TỔNG KẾT THỊ TRƯỜNG NỬA ĐẦU NĂM NAY

Thị trường thép Trung Quốc tăng trưởng nửa đầu năm, đặc biệt mạnh trong tháng 4 nhờ vào mùa tiêu thụ cao điểm truyền thống, giá nguyên liệu thô tăng vọt lên mức cao, các khu vực trọng điểm cắt giảm sản lượng và các chính sách kích thích kinh tế của Chính phủ sau cuộc họp của Hội đồng nhân dân cấp cao nửa đầu tháng 3. Tuy nhiên, giá cả cũng biến động do các bất ổn xoay quanh chiến tranh thương mại Trung-Mỹ. Căng thẳng gia tăng sau khi Mỹ nâng mức thuế lên 25% từ mức 10% trước đó cho 200 tỷ USD hàng Trung Quốc từ ngày 10/5, và được Trung Quốc đáp trả bằng mức thuế 5-25% cho 60 tỷ USD hàng hóa Mỹ đã bị áp thuế trước đó từ ngày 01/6. 

Chính phủ đã công bố các chính sách kích thích nền kinh tế trong bối cảnh bị tổn thương sâu sắc từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung dai dẳng, trong đó có tăng phát hành trái phiếu, cắt giảm thuế và phí với quy mô gần 2 nghìn  tỷ NDT, chính sách tiền tệ vừa phải,…. Giá các nguyên liệu như đồng, nhôm đều đã tăng nhờ thông báo cắt giảm thuế đối với các nhà chế tạo từ 16% xuống 13% kể từ tháng 4/2019.

Quặng sắt đã gia tăng vượt trội do các vấn đề về nguồn cung sau sự cố vỡ đập hầm mỏ gây chết người của Vale tại Braxin vào ngày 25/1, cộng với cơn bão nhiệt đới vào cuối tháng 3/2019 ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của công ty sản xuất quặng sắt lớn tại Úc. Theo Westpac Banking Corp dự báo thì  thị trường quặng sắt toàn cầu đối mặt với nguồn cung thiếu hụt khoảng 34 triệu tấn trong năm nay. Theo đó, giá quặng 62% Fe giao ngay đã tăng mạnh vượt mức 90 USD/tấn vào cuối tháng 1, và đặc biệt lên gần 94 USD/tấn trong tháng 4. Giá tăng hơn 20 USD/tấn so với đầu năm 2019, phá vỡ mức cao 2 năm. Giá nguyên liệu thô tăng vọt cũng là một nhân tố hỗ trợ giá thép thời gian qua.

Bên cạnh đó, niềm tin thị trường lạc quan trước các số liệu tăng trưởng kinh tế cao hơn mong đợi và chính sách kích thích kinh tế của Trung Quốc. Trong Q1, tăng trưởng GDP Trung Quốc đã đạt 6.4%, trong khi mức kỳ vọng trước đó chỉ 6.2%. Chính phủ cũng tăng cường chi tiêu cho các dự án xây dựng để kích cầu tiêu thụ thép. Có khoảng 60% trái phiếu chính quyền địa phương mới phát hành trong Q1, chủ yếu để tài trợ cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng, đã tăng so với cùng kỳ năm 2018 và chiếm khoảng 38% khối lượng hàng năm 2019 trong 3.08 nghìn tỷ NDT (460 tỷ USD).

Lĩnh vực bất động sản mạnh trong Q1 cung cấp hỗ trợ vững chắc cho nhu cầu thép và lợi nhuận. Biên lợi nhuận của thép cây Trung Quốc đạt trung bình 74.80 USD/tấn nửa đầu năm, tăng khoảng 30% so với mức 57.70 USD / tấn trong tháng cuối năm 2018. Ngành xây dựng của Trung Quốc - bao gồm tài sản và cơ sở hạ tầng - chiếm khoảng 50-55% lượng thép tiêu thụ của đất nước .

Giá thép xây dựng tháng 4 đã đánh dấu tháng tăng trưởng tốt nhất kể từ tháng 7/2018. Hợp đồng thép cây trên Sàn giao dịch Thượng Hải đã tăng 11.3% riêng chỉ trong tháng 4, tháng tốt nhất trong 9 tháng, lên mức cao 3.828 NDT/tấn. Hợp đồng cán nóng tăng lên 3.789 NDT/tấn, cũng ghi nhận mức tăng cao 10% trong tháng.

