. Duy trì sự ổn định cơ bản của tỷ giá đồng nhân dân tệ ở mức hợp lý và cân bằng.
II/ DIỄN BIẾN THỊ TRƯỜNG THÉP TRUNG QUỐC NỬA CUỐI NĂM 2024
THỊ TRƯỜNG THÉP DÀI
Nối tiếp đà suy yếu của thị trường trong nửa đầu năm, bước sang tháng 7, giá thép dài vẫn tiếp tục biến động đi xuống.
Ở góc độ nguồn cung, do giá giao ngay tiếp tục giảm nên lợi nhuận giảm theo, thậm chí lỗ. Các nhà máy thép cây giảm sản xuất và bảo trì trong bối cảnh nhu cầu yếu, không có lợi cho sự phục hồi của giá giao ngay và hạn chế triển vọng giá cả.
Thị trường đã bước vào thời kỳ trái vụ, nhiệt độ cao và lượng mưa tăng lên trên khắp cả nước, điều này đã ảnh hưởng đến nhu cầu. Cùng với tin tức về việc chuyển đổi các tiêu chuẩn quốc gia thép cây cũ và mới có hiệu lực từ cuối tháng 9, sự hoảng loạn của thị trường ngày càng gia tăng. Để giảm lượng tồn kho thép cây tiêu chuẩn cũ, các thương nhân đã tích cực giảm giá và thúc đẩy bán hàng, dẫn đến giá giảm. Tính đến ngày 31/7, thép cây giao ngay tại Thượng Hải giảm 11.02% so với tháng 6. Cuộn dây HPB300φ6 tại thị trường Thượng Hải giảm 9.72 %.
Thị trường tiếp tục suy yếu trong nửa đầu tháng 8 với giá giảm xuống mức thấp mới 7 năm ghi nhận vào ngày 15/8, nâng mức thua lỗ tại các nhà máy lên 150-200 NDT/tấn. Tính trong giai đoạn đầu năm tới nay, giá thép cây giao ngay đã giảm 22.57%.
Thị trường bất động sản vẫn đang trong thời kỳ chạm đáy, nhu cầu vật liệu xây dựng giảm đáng kể. Từ tháng 1 đến tháng 8, đầu tư phát triển bất động sản toàn quốc đã giảm 10.2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thứ hai, lĩnh vực cơ sở hạ tầng bị hạn chế về vốn, tốc độ tăng trưởng giảm từ mức cao.
Cuối cùng là ngành sản xuất, ngành từng duy trì khả năng phục hồi ở mức độ nhất định nhưng đã bộc lộ sự yếu kém kể từ nửa cuối năm nay.
Sự mâu thuẫn dư cung đang thể hiện rõ trong ngành thép. Mặc dù giá thép thỉnh thoảng hồi phục nhưng mức độ không tốt bằng các năm trước. Kể từ đầu năm nay, thậm chí không có sự phục hồi đáng kể nào, mâu thuẫn cung- cầu đã gia tăng đáng kể trong năm nay.
Nhu cầu phục hồi chậm đã dẫn đến việc các nhà máy thép khôi phục hoạt động sản xuất ở mức độ vừa phải. Nhu cầu chung đang sụt giảm, khả năng hoạt động trở lại sau đó của các nhà máy thép có thể không mạnh và động lực phản hồi tích cực của ngành là không rõ ràng.
Nhìn chung, sau khi trải qua “thời điểm đen tối nhất” vào tháng 7 và nửa đầu tháng 8, áp lực cung- cầu vẫn còn tiếp diễn và các nhà máy thép giảm áp lực cung ứng bằng cách giảm sản xuất.
Thị trường chỉ dần phục hồi nhẹ về nửa cuối tháng 8 khi thời tiết nhiệt độ cao dịu bớt bắt đầu có lợi cho hoạt động xây dựng ngoài trời, dự kiến nhu cầu sẽ tăng lên, đặc biệt là khi giá kỳ hạn tăng và xuất khẩu cải thiện tương đối.
Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) đã tuyên bố đình chỉ công khai bất kỳ kế hoạch thay thế công suất thép nào kể từ ngày 23/8 và bất kỳ thông báo nào sau đó sẽ được coi là tăng công suất thép bất hợp pháp.
MIIT sửa đổi các biện pháp thay thế công suất thép hiện tại để đào sâu hơn nữa các cải cách về phía cung khi đối mặt với những thách thức mới, bao gồm phi cacbon hóa, điều chỉnh cơ cấu công nghiệp, tối ưu hóa bố trí và sáp nhập và mua lại công nghiệp. Cơ quan này sẽ công bố phiên bản mới sau khi hoàn tất việc sửa đổi. Các biện pháp hiện tại đã được công bố vào năm 2021.
Hàng tồn kho thép cây của Trung Quốc cũng giảm nhanh, với các nhà máy và thương nhân bán hết hàng tồn kho cũ. Thép cây giao ngay tại Thượng Hải ngày 30/8 đạt mức 3,190 NDT/tấn, phục hồi nhẹ 40 NDT/tấn so với cuối tháng 7.
Bước sang cuối tháng 9, tình hình kinh tế vĩ mô cải thiện hỗ trợ tâm lý thị trường, cộng với sự phục hồi nhu cầu nâng giá thép.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã cắt giảm lãi suất mục tiêu 50 điểm cơ bản vào tháng 9, lần cắt giảm lãi suất đầu tiên kể từ năm 2020, xuống 4.75-5.0% từ mức 5.25-5.5% - mức cao nhất trong 23 năm. Fed đã giữ nguyên lãi suất mục tiêu kể từ tháng 7 năm 2023 sau khi tăng trong hơn một năm trong chiến dịch thắt chặt lãi suất mạnh mẽ nhất trong bốn thập kỷ để kiềm chế lạm phát, đạt đỉnh ở mức 9.1% vào giữa năm 2022.
Chính quyền trung ương Trung Quốc theo đó cũng tăng cường hỗ trợ tài khóa, cải thiện triển vọng cho ngành xây dựng đang gặp khó khăn. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã công bố một loạt các biện pháp để bơm tiền vào nền kinh tế vào ngày 24/ 9, như cắt giảm 50 điểm cơ bản tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) đối với các ngân hàng -tiền mặt mà các ngân hàng phải giữ trong dự trữ và hạ lãi suất mua lại đảo ngược bảy và 14 ngày tính cho các khoản vay cho các ngân hàng thương mại. Việc cắt giảm RRR giải phóng 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (142 tỷ đô la) thanh khoản dài hạn và PBOC cũng sẽ bơm 234.6 tỷ NDT vào hệ thống ngân hàng thông qua các hoạt động thị trường mở nhằm mục đích tăng thanh khoản. Ngoài ra, Trung Quốc sẽ hạ lãi suất thế chấp đối với các khoản vay mua nhà hiện tại, trong một động thái sẽ mang lại lợi ích cho 50 triệu hộ gia đình Trung Quốc và giảm khoản thanh toán lãi suất thế chấp khoảng 150 tỷ NDT.
