Hiệp hội Thép Việt Nam, Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương) và các đơn vị sản xuất thép đã tổ chức “Hội nghị Diên hồng” để tìm cách tháo gỡ khó khăn cho ngành. Tuy nhiên, “bài toán” thép tồn kho vẫn chưa có lời giải hợp lý.

Tồn kho hơn 390 tấn thép

Cuối năm thường là thời điểm “thu hoạch” của ngành vật liệu xây dựng, trong đó có thép. Tuy nhiên, năm nay tình hình lại đảo chiều. Thời gian gần đây, thép tồn kho đang là vấn đề được nhắc tới trong các cuộc họp của Bộ Công Thương và cho tới thời điểm này vẫn đang là “bài toán hóc búa” đối với không ít doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thép.

Chín tháng đầu năm 2011, sản xuất và tiêu thụ thép xây dựng giảm  so với cùng kỳ năm 2010. Tính chung chín tháng 2011, lượng thép sản xuất được là 3.740.336 tấn. Tổng số thép bán được trong thời điểm này là 3.645.875 tấn và lượng thép tồn ở các doanh nghiệp tính tới 30/9/2011 là 390.602 tấn.

Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp hội thép Việt Nam cho biết, xuất khẩu chín tháng đạt 1,4 triệu tấn, tương đương 1,5 tỷ USD… Mặc dù xuất khẩu so với năm 2010 tăng mạnh nhưng thực tế tăng trưởng ngành thép vẫn đang âm 7,69%.

Nguyên nhân được ông Cường nhắc tới là do việc thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ về kiềm chế lạm phát, nên thị trường bất động sản bị đóng băng, nhiều công trình đầu tư bị cắt giảm, đình hoãn, thị trường thép trong nước liên tục bị thu hẹp kể từ quí II/2010 đến nay. Do vậy, các doanh nghiệp sản xuất thép thực sự gặp khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm, buộc phải giảm giá để tiêu thụ hàng, trong khi chi phí mua nguyên vật liệu trong nước và nhập khẩu nguyên liệu thép thì vẫn tiếp tục tăng giá…

“Trong nước đã có hiện tượng bán phá giá, dẫn đến kiện cáo trong nội bộ doanh nghiệp. Do nhu cầu chung của nền kinh tế không cao nên có giảm giá bán cũng không thể bán được là bao. Đúng là đã lỗ còn lỗ thêm”, ông Cường cho biết.

Cũng theo vị Chủ tịch Hiệp hội thép, mặc dù chưa có doanh nghiệp nào công bố phá sản nhưng thực tế đã có doanh nghiệp không bán được hàng và dừng sản xuất.

Đề cập đến những khó khăn trong ngành thép, ông Nghiêm Xuân Đa, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam cho biết, bên cạnh nỗi lo về lượng thép tồn kho quá lớn, các doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất thép còn đang phải “đau đầu” về vốn vay và ngoại tệ.

“Dù ngân hàng đã có chính sách giảm lãi suất huy động và cho vay nhưng thực tế chúng tôi không thấy giảm. Khả năng tiếp cận vốn rất hạn chế. Ngân hàng không muốn tăng trưởng tín dụng nên rất chọn lọc khách hàng. Thực tế, lãi suất trên 20%/năm chứ không có chuyện xuống 17-19%, trong khi đặc thù của ngành thép là phải sử dụng vốn vay lớn. Ngoài ra, từ ngày 20/10, Nghị định 95 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực vàng, ngoại tệ được ban hành, hai hôm nay thị trường ngoại tệ đóng băng và cũng đã thấy xuất hiện tỷ giá chính thức và không chính thức”, ông Đa lo ngại.

Hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất thép đều thừa nhận, ngoài chi phí mua nguyên vật liệu trong nước và nhập khẩu tăng, các doanh nghiệp còn phải bù lỗ tỷ giá của đồng đô la Mỹ so với tiền Việt.

Nhiều kiến nghị bị bác bỏ

Dù cuộc họp được tổ chức với mục đích tháo gỡ các khó khăn trong sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ thép nhưng những kết luận tại cuộc họp vẫn chưa đem lại sự “yên tâm” cho doanh nghiệp. Nhiều kiến nghị của doanh nghiệp tại cuộc họp cũng đã bị “bác bỏ”.

Bên cạnh kiến nghị về mức lãi suất hợp lý, xây dựng chính sách thông thoáng tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu…, hầu hết các doanh nghiệp đều cho rằng, cần phải xây dựng hàng rào kỹ thuật, có chính sách thuế tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu thép, giảm thủ tục hành chính, thủ tục hải quan phiền hà…

Đề cập đến kiến nghị của Hiệp hội thép về chính sách thuế, Đại diện Vụ Chính sách thuế nhận định, thuế lúc tăng lúc giảm sẽ ảnh hưởng tới đầu tư. Do vậy, vấn đề này phải xem xét trong cả quá trình chứ không thể nhất thời. Trường hợp vướng mắc hoàn thuế VAT và hải quan doanh nghiệp phải có công văn cụ thể về Tổng cục để giải quyết.

Một số quan điểm cho rằng, vấn đề mấu chốt là phải xây dựng mạng lưới bán hàng, từ đó, các doanh nghiệp lớn nên thành lập thành một nhóm để bàn về giá, các công ty nhỏ sẽ chấp hành theo giá mà nhóm này đưa ra. Tuy nhiên, ông Trương Quang Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước lại cho rằng, việc thành lập nhóm để đi đến thỏa thuận giá bán sẽ đồng nghĩa với việc vi phạm Luật canh tranh. Do vậy, giải pháp này là hoàn toàn không thể.

Thậm chí, một số ý kiến cho rằng, trong bối cảnh Chính phủ ra sức kiềm chế lạm phát, cắt giảm đầu tư công….thì mọi ngành đều gặp phải khó khăn chứ không riêng gì ngành thép. Do vậy, những kiến nghị của ngành thép phải đúng lúc, đúng chỗ. Chẳng hạn, để đưa ra quy định về hàng rào kỹ thuật thì cần phải tính tới những đặc thù của Việt Nam, tránh tình trạng “chúng ta chặt chân chính mình”.

Trước những “vấn đề” của ngành thép, Thứ trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang cho rằng, trước mắt, doanh nghiệp phải biết tiết kiệm năng lượng, vật tư nguyên liệu để giảm chi phí trực tiếp. Ngoài ra, cần tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất và cung cấp nguyên liệu cũng như hợp tác chặt giữa doanh nghiệp trong ngành với nhau để chống chọi khó khăn, bảo vệ thị trường, phát triển các thị trường mới.

“Chắc chắn ngành thép còn khó khăn, kể cả trong năm 2012. Do vậy, Hiệp hội phải chủ động đối phó chứ không thể trông chờ vào ai khác. Khi có khó khăn, doanh nghiệp phải chủ động đề xuất với các Bộ, ngành còn nếu kêu không đúng chỗ thì sẽ không giải quyết được triệt để vấn đề”, Thứ trưởng Quang nhấn mạnh./.

Nguồn tin: Toquoc