Thị trường xuất khẩu cũng tăng trưởng trong nửa đầu năm nhờ lượng phân bổ giảm dựa vào việc bán trong nước có lời hơn. Giá chào bán thép cây và HRC thương phẩm đã tăng lên 530 USD/tấn FOB và 540-545 USD/tấn FOB giao tháng 7 và biến động trong phạm vi hẹp trong Q2. Giá tăng tầm 40-50 USD/tấn so với trước tết nguyên đán.

Cùng với giá, sản lượng thép Trung Quốc cũng tiếp tục gia tăng bất chấp các chính sách hạn chế sản xuất. Trung Quốc đã lập kỷ lục sản xuất thép thô trong Q1 với 231 triệu tấn, tăng gần 10% so với năm ngoái và cao nhất trong bất kỳ quý đầu tiên nào được ghi nhận. Tomas Gutierrez, một nhà phân tích tại công ty tư vấnKallanish Commodities Ltd cho biết,  "đó là một con số sản lượng thép cực kỳ mạnh mẽ”.

Nhìn chung, ngành thép Trung Quốc trải qua nửa đầu năm 2019 với sự tăng trưởng cả về sản lượng và giá, được hỗ trợ bởi giá nguyên liệu thô tăng cao, tiêu thụ trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng tăng theo mùa, và niềm tin thị trường lạc quan nhờ chính phủ kích thích kinh tế để xoa dịu áp lực từ chiến tranh thương mại với Mỹ. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng trong khi tăng trưởng kinh tế chậm lại và hạn chế đầu tư cơ sở hạ tầng có thể gây áp lực hơn cho thị trường trong thời gian còn lại của năm.

TRIỂN VỌNG THỊ TRƯỜNG NỬA CUỐI NĂM

Thị trường thép nửa cuối năm theo nhiều chuyên gia dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại so với đầu năm do Chính phủ giảm chi tiêu vào cơ sở hạ tầng mà tập trung vào việc giải quyết nợ cũng như xoa dịu tổn thương kinh tế từ chiến tranh thương mại với Mỹ.

Nhân tố bất lợi

_Thứ nhất, vấn đề nguồn cung vẫn chưa hạ nhiệt. Mặc dù Chính quyền các khu vực sản xuất trọng điểm như Đường Sơn, Hàm Đan liên tục công bố các chính sách thắt chặt nguồn cung nhưng sản lượng thép vẫn gia tăng và lập kỷ lục mới. Trung Quốc đã lập kỷ lục sản xuất thép thô trong Q1 với 231 triệu tấn, tăng gần 10% so với năm ngoái và cao nhất trong bất kỳ quý đầu tiên nào được ghi nhận và vẫn chưa có dấu hiệu giảm ở những tháng tiếp theo.

_Thứ hai, nhu cầu tiêu thụ dự kiến cũng mềm hơn do chính phủ Trung Quốc giữ tâm lý thận trọng hơn trong việc tung các gói kích thích kinh tế nửa cuối năm. Trái ngược với năm 2018, nhu cầu của lĩnh vực bất động sản và sản xuất ô tô sẽ suy yếu. Thực tế cho thấy, doanh số bán hàng ô tô tại Trung Quốc, ngành sản xuất tiêu thụ thép cuộn cán nóng lớn, đang giảm. Thị trường bất động sản cũng được dự báo suy yếu trong năm nay dù nhiều dự án vẫn chưa hoàn thành.

_Thứ ba, thách thức từ sự tăng trưởng giảm tốc của kinh tế Trung Quốc. Tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong Q1/2019 giảm xuống 6.4 do ảnh hưởng từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Động thái tăng thuế mới đẩy của Mỹ theo tính toán của Bloomberg Economics sẽ khiến tăng trưởng GDP của Trung Quốc mất 0.9% năm nay. Hay theo khảo sát các nhà kinh tế Trung Quốc mới nhất của Nikkei, tăng trưởng kinh tế của nước này được dự báo sẽ giảm xuống 6.2% trong năm nay, từ mức 6.6% năm 2018.