Nhu cầu của ngành xây dựng Trung Quốc đã phục hồi vào tháng 9, với lượng thép cây tồn kho vẫn ở mức thấp vì người bán đã bán hết phần lớn hàng tồn kho của họ trong hai tháng trước đó trước khi các tiêu chuẩn thép cây mới có hiệu lực vào cuối tháng 9.
Và các chính sách kích thích mới của chính phủ được công bố vào cuối tháng 9 đã thúc đẩy triển vọng tích cực cho ngành bất động sản của nước này. Giá thép cây giao ngay tại Thượng Hải tăng 440 NDT/tấn (62.37 USD/tấn) từ ngày 30/8 lên 3,630 NDT/tấn (514.53 USD/tấn) vào ngày 30/9 và giá thép cây fob Trung Quốc tăng 38 USD/tấn lên 500 USD/tấn trong cùng kỳ.
Nhưng nhu cầu thép nhìn chung vẫn yếu, với việc Trung Quốc tập trung vào các ngôi nhà hiện có thay vì xây nhà mới. Sự gia tăng nhu cầu thép phụ thuộc nhiều hơn vào các dự án đầu tư và xây dựng mới. Dữ liệu của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) cho thấy đầu tư vào lĩnh vực bất động sản trong tháng 1-9 đã giảm 10.1% so với năm trước. Các dự án khởi công mới trong tháng 1-9 theo khu vực đã giảm 22.2% so với cùng kỳ năm trước.
Do đó, thị trường đã không thể giữ vững được đà tăng sang Q4 khi các số liệu kinh tế yếu, sản lượng gia tăng trong khi sức mua chậm lại. Tổng GDP của quốc gia này đạt 94.97 nghìn tỷ NDT (13.36 nghìn tỷ USD) từ tháng 1 đến tháng 9, tăng 4.8% so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia. Con số này chậm hơn 0.2 điểm phần trăm so với nửa đầu năm, khiến tăng trưởng kinh tế của quốc gia này tụt xa hơn mục tiêu 5% của Bắc Kinh vào năm 2024.
Bộ Tài chính Trung Quốc (MOF) đã công bố vào ngày 12/10 rằng sẽ tăng 180 tỷ NDT chi tiêu tài chính trong năm nay, đưa tổng thâm hụt tài chính của Trung Quốc lên 4.06 nghìn tỷ Yên vào năm 2024. MOF sẽ phát hành 1 nghìn tỷ NDT (141.24 tỷ USD) trái phiếu kho bạc đặc biệt siêu dài hạn vào năm 2024 và sẽ tiếp tục giới thiệu một gói chính sách mới toàn diện để mở rộng nhu cầu trong nước. Bộ trưởng Tài chính Lan Fo'an cho biết có đủ chỗ trong tài chính trung ương của Trung Quốc để phát hành nợ và mở rộng thâm hụt.
Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị - Nông thôn Trung Quốc (MHURD) cho biết rằng Trung Quốc sẽ tăng thêm 1 triệu căn hộ được xây dựng cho các dự án xây dựng lại khu ổ chuột và nhà ở đổ nát trong năm nay. Trung Quốc sẽ tăng quy mô tín dụng cho "các dự án danh sách trắng" lên 4 nghìn tỷ NDT để đảm bảo tất cả các dự án bất động sản đủ điều kiện đều được tiếp cận hỗ trợ tài chính. Các dự án danh sách trắng là các dự án đủ điều kiện đang triển khai với đủ tài sản thế chấp và lịch trình hoàn thành.
Quy mô các dự án xây dựng lại trong năm nay ở mức nhẹ so với mức đỉnh điểm là hơn 6 triệu căn hộ được xây dựng lại trong giai đoạn 2016-2018. Việc tăng khoản vay cho các dự án danh sách trắng là một chính sách thông thường có thể ảnh hưởng không đáng kể đến lĩnh vực bất động sản.
Hầu hết các thành phố của Trung Quốc, ngoại trừ Bắc Kinh, Thâm Quyến và Thượng Hải, đã gỡ bỏ hạn chế mua nhà đối với người mua nhà vào cuối tháng 9 để kích thích giao dịch nhà ở. Trung Quốc bắt đầu áp dụng hạn mức mua nhà từ năm 2010 để kiểm soát tình trạng đầu cơ trên thị trường nhà ở.
Các nhà máy thép Trung Quốc đã tăng sản lượng thép cây vào tháng 10 sau khi các chính sách kích thích của chính quyền trung ương công bố vào cuối tháng 9 đã nâng cao triển vọng thị trường. Nhưng nhu cầu chung đối với thép xây dựng vẫn yếu vào tháng 10. Giá thép cây giao ngay tại Thượng Hải giảm lại 140 NDT/tấn (19.70 USD/tấn) từ ngày 30/9 xuống còn 3,490 NDT/tấn (491.21 USD/tấn) vào ngày 30/10.
Giá xuất khẩu của các nhà máy thép vẫn vững chắc vào tháng 10, với các nhà sản xuất tập trung vào thương mại trong nước. Chỉ số fob thép cây Trung Quốc tăng 7 USD/tấn từ ngày 30/9 lên 507 USD/tấn vào ngày 30/10.
Bộ nhà ở Trung Quốc đã thông báo sẽ tăng nguồn tài trợ cho lĩnh vực bất động sản và mở rộng số lượng dự án đủ điều kiện vay vốn của chính phủ, khi Bắc Kinh tiếp tục triển khai các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế.
Các ngân hàng thương mại Trung Quốc sẽ tăng các khoản vay cho các dự án nhà ở được gọi là 'danh sách trắng' lên 4 nghìn tỷ NDT (562 tỷ đô la) vào cuối năm nay, gần gấp đôi so với 2.23 nghìn tỷ NDT đã được phê duyệt tính đến ngày 16/10, Ni Hong, Bộ trưởng Bộ nhà ở và phát triển đô thị-nông thôn, cho biết tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh.
Sẽ có thêm nhiều dự án được đưa vào danh sách trắng, được đưa ra vào tháng 1 và khuyến khích các ngân hàng thương mại tài trợ cho các dự án bất động sản chưa hoàn thành nhằm đẩy nhanh tiến độ bàn giao nhà đã bán trước.
