Giá quặng sắt - nguyên liệu sản xuất thép - đã tăng 43% trong năm nay nhưng thị trường vẫn trong tình trạng dư cung và kinh tế toàn cầu còn nhiều bất chắc. Lý do thể hiện ở khối lượng nhập vào Trung Quốc tăng mạnh.

Trung Quốc đã mua khoảng 1/3 tổng khối lượng quặng sắt vận tải qua đường biển trên toàn cầu. Riêng trong tháng 7, khối lượng nhập khẩu lên tới 88,4 triệu tấn, kỷ lục cao thứ 2 trong lịch sử nhập khẩu quặng sắt của nước này. Tính chung trong 7 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu 582 triệu tấn quặng sắt, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm 2015, và với đà này nhập khẩu trong năm 2016 sẽ lên sát 1 tỷ tấn, mức cao chưa từng có từ trước tới nay.

Chưa dừng ở đó, nhập khẩu có thể sẽ còn tiếp tục tăng trong tháng này. Bộ phận Nghiên cứu và Dự báo hàng hoá của Thomson Reuters cho biết sẽ có khoảng 67,5 triệu tấn cập cảng Trung Quốc trong tháng 8. Số hàng đó sẽ đến từ Brazil và Nam Phi – nhà cung cấp lớn thứ 3, bởi các chuyến hàng giờ mới khởi hành sẽ phải tới tháng 9 mới cập cảng. Những tính toán này chưa kể tới số hàng nhập khẩu từ Australia – nhà cung cấp lớn nhất – với thời gian vận chuyển ngắn hơn so với hai nhà cung cấp trên.

Chừng nào nhập khẩu quặng sắt vào Trung Quốc vẫn còn mạnh và còn tiếp tục tăng so với quá khứ thì sẽ không có chuyện giá sẽ giảm.

Giá quặng sắt giao ngay tại châu Á ngày 8/8 ở mức 61,40 USD/tấn, tăng so với 42,90 USD/tấn cuối năm ngoái và cao hơn 66% so với mức 37 USD ngày 11/12/2015 – mức thấp nhất kể từ 2008.

Giá tăng bởi nhập khẩu vào Trung Quốc tăng mạnh để đáp ứng nguyên liệu cho ngành sản xuất thép – đang gia tăng hoạt động trong năm nay, bất chấp nỗ lực của Chính phủ Trung Quốc trong việc xoá bỏ phần công suất sản xuất dư thừa.

Sản lượng thép thô trung bình ngày của Trung Quốc trong tháng 6 vừa qua đạt kỷ lục 2,316 triệu tấn, theo số liệu của Chính phủ nước này. Con số này cao hơn cả mức kỷ lục trươc đó đạt được vào tháng 4.

Tuy nhiên, trong khi sản lượng thép tăng trong tháng 6 và trong quý 2, sản lượng tính chung trong cả 6 tháng đầu năm chỉ đạt 399,56 triệu tấn (giảm 1,1% so với cùng kỳ năm 2015) do sản xuất những tháng đầu năm vẫn chậm và mới chỉ tăng gần đây. Hai tháng sản xuất mạnh nhất đều rơi vào quý 2/2016.

Câu hỏi đặt ra là có cơ sở để tin rằng sản lượng thép của Trung Quốc sẽ tiếp tục mạnh trong 6 tháng cuối năm hay không.

Sản xuất thép sẽ chậm lại?

Chắc chắn các cơ quan quản lý sản xuất thép Trung Quốc vẫn tin tưởng rằng những nỗ lực hạn chế sản xuất sẽ có hiệu quả, mặc dù việc giá tăng còn phụ thuộc và nhu cầu xây dựng và xây dựng hạ tầng cơ sở.

Xuất khẩu thép Trung Quốc đang có dấu hiệu chậm lại. Trong 7 tháng đầu năm đã xuất khẩu 67,41 triệu tấn, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Rõ ràng giá quặng sắt tăng còn bởi các lý do liên quan đến cung – cầu. Nhu cầu đã tăng lên và tốc độ tăng sản xuất của các nhà sản xuất chủ chốt cuối cùng cũng đến lúc chậm lại.

Tuy nhiên, liệu Trung Quốc có thực sự tiêu thụ gần tỷ tấn quặng sắt nhập khẩu mỗi năm hay không?

Về logic mà nói là không, đặc biệt là khi các cơ quan chức năng đang quản lý để hạn chế, hoặc thậm chí cắt giảm công suất và sản lượng thép.

Giả sử sản lượng thép Trung Quốc năm 2016 là 800 triệu tấn (cao hơn mức dự báo của thị trường ở thời điểm đầu năm nay) thì sẽ cần khoảng 1,2 tỷ tấn quặng sắt loại hàm lượng 62%.

Nếu nhập khẩu 1 tỷ tấn từ nước ngoài, tức là các mỏ quặng sắt Trung Quốc chỉ cần khai thác 200 triệu tấn.

Đây là mức sản lượng nội địa hợp lý trong bối cảnh nhiều mỏ sắt đang phải hạn chế sản xuất sau khi giá quặng sắt giảm từ năm 2011 và chỉ một phần trong đó khôi phục sản xuất trong năm nay.

Tuy nhiên, số liệu chính thức cho thấy sản lượng quặng sắt Trung Quốc vẫn đang tăng, và đã tăng 3 tháng liên tiếp tính tới tháng 6.

Trung Quốc đã sản xuất tổng cộng 594 triệu tấn quặng sắt trong 6 tháng đầu năm 2016, theo số liệu chính thức. Với đà này, sản xuất trong cả năm nay có thể đạt 1,2 tỷ tấn.

Mặc dù quặng sắt Trung Quốc có hàm lượng sắt thấp hơn so với quặng nhập khẩu, nhưng con số đó vẫn tương đương gần 400 triệu tấn quặng hàm lượng 62%.

Như vậy có nghĩa là thị trường quặng sắt Trung Quốc sẽ vẫn dư thừa cung trong năm 2016 nếu cộng cả nhâp khẩu và sản lượng nội địa.

Điều này lý giải việc giá quặng sắt các hợp đồng kỳ hạn giao vào năm 2017 có xu hướng giảm dần.

Đồ thị giá quặng sắt trên sàn Đại Liên cho thấy giá sẽ giảm gần 18% từ tháng 9 năm nay đến tháng 7 năm sau. Đồ thị giá tại Singapore cũng cho thấy xu hướng tương tự – giá giảm từ 62,40 USD/tấn tháng 9/2016 xuống 49,45 USD tháng 7/2017.

Dĩ nhiên đồ thị này không thể dự đoán chính xác giá cả, nhưng thực tế rõ ràng là rất có sơ sở để giá sẽ quay đầu giảm.

Nguồn tin: Cafef