_Thứ tư, căng thẳng thương mại gia tăng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hiện thực hóa lời cảnh báo tăng thuế từ 10% lên 25% cho 200 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc vào ngày 10/5, đồng thời đe dọa sẽ "sớm" áp thuế 25% đối với 325 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc do cáo buộc Trung Quốc phá vỡ các cam kết trước đó. Trung Quốc cũng đáp trả với thuế 5-25% cho 60 tỷ USD hàng nhập khẩu Mỹ. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung bắt đầu từ hồi tháng 9 năm ngoái đã khiến 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới tổn thất hàng tỷ USD, gián đoạn các chuỗi cung ứng và ảnh hưởng tiêu cực tới thị trường tài chính.  Giai đoạn hiện tại có thể coi chỉ là tạm tránh đổ vỡ, căng thẳng còn dài, và tiếp tục gây bất ổn cho ngành thép.

_ Thứ năm, hiệu ứng đầu cơ chấm dứt do tác động của các yếu tố cắt giảm nguồn cung như các năm trước không còn mạnh nữa. Nguyên nhân là do nước này đã đạt được mục tiêu loại bỏ công suất thép 150 triệu tấn/năm trong giai đoạn 2016-2018, do vậy sự cắt giảm không còn mạnh mẽ và giá khó tăng vượt bậc như 2 năm qua.

_ Thứ sáu, áp lực cạnh tranh gia tăng tại các điểm đến chính của Trung Quốc, đặc biệt là thị trường Đông Nam Á ngày càng trở nên chật chội. Có thể kể đến các đối thủ chính như Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Ukraina, Qatar..trong đó thép Thổ Nhĩ Kỳ đặc biệt cạnh tranh, gây sức ép về giá.

_ Thứ bảy, chủ nghĩa bảo hộ toàn cầu gia tăng, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại gây áp lực cho thị trường xuất khẩu thép Trung Quốc. Các quốc gia và vùng lãnh thổ lớn như Mỹ, EU, Ấn Độ và ASEAN đều đã áp dụng thuế quan và hạn ngạch cho thép nhập khẩu. Điều này sẽ cản trở khả năng xuất khẩu thép Trung Quốc.

Nhân tố có lợi

_Thứ nhất, Bắc Kinh đã tung ra các biện pháp kích thích kinh tế trong nửa đầu năm. Các chính sách có thể kể đến gồm cắt giảm thêm thuế , đẩy nhanh việc ban hành trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương, thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng – thiết yếu cho ngành thép . Có khoảng 60% trái phiếu chính quyền địa phương mới phát hành trong Q1, chủ yếu để tài trợ cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng, đã tăng so với cùng kỳ năm 2018 và chiếm khoảng 38% khối lượng hàng năm 2019 trong 3.08 nghìn tỷ NDT (460 tỷ USD).

_Thứ hai, ngành thép tiếp tục thực hiện việc tái cơ cấu, cắt giảm nguồn cung, cấm mở rộng công suất mới. Chính phủ sẽ hỗ trợ các khu vực quan trọng trong việc cắt giảm công suất thép trong năm nay, cam kết cải cách sâu hơn về phía cung trong các lĩnh vực công nghiệp. Đường Sơn đã liên tục thực hiện cắt giảm sản xuất xuống 50% trong tháng 4-tháng 5.

Trung Quốc sẽ "nghiêm cấm" việc mở rộng các dự án sắt thép mới vào năm 2019, cũng như than cốc và nhôm sơ cấp ở một số khu vực quan trọng, bao gồm các khu vực đồng bằng Bắc Kinh - Thiên Tân - Hà Bắc và sông Dương Tử vốn đã bị hạn chế trong năm 2018.

_Thứ ba, Trung Quốc tiếp tục tăng cường xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu để giảm áp lực cho ngành thép trong nước. Chẳng hạn như thép phế liệu và nhôm sẽ được chuyển từ danh sách nhập khẩu không hạn chế sang danh sách nhập khẩu hạn chế. Trong khi đó, Trung Quốc sẽ không đánh thuế xuất khẩu đổi với 94 mặt hàng trong năm tới, gồm cả phân bón, quặng sắt, xỉ, nhựa than đá và bột gỗ.