Nhưng phản ứng ban đầu của thị trường là rất tiêu cực với giá hàng hóa tương lai và cổ phiếu của các công ty bất động sản của Trung Quốc đã giảm vào cuối ngày, vì thông báo không đáp ứng được kỳ vọng của thị trường. Cổ phiếu của một số công ty bất động sản đã giảm 6%.
Bất động sản là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở Trung Quốc. Tình trạng dư thừa công suất và nhu cầu chậm lại trong lĩnh vực này đã góp phần làm chậm lại nền kinh tế của đất nước trong những năm gần đây, với tác động lan tỏa đến nhu cầu trên toàn bộ lĩnh vực hàng hóa.
Doanh số bán nhà tại các thành phố lớn đã có dấu hiệu phục hồi kể từ ngày 24/9, khi ngân hàng trung ương Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc công bố cắt giảm tiền đặt cọc khi mua nhà thứ hai và giảm lãi suất cho các khoản vay mua nhà hiện tại. Doanh số bán nhà tại các thành phố nhỏ hơn vẫn chưa tăng.
Doanh số bán nhà mới tại thành phố lớn phía nam Thâm Quyến tăng hơn bảy lần so với cùng kỳ năm trước trong kỳ nghỉ lễ quốc khánh 1-7/10, trong khi doanh số bán nhà cũ tăng hơn bốn lần. Bắc Kinh đã ủy quyền cho các chính quyền địa phương quyết định có nới lỏng hạn mức mua nhà hay không.
Gói cứu trợ mới được thiết kế để đẩy nhanh quá trình xây dựng và bàn giao nhà đã bán trước, điều này sẽ làm tăng nhu cầu về vật liệu xây dựng và đồ gia dụng, thúc đẩy các mặt hàng như thép và quặng sắt. Nhưng sẽ mất thời gian để bất kỳ sự phục hồi nào về doanh số bán hàng mở rộng sang các dự án xây dựng mới, vốn gắn chặt hơn với nhu cầu dầu diesel.
Sản lượng thép thô của Trung Quốc tiếp tục gia tăng vào tháng 11 do nhu cầu xuất khẩu tăng mạnh, với sản lượng tháng 11 ghi nhận mức tăng 2.5% so với cùng kỳ năm trước lên 78.40 triệu tấn, theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS).
Theo dữ liệu của hải quan Trung Quốc, xuất khẩu thép của Trung Quốc đã tăng lên 9.28 triệu tấn trong tháng 11, tăng 15.9% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm trước.
Trong tháng này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội được triệu tập nhưng các chính sách không như mong đợi của thị trường. Trump thắng cử ở Mỹ khiến rủi ro chiến tranh thương mại gia tăng và tâm lý chờ đợi của thị trường ngày càng gia tăng. Đến cuối tháng, thị trường kỳ vọng vào các chính sách kích thích mới từ cuộc họp Bộ Chính trị vào đầu tháng 12 và Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương vào giữa tháng 12 sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất 0.25 điểm phần trăm tại cuộc họp chính sách tháng 11nên tâm lý thị trường được hỗ trợ nhẹ.
Tuy nhiên, tiêu thụ thép trong nước nhìn chung yếu do vào mùa thấp điểm với nhiệt độ lạnh, tuyết rơi kìm hãm các hoạt động xây dựng ngoài trời, nhất là khu vực phía bắc, nên dù giá có sự phục hồi về cuối tháng khi tiến gần tới các kỳ họp của Chính phủ thì xu hướng chung của tháng 11 vẫn là giảm. Tính đến ngày 29/11, giá thép cây giao ngay tại Thượng Hải đạt mức 3,380 NDT/tấn, giảm 4.94% so với tháng 10.
Bước sang tháng cuối cùng của năm 2024, giá cả biến động phạm vi hẹp, giằng co giữa tâm lý thị trường được hỗ trợ từ các chính sách mới và nhu cầu yếu. Bộ chính trị cho biết vào ngày 9/12 rằng Trung Quốc sẽ nới lỏng vừa phải chính sách tiền tệ và chủ động hơn chính sách tài khóa trong năm tới. Như vậy, đây là lần đầu tiên kể từ năm 2011, Trung Quốc thay đổi mục tiêu chính sách tiền tệ từ thận trọng sang nới lỏng vừa phải. Trước nay, nước này chỉ thực hiện một lần chính sách này sau cuộc khủng hoảng tài chính 2009-2010. Và môi trường bên ngoài của Trung Quốc cũng đang trở nên phức tạp hơn sau khi Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ. Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã đe dọa sẽ áp dụng mức thuế lên tới 60% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc và tháng trước đã hứa sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 10% ngay khi ông nhậm chức vào tháng 1.
Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương đã được tổ chức tại Bắc Kinh từ ngày 11 đến ngày 12/12 sau đó không hỗ trợ được giá cả vì các chính sách nằm trong kỳ vọng. Mức giá thép cây giao ngay Thượng Hải tính đến giữa tháng 12 giảm nhẹ khoảng 20 NDT/tấn so với cuối tháng 11, ghi nhận mức 3,360 NDT/tấn có VAT.
Sản lượng thép trong tháng 12 có khả năng giảm do các hoạt động xây dựng ngoài trời ở miền bắc Trung Quốc chậm lại vào mùa đông, thời điểm tiêu thụ thấp điểm. Các nhà máy thép lớn cũng thích tiến hành bảo dưỡng thiết bị hàng năm từ giữa tháng 12 trước kỳ nghỉ lễ năm mới.
THỊ TRƯỜNG THÉP DẸT
Giá thép cuộn cán nóng trong nước cũng giảm trong tháng 7 vì hiện tại thị trường đang trong thời kỳ trái mùa với nhiệt độ cao và nhu cầu yếu đã gây áp lực tương đối lên hàng tồn kho. Biên lợi nhuận của các nhà máy thép đã giảm đáng kể.
Các yếu tố khác như sự yếu kém của nền kinh tế vĩ mô, nền tảng thị trường yếu kém, việc chuyển đổi các tiêu chuẩn quốc gia cũ và mới và sự suy giảm giá quặng sắt đã khiến toàn bộ tâm lý thị trường tương đối bi quan.
Thị trường tương lai đã nhiều lần phá vỡ mức thấp mới trong năm, cho thấy tâm lý phía hạ nguồn suy yếu rất mạnh. Sức mua tiếp tục suy yếu, hàng tồn kho tiếp tục tích lũy khiến các nhà máy tăng cường giảm sản xuất.
Thị trường nói chung cho thấy xu hướng yếu trong thời gian này với lượng cung vẫn ở mức cao và lượng tồn kho vẫn ở mức cao. Giá cuộn cán nóng trong tháng này giảm 3% so với tháng trước đó.
