Thời gian gần đây, Trung Quốc chịu áp lực quốc tế lớn về giá trị đồng Nhân dân tệ. Rất nhiều gợi ý đã được đưa ra nhằm xoa dịu áp lực này mà không phương hại tới nền kinh tế Trung Quốc. Một trong số đó là việc thúc đẩy nhập khẩu.

Xuất khẩu của Trung Quốc tăng 25,1% trong tháng 9 so với một năm trước đó, đạt 144,99 tỷ USD. Nhưng tốc độ tăng trưởng giảm so với mức 34,4% của tháng 8. Bên cạnh đó, nhập khẩu của Trung Quốc tăng 24,1% tính theo năm, đạt 128,11 tỷ USD với tốc độ giảm 11,1 điểm phần trăm so với tháng 8. Do đó, tăng nhập khẩu có thể là cách tốt nhất để cân bằng thương mại quốc tế.

Ông Wei Jianguo, Tổng thư ký của China Center for International Economic Exchanges và nguyên thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc đưa ra ba ví dụ nhằm bảo vệ đề xuất này.

Ví dụ đầu tiên chính là Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN. Tại hội nghị được tổ chức vào tháng 11 năm ngoái, các nhà kinh tế học đã cho biết, một trong những lý do quan trọng của việc các thành viên ASEAN không chịu nhiều tác động từ khủng hoảng kinh tế toàn cầu, do họ liên tục xuất khẩu vào Trung Quốc. Các thành viên của ASEAN và Trung Quốc đã đồng thuận áp thuế suất 0% cho hơn 7.000 mặt hàng được giao thương trong khu vực kể từ tháng 1 năm nay. Đây là một chính sách quan trọng mà Trung Quốc cần duy trì để chia sẻ tăng trưởng kinh tế với những quốc gia khác.

Ví dụ thứ hai là Nhật Bản. Trao đổi thương mại giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã tăng khoảng 30% trong năm nay, cao hơn Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu. Tỷ lệ tăng trưởng cao của giao dịch Sino - Nhật Bản góp phần vào sự thay đổi chiến lược đầu tư của Nhật Bản vào thị trường Trung Quốc.

Cuộc họp đầu năm nay với Carlos Gutierrez, nguyên Bộ trưởng Thương mại Mỹ là ví dụ thứ ba. Nước Mỹ muốn giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc muốn Mỹ gỡ bỏ các rào cản hạn chế xuất khẩu công nghệ tiên tiến. Vì vậy, cả hai phía đã nhất trí rằng thay đổi chính sách nhập khẩu của Trung Quốc có thể kết thúc tình huống khó xử này.

“Những ví dụ trên cho thấy một chiến thuật nhập khẩu mới có thể là một lựa chọn hợp lý cho Trung Quốc và duy trì cân bằng thương mại trên thế giới. Trung Quốc cần thiết lập mối quan hệ thương mại dài hạn với ASEAN và những nước phát triển khác bằng việc ưu tiên cho nhập khẩu. Đồng thời, nhập khẩu cũng là phương thức tiếp nhận công nghệ cao từ những nước phát triển.”

Chính phủ Trung Quốc nên bổ sung chính sách nhập khẩu mới vào kế hoạch 5 năm lần thứ 12. “Trong số các lợi ích của quốc gia, chúng ta nên khuyến khích nhập khẩu thêm các sản phẩm tiêu dùng để đáp ứng nhu cầu nội địa. Nhưng quan trọng hơn là phải điều tiết hoạt động nhập khẩu dựa trên nguyên tắc của một nền kinh tế xanh – mua những nguyên liệu và công nghệ tiên tiến với mức độ ô nhiễm thấp và khả năng tiết kiệm nhiên liệu cao.”, ông Wei cho biết.

Tháng 8 vừa qua, Trung tâm thương mại hội chợ hàng hóa nhập khẩu Thượng Hải, trung tâm nhập khẩu hàng hóa cấp quốc gia đầu tiên, đã được khởi công. Vào ngày 17/08, phát ngôn viên của Bộ Thương mại đã cho biết Trung Quốc sẽ áp dụng hàng loạt các chính sách để đẩy mạnh nhập khẩu và cân bằng thâm hụt thương mại kể từ năm nay. Đó là dấu hiệu cho việc Trung Quốc đang sử dụng chiến lược nhập khẩu mới.

Chính phủ Bắc Kinh đang phác thảo một chính sách thương mại mới, và ông Wei hi vọng chính sách đó sẽ bao gồm những chiến thuật ngắn hạn cũng như dài hạn. “Trung Quốc thường nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ có giá cả phải chăng nhưng giờ chính phủ không nên giới hạn chính mình, chúng ta cần nhập khẩu những hàng hóa và dịch vụ khác nữa”. Một số mặt hàng được nhập khẩu của Trung Quốc có thể bao gồm dụng cụ chính xác và các sản phẩm công nghệ sinh học, hóa học, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng sạch.

Ông Wei cũng đưa ra ý kiến Trung Quốc có thể tiếp nhận công nghệ tiên tiến từ những thị trường tiềm năng thông qua con đường nhập khẩu, hấp thụ và sáng tạo. Trung Quốc cũng nên sử dụng nhập khẩu như một công cụ khuyến khích các tập đoàn tiến ra thị trường nước ngoài. Và để thúc đẩy tiêu dùng, chính phủ cần xem xét cấp trợ cấp nhập khẩu và điều chỉnh thuế nhập khẩu ở một số khu vực.

Kể từ khi bản chất của thương mại quốc tế là một trò chơi thắng thua, kết quả tốt nhất trong dài hạn không phải là thặng dư thương mại mà là tốt ưu hóa cơ cấu xuất nhập khẩu.

Nhiều nhà kinh tế trên thế giới đang tranh luận liệu mức suy giảm thặng dư thương mại của Trung Quốc – do sự tăng giá của đồng Nhân dân tệ, có thể thúc đẩy xuất khẩu và tạo ra nhiều việc làm hơn tại những nền kinh tế khác. Hiện chưa có một câu trả lời chắc chắn nào. Nhưng chiến lược đẩy mạnh nhập khẩu có thể là một giải pháp hiệu quả. Nó có thể giúp thúc đẩy tiêu dùng nội địa nước này và giảm thiểu sự phụ thuộc của nền kinh tế vào hoạt động xuất khẩu. Đồng thời, giải pháp này giúp cân bằng thương mại thế giới, xúc tiến mối quan hệ vững chắc và thân thiện giữa Trung Quốc với các quốc gia khác trên thế giới, bao gồm cả những nước đang phát triển và những nước phát triển. Ngay cả khi chiến lược này không thực sự thành công, nó vẫn là một phương pháp tốt để cân bằng thương mại thế giới theo hướng các nước cùng có lợi.

Nguồn: ChinaDaily