_Thứ tư, chi phí sản xuất gia tăng. Bài toán ô nhiễm luôn là vấn đề nhức nhối của Trung Quốc, do đó, trong năm nay, ngành thép nước này sẽ tiếp tục tiến trình tái cơ cấu, siết chặt quy định, tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường, mức tiêu thụ năng lượng,… khiến chi phí sản xuất tăng. Bên cạnh đó, chi phí nguyên liệu thô như quặng, than đá đều tăng mạnh với quặng sắt vọt lên 94-95 USD/tấn.

_Thứ năm, nhu cầu tiêu thụ thép từ lĩnh vực bất động sản dự kiến hỗ trợ giá thép. Năm 2019, NDRC dự kiến tái khởi động các dự án hạ tầng khác để kích thích tăng trưởng kinh tế. Chính phủ nước này cũng lên kế hoạch khởi công 165 dự án nằm trong Đề án 5 năm lần thứ 13 sớm nhất có thể. Vì vậy, tiêu thụ thép vẫn sẽ được hỗ trợ, dù chậm đi.

Triển vọng giá thép

Giá cả dự sẽ tiếp tục biến động nửa cuối năm và giảm dần về về cuối năm do các vấn đề dư cung-cầu thấp trong môi trường chiến tranh thương mại Trung-Mỹ kéo dài. Mức giảm vào tầm 30-40 USD/tấn.

Trải qua nửa đầu năm tăng trưởng tốt với sản lượng liên tục lập kỷ lục sẽ làm tăng lượng tồn kho khi tiêu thụ vào mùa thấp điểm trong tháng 7, gây áp lực cho giá. Tâm lý thị trường tiếp tục bất ổn xoay quanh vấn đề căng thẳng thương mại. Các khu vực trọng điểm như Đường Sơn, Hàm Đan vẫn sẽ được lệnh cắt giảm sản xuất, và các thông tin này sẽ phần nào hỗ trợ giá, song thực tế mức cắt giảm không nhiều.

Bước sang 2 tháng cuối Q3, điều kiện thời tiết cải thiện giúp tiêu thụ phục hồi từ ngành xây dựng. Tâm lý thị tường lúc này cũng sẽ được hỗ trợ từ đồn đoán cắt giảm sản lượng mùa đông. Tuy nhiên, các chính sách này có thể lại mang tính linh hoạt hơn, cho phép chính quyền địa phương tự thiết lập các hạn chế sản xuất chứ không áp đặt mức hạn chế như 2018. Do đó, nhiều doanh nghiệp còn tranh thủ tăng cường sản xuất trước khi chính sách có hiệu lực, khiến tồn kho thép gia tăng. Giá bù lại sẽ được nâng đỡ từ chi phí đầu vào, với giá quặng cao nên giá không giảm nhiều. Dự báo giá biến đông trong khoảng 530-550 USD/tấn FOB cho thép cây và HRC thương phẩm trong Q3.

Sang những tháng cuối năm, môi trường kinh tế vẫn khó khăn với các số liệu tăng trưởng kinh tế chậm, nợ xấu, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tiếp tục căng thẳng với những biện pháp trả đũa song phương. Chính quyền nước này cũng sẽ tiếp tục áp dụng các biện pháp cắt giảm công suất, siết chặt tiêu chuẩn môi trưởng cho ngành thép một khi nguồn cung tăng, hỗ trợ tâm lý thị trường cộng với các chính sách kích thích kinh tế. Tuy nhiên, ảnh hưởng chủ yếu về mặt tâm lý ngắn hạn và giá cả dự vẫn gặp áp lực. Giá giảm dần về cuối năm xuống quanh mức 500 USD/tấn FOB.