Về nguồn cung, dựa trên 37 nhà sản xuất thép cuộn cán nóng được giám sát vào ngày 24/7/2024, tổng cộng 64 dây chuyền sản xuất, 54 dây chuyền đã đi vào hoạt động thực tế, với tỷ lệ vận hành chung là 84.38%.
Chỉ số quản lý sức mua (PMI) trong lĩnh vực sản xuất là 49.3%, tăng 0.3% so với tháng trước và mức độ bùng nổ sản xuất tiếp tục được cải thiện.
Về tồn kho, tính đến ngày 1/8, lượng tồn kho xã hội thép cuộn cán nóng là 3.405 triệu tấn, tăng 537,700 tấn so với cùng kỳ năm ngoái. Tồn kho vẫn ở mức cao, tâm lý chờ đợi của thị trường đã tăng cường và giá thị trường tiếp tục yếu.
Giá thép cuộn cán nguội tiếp tục giảm trong tháng 7, giảm khoảng 200 NDT/tấn so với tháng trước. Vào thời điểm trái vụ, việc tiêu hủy hàng tồn kho diễn ra chậm, lượng tồn kho vẫn ở mức cao. Nguồn cung của các nhà máy thép đã giảm nhẹ so với tháng trước nhưng tâm lý thị trường vẫn kém. Vẫn còn nhiều trường hợp giao dịch thua lỗ.
Bước vào tháng 8, giá thép cuộn cán nóng trong nước nửa đầu tháng yếu đi, sau đó khởi sắc từ sau giữa tháng 8 nhưng nhìn chung xu hướng vẫn giảm và giá đã chạm mức đáy 7 năm trong tháng 8.
Hoạt động bán khống trên thị trường diễn ra khốc liệt vào đầu tháng này, với giá thép kỳ hạn dao động ở mức thấp, tâm lý bi quan của thị trường ngày càng gia tăng và hiệu ứng trái vụ vẫn tiếp tục trong bối cảnh nhu cầu yếu.
Trong giai đoạn sau, hợp đồng kỳ hạn tăng nhanh, niềm tin thị trường được cải thiện với thời tiết được cải thiện đôi chút, tiến độ xây dựng ở hạ nguồn dần tăng tốc, nhu cầu tạm thời tăng lên, giao dịch tăng lên và các thương nhân tích cực vận chuyển hàng hóa, với tâm lý mong đợi sự gia tăng mạnh mẽ giúp giá phục hồi nửa cuối tháng.
Chỉ số quản lý sức mua (PMI) sản xuất là 49.1%, giảm 0.3 điểm phần trăm so với tháng 7 và sự khởi sắc của ngành sản xuất giảm nhẹ.
Nhìn lại, giá thép cuộn cán nóng tháng 8 giảm sâu hơn so với tháng 7. Mức giá giao ngay cuối tháng 8 tại thị trường Thượng Hải là 3,190 NDT/tấn, giảm khoảng 6.7% so với cuối tháng 7. Giá giao ngay HRC lúc này xuống ngang bằng so với thép cây do áp lực nguồn cung cao hơn và nhu cầu tiêu thụ thấp trong khi chênh lệch thông thường giữa hai mặt hàng là 150-200 NDT/tấn.
Sang đầu tháng 9, triển vọng thị trường vẫn không mấy khả quan khi nhu cầu thép đang vật lộn để phục hồi.
Khi gần vào vào mùa cao điểm thì thị trường đã kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi theo mùa trong tháng 9. Tuy nhiên, “Tháng Chín Vàng” không cho thấy nhu cầu tăng như dự kiến kể từ đầu tháng. Mặc dù các yếu tố thời tiết bất lợi đã dần giảm, nhu cầu hạ nguồn có tăng tốc nhưng với sự cải thiện nguồn vốn hạn chế nên tâm trạng chờ xem diễn ra mạnh mẽ.
Giá HRC lại tiếp tục suy yếu và chạm đáy mới vào ngày 6/9 ở mức 2,990 NDT/tấn trước khi phục hồi dần và tăng tốc kể từ sau ngày 24/9 sau khi ngân hàng trung ương Trung Quốc công bố cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc và lãi suất thế chấp vào ngày 24/9. Giá HRC đã tăng 15.1% sau thông báo ngày 24/9. Thông báo trên theo sau quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất vào ngày 18/9 với Fed mạnh tay cắt giảm nửa điểm xuống 4.75-5%, lần đầu tiên hạ lãi suất kể từ tháng 3/2020, đánh dấu việc chuyển đổi từ chính sách thắt chặt tiền tệ sang nới lỏng tiền tệ.
Tính đến ngày 30/9, giá HRC giao ngay tại Thượng Hải tăng 460 NDT/tấn (65.20 USD/tấn) so với cuối tháng 8 lên 3,650 NDT/tấn (517.37 USD/tấn) và chỉ số HRC fob Thiên Tân của Trung Quốc tăng 47 USD/tấn lên 509 USD/tấn trong cùng kỳ.
Các nhà máy Trung Quốc đã tăng sản lượng sau khi giá phục hồi, khi họ chuyển từ mức lỗ 150-200 NDT/tấn vào đầu tháng 9 thành mức lãi 200-250 NDT/tấn vào đầu tháng 10. Tỷ lệ hoạt động của các nhà máy lò cao và lò hồ quang điện của Trung Quốc cũng tăng lên mức cao nhất trong hai tháng.
Tuy nhiên, thị trường lại suy yếu về tháng 10 do nhu cầu chậm lại, vì sự hỗ trợ ban đầu từ thông báo của chính phủ Trung Quốc vào cuối tháng 9 về các biện pháp kích thích kinh tế đã suy yếu.
HRC giao ngay tại Thượng Hải giảm 130 NDT/tấn (18.30 USD/tấn) từ ngày 30/9 xuống còn 3,520 NDT/tấn (495.43 USD/tấn) vào ngày 30/10 và chỉ số HRC fob Thiên Tân của Trung Quốc giảm 16 USD/tấn xuống còn 493 USD/tấn trong cùng kỳ.
Nhưng nhu cầu thép xây dựng ở miền bắc Trung Quốc dự kiến sẽ yếu đi từ giữa tháng 11, sau khi các thành phố lớn bước vào mùa đông. Nhu cầu xuất khẩu thép của Trung Quốc vẫn mạnh trong năm nay cho đến nay. Trong 11 tháng đầu năm 2024, lượng xuất khẩu thép đạt 101.171 triệu tấn, tăng khoảng 23% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, tổng xuất khẩu thép thành phẩm năm 2024 có thể đạt trên 110 triệu tấn.
Nhưng các vụ kiện chống bán phá giá đối với thép Trung Quốc đã tăng từ nửa cuối năm nay, với các quốc gia bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Việt Nam và Hàn Quốc đặt ra rào cản đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Đặt hàng xuất khẩu có khả năng chậm lại từ tháng 12, với các thị trường nước ngoài lớn bước vào mùa lễ Giáng sinh.
Mặc dù những người tham gia thị trường Trung Quốc kỳ vọng các chính sách kích thích của Trung Quốc sẽ vẫn mạnh mẽ trong thời gian còn lại của năm nay, nhưng thị trường thép đang dần phải đối mặt với thực tế là nhu cầu yếu. Giá cả có thể giảm nhưng không phá vỡ mức đáy đã được ghi nhận.
Xu hướng giảm giá tiếp tục sang tháng 11 do nhu cầu yếu khi bước vào mùa đông từ giữa tháng. Trên thị trường xuất khẩu, người mua Việt Nam cũng e ngại về khả năng áp thuế chống bán phá giá nên hạn chế mua.
Tại thị trường nội địa, giá HRC giao ngay tại Thượng Hải giảm xuống còn 3,470 NDT/tấn vào ngày 29/11, giảm 50 NDT/tấn (6.86 USD/tấn) so với ngày 30/10. Các nhà máy HRC hoạt động với lợi nhuận trung bình 50-100 NDT/tấn trong tháng.
Bước vào tháng 12, giá biến động phạm vi hẹp với các kích thích kinh tế của Chính phủ hỗ trợ tâm lý thị trường, song chưa đủ sức giữ vững giá vì nhu cầu yếu cả trong nước và xuất khẩu. Hoạt động giao dịch giao ngay ở mức khiêm tốn và những người tham gia lo ngại về tình trạng cung vượt cầu HRC.
Theo hội nghị công tác kinh tế trung ương diễn ra vào ngày 11-12/12, Trung Quốc sẽ thực hiện chính sách tài khóa chủ động hơn vào năm 2025, bao gồm tỷ lệ thâm hụt trên GDP cao hơn, trái phiếu kho bạc đặc biệt dài hạn và trái phiếu đặc biệt của chính quyền tỉnh. Nước này cũng sẽ hành động để thúc đẩy tiêu dùng và mở rộng phạm vi nâng cấp thiết bị và các chương trình đổi hàng tiêu dùng. Cuộc họp tái khẳng định cam kết thực hiện chính sách tiền tệ tương đối lỏng lẻo vào năm tới, bao gồm cắt giảm lãi suất và cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR).
Tại thị trường giao ngay Thượng Hải, giá HRC quay về mức cân bằng với cuối tháng 11 là 3,470 NDT/tấn có VAT vào ngày 16/12. Trong khi đó, chỉ số HRC fob Thiên Tân của Trung Quốc giảm 8 USD/tấn xuống còn 476 USD/tấn trong cùng kỳ.
III/ DỰ BÁO XU HƯỚNG THỊ TRƯỜNG THÉP TRUNG QUỐC H1/2025
YẾU TỐ TÍCH CỰC:
_ Thị trường được hỗ trợ từ các cam kết nới lỏng tiền tệ và chính sách tài khóa chủ động cho năm tới, mở ra triển vọng phục hồi cho thị trường bất động sản và giá thép vào năm tới.
Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2011, Trung Quốc thay đổi mục tiêu chính sách tiền tệ từ thận trọng sang nới lỏng vừa phải. Trước nay, nước này chỉ thực hiện một lần chính sách này sau cuộc khủng hoảng tài chính 2009-2010. Trong số các biện pháp hỗ trợ có báo cáo rằng các nhà hoạch định chính sách sẽ đặt mức thâm hụt tài chính năm 2025 ở mức cao hơn dự kiến, tăng tính thanh khoản cho các nhà phát triển bất động sản đang ngập trong nợ nần, một trong những nước tiêu thụ thép cây lớn nhất thế giới.
Theo thông báo, Chính phủ sẽ tăng cường phát hành trái phiếu chính phủ đặc biệt siêu dài hạn và tiếp tục hỗ trợ thực hiện “hai dự án lớn” và “hai chính sách mới”. Tăng cường phát hành và sử dụng trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương, mở rộng địa bàn đầu tư và quy mô vốn dự án.
Ngoài ra, chính sách tiền tệ lỏng lẻo vừa phải như cắt giảm dự trữ bắt buộc và lãi suất một cách kịp thời, duy trì đủ thanh khoản và tăng trưởng quy mô tài chính xã hội và cung tiền phù hợp với mục tiêu dự kiến tăng trưởng kinh tế và mức giá chung. Duy trì sự ổn định cơ bản của tỷ giá đồng nhân dân tệ ở mức hợp lý và cân bằng.
Thêm vào đó, thị trường cũng kỳ vọng rằng các biện pháp kích thích bổ sung sẽ tiếp tục được công bố vào phiên họp Lưỡng hội tháng 3 năm sau để giảm thiểu tác động tiềm tàng của mức thuế quan do Tổng thống đắc cử Trump đề xuất.
_ Sản lượng thép thô sẽ tiếp tục giảm vào năm sau, tạo thế cân bằng với sự sụt giảm nhu cầu theo dự kiến. Theo Yu Yong, chủ tịch Hiệp hội Sắt thép Trung Quốc, Trung Quốc sẽ đóng cửa nhiều nhà máy thép lạc hậu hơn và hạ công suất sản xuất thép thô xuống dưới 1 tỷ tấn vào năm 2025.
Các nhà sản xuất thép lò cao của Trung Quốc có thể cần phải giảm sản lượng thép thô từ 21.42 đến 23.47 triệu tấn vào cuối năm 2025 so với năm 2023 để tuân thủ kế hoạch hành động của quốc gia về bảo tồn năng lượng và giảm carbon cho ngành thép trong giai đoạn 2024-2025, Mysteel ước tính.
Để đạt được các mục tiêu này, ngành công nghiệp thép Trung Quốc phải thực hiện các chuyển đổi tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải carbon cũng như nâng cấp thiết bị sử dụng năng lượng, theo ghi chú của kế hoạch hành động.
_ Mặc dù nhu cầu yếu từ lĩnh vực bất động sản dự kiến tiếp tục là rào cản năm sau, nhu cầu thép từ lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng trưởng vào năm 2025, điều này sẽ giúp bù đắp một phần cho những tổn thất trong lĩnh vực bất động sản, theo nhà phân tích chính của Mysteel, Wang Jianhua cho biết.