Quặng sắt

Quặng sắt đã gia tăng vượt trội do các vấn đề về nguồn cung sau sự cố vỡ đập hầm mỏ gây chết người của Vale tại Braxin vào ngày 25/1, cộng với cơn bão nhiệt đới vào cuối tháng 3/2019 ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của công ty sản xuất quặng sắt lớn tại Úc. Theo Westpac Banking Corp dự báo thì  thị trường quặng sắt toàn cầu đối mặt với nguồn cung thiếu hụt khoảng 34 triệu tấn trong năm nay. Theo đó, giá quặng 62% Fe giao ngay đã tăng mạnh vượt mức 90 USD/tấn vào cuối tháng 1, và đặc biệt lên 94-95 USD/tấn đầu tháng 5. Giá tăng hơn 20 USD/tấn so với đầu năm 2019, phá vỡ mức cao 2 năm. 

Triển vọng sắp tới có thể thấy rằng, sự cố gián đoạn nguồn cung tại Braxin và những bất ổn xung quanh sẽ tiếp tục nâng đỡ giá. Nhận định về giá quặng có nhiều ý kiến lạc quan như sau:

_Ngân hàng Credit Suisse, ANZ và Commonwealth là 3 trong số nhiều ngân hàng dự đoán giá quặng sắt sẽ lên cao hơn.

_ Goldman Sachs, một ngân hàng lâu nay vẫn bi quan vào giá vật liệu này, cũng dự đoán giá sẽ phục hồi vì cho rằng các nước sản xuất ngoài Braxin không thể tăng sản lượng đủ nhanh để lấp chỗ trống về nguồn cung trên thị trường.

_ Theo nhận định của nhóm chuyên gia tại Morgan Stanley, thị trường quặng sắt sẽ không sớm đảo chiều. “Một khi bất ổn vẫn còn, quặng sắt vẫn có khả năng tăng giá trong ngắn hạn”.

Tuy nhiên, các nhà máy thép sẽ giảm thu mua nguyên liệu, khi dự trữ sản phẩm thép ở mức cao làm giảm bớt động lực tăng sản lượng nửa cuối năm. Một số nhà máy thép phải tuân thủ các quy tắc chặt chẽ hơn về quy trình thiêu kết ở Đường Sơn - thành phố sản xuất thép hàng đầu ở tỉnh Hà Bắc và sẽ còn tiếp tục, trong khi giá thép giảm dự sẽ khiến giá quặng biến động và giảm lại trong nửa cuối năm, về trung bình 85-86 USD/tấn, mất 8-9 USD/tấn so với Q2.

Sản lượng thép thô

Trung Quốc đã lập kỷ lục sản xuất thép thô trong Q1 với 231 triệu tấn, tăng gần 10% so với năm ngoái và cao nhất trong bất kỳ quý đầu tiên nào được ghi nhận. Tomas Gutierrez, một nhà phân tích tại công ty tư vấnKallanish Commodities Ltd cho biết,  "đó là một con số sản lượng thép cực kỳ mạnh mẽ”.

Vấn đề nguồn cung gia tăng vẫn là bài toán nhức nhối cho ngành thép Trung Quốc. Sang nửa cuối năm, Chính quyền sẽ tiếp tục thực hiện giảm sản lượng bảo vệ môi trường, cấm mở rộng công suất và chiến dịch giảm sản xuất mùa đông. Tuy nhiên, ảnh hưởng thực tế không đáng kể.

Do đó, sản lượng năm 2019 dự báo sẽ lập kỷ lục mới so với 2018, lên tầm 930-940 triệu tấn.

KẾT LUẬN

Thị trường thép Trung Quốc dự kiến sẽ suy yếu nửa cuối năm nay do các vấn đề dư cung, tiêu thụ thấp trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung tiếp tục gia tăng và kinh tế tăng trưởng chậm lại. Chiến tranh Mỹ-Trung sẽ còn dai dẳng, khó đạt được thỏa thuận sớm trong năm nay. Tuy nhiên, giá cũng được hỗ trợ phần nào từ giá nguyên liệu thô cao, các chính sách cắt giảm sản lượng mùa đông năm thứ 3 và kích thích kinh tế từ Bắc Kinh. Giá giảm khoảng 30-40 USD/tấn so với nửa đầu năm xuống 490-500 USD/tấn FOB.

Lưu ý:  Dự báo trên chỉ mang tính tham khảo. Quý khách hàng nên tham khảo thêm nhiều nguồn tin khi quyết định mua bán.