Cụ thể, mức tiêu thụ thép từ các ngành đóng tàu và máy móc dự kiến sẽ tăng 6.4% và 3% so với cùng kỳ năm trước vào năm 2025. Tương tự, nhu cầu từ các ngành công nghiệp thiết bị gia dụng và ô tô có thể tăng lần lượt 2.8% và 1.5% so với ước tính năm 2024.
_ Khả năng chắc chắn Cục Dự trữ Liên bang tiếp tục cắt giảm lãi suất trong tháng 12/2014, và có thể có thêm 2-3 lần cắt giảm vào năm tới.
Dự đoán trước đó về 4 lần cắt giảm lãi suất vào năm tới đang được thận trọng xem xét.
Nhà kinh tế trưởng của EY Greg Daco nói với Yahoo Finance Daco dự kiến Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 12 nhưng dự đoán sẽ đi kèm với tín hiệu cho thấy hai lần cắt giảm tiếp theo vào năm 2025 sẽ "cách nhau lâu hơn".
Dù vậy, việc Fed giảm lãi suất cũng là động lực để NHTW các nước tiếp đà giảm lãi suất, qua đó giảm mặt bằng chung của lãi suất, chi phí vốn nợ và đầu tư. Lãi suất giảm vừa góp phần giảm nghĩa vụ trả nợ, giảm rủi ro tài chính, vừa kích cầu vay mới phục vụ đầu tư, sản xuất – kinh doanh và tiêu dùng, kích thích tăng trưởng.
YẾU TỐ TIÊU CỰC
_ Nhu cầu thép của Trung Quốc sẽ phân kỳ vào năm 2025, với áp lực suy yếu tiếp tục đến từ lĩnh vực bất động sản đang suy thoái, dự kiến sẽ vẫn là một thách thức lớn đối với nền kinh tế nói chung vào năm 2025. Mức tồn kho nhà ở cao có khả năng hạn chế nghiêm trọng việc sử dụng thép trong các dự án bất động sản mới.
CISA cho biết trọng tâm về mặt cấu trúc của tiêu thụ thép của Trung Quốc đã chuyển sang lĩnh vực sản xuất.
Thị trường bất động sản, thường là nơi tiêu thụ thép lớn nhất tại Trung Quốc, đã khiến các nhà sản xuất thép Trung Quốc phải vật lộn với lợi nhuận trong bối cảnh nhu cầu giảm sút.
Nhà phân tích chính của Mysteel, Wang Jianhua, dự đoán tại hội nghị thường niên của công ty ở Thượng Hải rằng nhu cầu thép của Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục giảm vào năm 2025, khi mức tiêu thụ giữa các ngành công nghiệp khác nhau cho thấy sự phân kỳ.
Cụ thể, Wang dự báo rằng mức tiêu thụ thép của Trung Quốc có thể giảm 0.7% so với dự báo năm 2024 xuống còn 893.71 triệu tấn vào năm 2025.
Mức tiêu thụ thép trong lĩnh vực bất động sản dự kiến sẽ giảm 6.6% trong năm, hoặc khoảng 20.64 triệu tấn, so với dự báo năm 2024.
_ Chi phí nguyên liệu thô dự kiến giảm sẽ hỗ trợ yếu cho giá thép. Quặng sắt tiếp tục chịu áp lực từ ngành bất động sản yếu kém của Trung Quốc nên sẽ giảm và có thể kéo dài đến năm 2026.
Trong Triển vọng hàng hóa, Ngân hàng Thế giới cho biết giá quặng sắt dự kiến sẽ tiếp tục giảm vào năm 2025-26 khi các nhà sản xuất lớn mở rộng sản lượng và các mỏ mới đi vào hoạt động.
_ Xuất khẩu thép Trung Quốc dự kiến giảm vào năm sau do các biện pháp bảo hộ thương mại toàn cầu gia tăng, gây trầm trọng thêm vấn đề dư cung trong nước.
Các nhà chiến lược tại Macquarie Group dự đoán rằng xuất khẩu thép của Trung Quốc sẽ đạt 109 triệu tấn trong năm nay, trước khi giảm xuống còn 96 triệu tấn vào năm 2025.
Thị trường nước ngoài đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nguồn cung trong nước dư thừa, khi nền kinh tế Trung Quốc đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài và hoạt động sản xuất chậm lại.
Tổng thống Trump được biết đến với các chính sách bảo hộ nghiêm ngặt cho thị trường sản xuất Mỹ, với phương châm người Mỹ sử dụng thép Mỹ. Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã đe dọa sẽ áp dụng mức thuế lên tới 60% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc và tháng trước đã hứa sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 10% ngay khi ông nhậm chức vào tháng 1. Ngân hàng Thụy Sĩ UBS cho biết một cuộc chiến thương mại mới có thể làm giảm 1.5 điểm phần trăm trong tăng trưởng GDP của Trung Quốc.
Các quốc gia khác đã áp dụng hạn chế hoặc đang tiến hành các cuộc điều tra chống bán phá giá đối với các sản phẩm thép của Trung Quốc là: EU, Canada, Việt Nam, Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico, Brazil, Thái Lan, Nam Phi, Ả Rập Xê Út,….
_ Bước vào năm 2025, thế giới cần tiếp tục tâm lý cho một làn sóng rủi ro kinh tế và xung đột gia tăng. Năm 2024 là năm bất ổn chính trị gia tăng. Chiến tranh đang hoành hành ở Trung Đông và Ukraine, các cuộc bầu cử quốc gia đang đưa những nhà lãnh đạo mới lên lãnh đạo và các phe nổi loạn đang tiếp tục phá hoại các tuyến đường biển quan trọng.
Năm 2024, các công ty đã bước vào giai đoạn mà báo cáo của công ty môi giới WTW gọi là "giai đoạn chấp nhận tổn thất rủi ro chính trị". Nhiều công ty hiện coi rủi ro chính trị là một phần không thể tránh khỏi trong hoạt động kinh doanh.
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga năm 2022 là lời cảnh tỉnh lớn đối với các doanh nghiệp, gây ra thiệt hại 130 tỷ đô la Mỹ về cơ sở hạ tầng, theo Zoe Towndrow, người đứng đầu thực hành về bạo lực chính trị của công ty môi giới BPL. Trong tổng số đó, chỉ có 1% được bảo hiểm. Trong hai năm kể từ đó, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã gia tăng và chiến tranh công khai đã quay trở lại Trung Đông.
Những mối đe dọa khác đang ở phía trước. Căng thẳng địa chính trị có thể nhanh chóng chuyển thành bất ổn kinh tế, đặc biệt là khi nhiệm kỳ tổng thống sắp tới của Trump, đe dọa cô lập Mỹ khỏi các thị trường toàn cầu.
Cho đến nay, rủi ro phổ biến nhất được các nguồn tin của GTR xác định là xung đột liên tục và rủi ro leo thang. Rủi ro này tập trung vào ba khu vực chính: Nga-Ukraine, Trung Đông và Trung Quốc cùng các nước láng giềng.
_ Động thái hoán đổi công suất thép của Trung Quốc vẫn chưa đủ để hạn chế sự mở rộng của ngành thép trong năm tới. Từ ngày 23/8/2024, nước này đã đình chỉ phê duyệt các hợp đồng hoán đổi công suất thép mới nhưng được coi là quá muộn vì công suất thép hiện tại đã vượt quá nhu cầu và nhiều cơ sở hoàn toàn mới đã được phê duyệt dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ cuối năm 2024 đến năm 2026.
Chính sách hoán đổi công suất được triển khai diện rộng lần đầu tiên năm 2018, nhằm thay thế các nhà máy lỗi thời bằng các cơ sở mới theo tiêu chuẩn môi trường và giảm công suất dư thừa. Tuy nhiên, kể từ đó, công suất sản xuất mở rộng nhanh chóng vì các cơ sở mới sản xuất nhiều thép hơn trong khi nhiều nhà máy cũ lạc hậu trước đó đã dừng sản xuất.
Do vậy, tình trạng nguồn cung quá mức vẫn sẽ tiếp diễn trong khi nhu cầu dự báo giảm và xuất khẩu giảm do phòng vệ thương mại gia tăng sẽ gây áp lực kéo giá thép giảm.
IV. TRIỂN VỌNG GIÁ
GIÁ NGUYÊN LIỆU THÔ
Quặng sắt là kim loại công nghiệp có hiệu suất kém nhất trong năm nay, với giá giảm hơn 20% tính từ đầu năm đến tháng 11 từ mức 143.50 USD/tấn cfr. Như vậy, rủi ro giảm giá có thể sẽ tiếp tục chiếm ưu thế vào năm 2025 trong bối cảnh nhu cầu thép giảm.
Tính từ tháng 6, giá quặng sắt đã giảm đáng kể so với mức trung bình hàng tháng. Chỉ số Platts 62%fe trong tháng 8 giảm 16.0% so với tháng 5, giảm 9.8% so với cùng kỳ năm ngoái.
Sau lễ Hội trung thu 15-17/9 tại Trung Quốc, giá quặng sắt kỳ hạn trên sàn Singapore đã xuống mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022.
Bước vào tháng 9, tiêu thụ thép tại Trung Quốc đã vào mùa cao điểm truyền thống với sức mua cải thiện nhẹ, nhưng không đủ hỗ trợ cho giá. Xuất khẩu thép giảm, áp lực thanh lý tồn kho thép cây tiêu chuẩn cũ đã dẫn đến việc các nhà máy thép đẩy mạnh việc giảm sản xuất, kéo theo nhu cầu quặng sắt giảm trong khi nguồn cung quặng tăng.
Thị trường bất động sản vẫn chưa chạm đáy trong khi tăng trưởng đầu tư cơ sở hạ tầng yếu đã kéo giá quặng kỳ hạn theo xu hướng giảm xoắn ốc.
Quặng sắt giao ngay đã giảm 5 tháng liên tục và tiếp tục đà giảm vào tháng 9. Nguồn cung quặng nước ngoài cũng ở mức cao với các nhà khai thác mở rộng sản xuất gây áp lực cho giá quặng. Tổng sản lượng quặng sắt từ bốn nhà sản xuất quặng sắt hàng đầu – Vale, Rio Tinto, BHP và Fortescue – đạt 259 triệu tấn trong nửa đầu năm, tăng 1.4% so với nửa đầu năm 2023. Sản lượng trong quý 3 cũng tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Bước sang năm 2025, các nhà sản xuất lớn đang tìm cách duy trì mức sản lượng của mình.
Lượng quặng sắt tồn kho tại cảng tiếp tục tăng trong năm nay, khiến giá quặng sắt giảm. Tính đến ngày 13/9, tồn kho tại 45 cảng Trung Quốc là 153.8354 triệu tấn, tăng so với cùng kỳ năm ngoái là 35.1779 triệu tấ
Giá quặng sắt 62% đã chạm mức thấp nhất trong nhiều năm là 85 USD/tấn vào ngày 23/9. Đã có một đợt tăng giá ngắn hạn sau đó sau khi Trung Quốc công bố các biện pháp kích thích - gói kích thích lớn nhất kể từ đại dịch Covid-19, bao gồm cắt giảm lãi suất và hỗ trợ có mục tiêu cho lĩnh vực bất động sản.
Từ góc độ cơ cấu tồn kho cảng, trước áp lực về lợi nhuận của các nhà máy thép trong năm nay, họ có xu hướng mua quặng sắt cấp trung và cấp thấp với hiệu suất chi phí cao và không có mâu thuẫn về cơ cấu trong tồn kho cảng.
Có vẻ như các nhà máy thép thận trọng hơn trong việc nối lại sản xuất và thu mua nguyên liệu thô. Mặc dù lợi nhuận của các nhà máy thép đã phục hồi nhẹ, nhưng tốc độ nối lại sản xuất chung vẫn tương đối thận trọng do biến động giá cả và kỳ vọng dài hạn chung bấp bênh.
Đợt tăng giá quặng cuối tháng 9 đã chứng tỏ là không kéo dài vì giá đã giảm vào đầu tháng 11. Nó đã phải vật lộn để vượt qua mốc 100 USD/tấn, bất chấp những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm phục hồi ngành bất động sản, cho đến tận bây giờ.
Nhìn chung, quặng sắt là một trong những loại hàng hóa dễ bị tổn thương nhất trước rủi ro suy thoái của Trung Quốc, vì thị trường bất động sản của quốc gia này chiếm phần lớn nhu cầu thép.
Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ quặng sắt lớn nhất thế giới, tiếp tục là lực cản đối với nhu cầu trong năm nay. Suy thoái kinh tế toàn diện và đặc biệt là cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản đã ảnh hưởng đến quặng sắt và các kim loại công nghiệp khác. Lĩnh vực bất động sản chiếm khoảng 40% nhu cầu quặng sắt. Chúng ta đã thấy rất nhiều biện pháp hỗ trợ bất động sản trong năm 2024 nhưng chúng vẫn chưa tạo ra bất kỳ tác động mạnh nào đối với nhu cầu kim loại.
Việc khởi công xây dựng nhà mới của Trung Quốc - động lực lớn nhất cho nhu cầu thép - tiếp tục giảm, hiện đã giảm hơn 20% trong năm 2024. Điều này sẽ tiếp tục kìm hãm nhu cầu thép vào năm 2025. Các chính sách kích thích gần đây của quốc gia này tập trung vào việc giải phóng hàng tồn kho bất động sản thay vì thúc đẩy khởi công mới và điều này sẽ hạn chế tác động đến nhu cầu thép vì nó đòi hỏi phải xây dựng mới thay vì giải phóng hàng tồn kho chưa bán được.
Thị trường trong nước ảm đạm đã thúc đẩy xuất khẩu trong năm 2024. Xuất khẩu thép của Trung Quốc đã đạt mức cao nhất kể từ năm 2016, với khối lượng tăng hơn 20% cho đến tháng 11, đạt hơn 100 triệu tấn. Tuy nhiên, điều này có khả năng chậm lại trong năm 2025, với nhiều quốc gia trên toàn cầu áp đặt các hạn chế hoặc tiến hành điều tra chống bán phá giá đối với các sản phẩm thép của Trung Quốc. Điều này sẽ chứng minh một lực cản tiếp theo đối với nhu cầu quặng sắt.
Ngành công nghiệp thép của Trung Quốc đã lên tiếng báo động về tình hình khó khăn có thể trở nên như thế nào. Baowu Steel Group, nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới, cảnh báo rằng ngành thép đang phải đối mặt với một mùa đông dài và lạnh giá có thể còn tồi tệ hơn các cuộc khủng hoảng thép trước đây vào năm 2008 và 2015.
Sự yếu kém liên tục trong lĩnh vực bất động sản tại Trung Quốc vẫn là rủi ro chính khiến triển vọng quặng sắt giảm.
Thị trường quặng sắt sẽ vẫn nhạy cảm với các chính sách của Trung Quốc và giá cả có khả năng vẫn biến động. Cho đến khi thị trường thấy dấu hiệu phục hồi bền vững và tăng trưởng kinh tế ở Trung Quốc, sẽ khó có thể thấy giá quặng sắt tăng cao trong dài hạn.
Do đó, triển vọng giá quặng sắt sẽ vẫn chịu áp lực vào năm 2025 trong bối cảnh triển vọng nhu cầu thép giảm, lượng hàng xuất khẩu thép giảm, nguồn cung quặng tăng từ các nhà cung cấp chính và lượng quặng sắt tồn kho tại cảng tăng cao.
Giá quặng có thể đạt mức cao nhất vào Q1, đạt tầm 105-110 USD/tấn cfr Thanh Đảo và giảm dần về Q2, mức dao động phổ biến 90-100 USD/tấn cfr Thanh Đảo.
GIÁ THÉP
Một đặc điểm đáng chú ý của giá thép là tính chu kỳ cao. Xét khoảng 25 năm qua, giá di chuyển từ đỉnh đến đáy theo chu kỳ vài năm một lần, cách tầm 3-4 năm. Nhìn lại giá của các sản phẩm thép điển hình như thép cuộn cán nóng hoặc thép cây, các đỉnh giá đáng kể gần đây nhất xuất hiện vào tháng 8/2011, tháng 4/2018 và tháng 9/2021; trong khi các đáy giá xảy ra vào tháng 5/2009, tháng 2/2016 và tháng 6/2020.
Chúng tôi dự kiến giá tiếp tục đà suy yếu vào năm 2025 theo chu kỳ nhưng phạm vi giảm hẹp do nhu cầu thép giảm từ lĩnh vực bất động sản vốn trì trệ, dù được bù đắp phần nào từ lĩnh vực sản xuất và các lĩnh vực khác. Sự mất cân bằng cung- cầu vẫn là yếu tố chính gây áp lực giảm cho giá, khi sản lượng thép thô nước này cho thấy dấu hiệu gia tăng trở lại từ năm 2023, chấm dứt xu hướng giảm 2 năm liên tiếp trước đó.
Thị trường năm sau cũng dự kiến gia tăng các bất ổn chính trị, với việc tái đắc cử của Tống thống Trump càng khiến tình hình khó đoán, khiến niềm tin đầu tư suy yếu, trong khi hàng xuất khẩu thép Trung Quốc ngày càng đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại gia tăng từ các thị trường tiêu thụ chính. Nhiều yếu tố áp lực bủa vây sẽ làm giảm hiệu quả hỗ trợ các chính sách kích thích kinh tế của Chính phủ.
Dự kiến giá sẽ có đợt tăng ngắn hạn trong tháng 1 đầu năm với nhu cầu tích trữ trước Tết nguyên đán tới sớm vào cuối tháng. Đây cũng có thể là thời điểm thiết lập mức giá trần cho cả năm, với thép cây giao ngay Thượng Hải đạt khoảng 3,700-3750 NDT/tấn có VAT và HRC cao hơn 100 NDT/tấn. Chào giá xuất khẩu HRC SAE1006 Trung Quốc nhích lên khoảng 520-530 USD/tấn cfr Việt Nam.
Sau đó, thị trường sẽ suy yếu nhẹ vào tháng 2 khi sức mua chậm, kéo dài tới khoảng giữa tháng 3 và tháng 4 sẽ có đợt phục hồi trở lại theo tâm lý thị trường nhờ các kỳ họp vào chính sách kích thích kinh tế từ kỳ họp Lưỡng hội của Trung Quốc.
Chính quyền Trung Quốc dự kiến sẽ củng cố lại các chính sách kích thích đã được công bố cuối năm 2024 như kế hoạch nới lỏng tiền tệ và giảm lãi suất và các chính sách mới để đối phó với các biện pháp tăng thuế từ Trump, giúp thúc đẩy tâm lý thị trường và nâng đỡ giá thép trong thời gian này.
Giá dự kiến suy yếu lại vào khoảng giữa năm, rơi vào tháng 5- tháng 6 trở đi khi hiệu quả hỗ trợ từ các chính sách trên giảm và đối mặt với nhu cầu thấp vào mùa tiêu thụ thấp điểm. Thời điểm giữa năm dự kiến có thể là điểm đáy của giá thép cho năm 2025, với thép cây giao ngay Thượng Hải giảm xuống tầm 3,200-3,300 NDT/tấn có VAT. Chào giá HRC SAE1006 tới Việt Nam rơi xuống mức 470-480 USD/tấn cfr Việt Nam vào tháng 6.
Lưu ý: Dự báo trên chỉ mang tính tham khảo. Quý khách hàng nên tham khảo thêm nhiều nguồn tin khi quyết định mua bán.
