Trả lời phỏng vấn báo Đầu tư mới đây, ông Hà Quang Tuyến, Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê), dự báo tăng trưởng GDP quí 4 sẽ rất ấn tượng (xem thêm box bên dưới). Tuy nhiên, cũng có những ý kiến trái chiều, TBKTSG xin gửi đến bạn đọc để tham khảo.
Theo như trả lời của ông Tuyến, Tổng cục Thống kê (TCTK) Việt Nam tính và nhìn nhận GDP hoàn toàn từ phía cung, tức là GDP bao gồm giá trị gia tăng của các ngành trong nền kinh tế và thuế gián thu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu...).
Một vấn đề báo chí và các chuyên gia đã lên tiếng từ lâu là khi so sánh tốc độ tăng trưởng của giá trị sản xuất và giá trị gia tăng của nhóm ngành nông lâm nghiệp, thủy sản và nhóm ngành công nghiệp thì họ thấy bằng y hệt nhau trong nhiều năm nay và đến nay tình hình này vẫn tiếp diễn.
Từ năm 2000-2013, tỷ lệ giá trị gia tăng trong giá trị sản xuất của nhóm ngành công nghiệp giảm 13 điểm phần trăm, tức là mỗi năm tỷ lệ này giảm một điểm phần trăm, điều này đồng nghĩa với hiệu quả sản xuất của của nhóm ngành công nghiệp ngày càng có xu hướng giảm dần.
Hơn nữa, báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội trên trang web của TCTK (https://gso.gov.vn) đánh giá về chỉ số giá sản xuất như sau:
“Chỉ số giá sản xuất hàng công nghiệp quí 3 tăng 0,65% so với quí trước và giảm 0,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung chín tháng, chỉ số giá sản xuất hàng công nghiệp giảm 0,93% so với cùng kỳ năm 2015.
Chỉ số giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu dùng cho sản xuất quí 3 năm nay tăng 0,85% so với quí trước và giảm 0,41% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung chín tháng, chỉ số giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu dùng cho sản xuất giảm 1,3% so với cùng kỳ năm 2015”.
Như vậy, với việc chỉ số giá sản xuất như trên và hiệu quả sản xuất của khối ngành này đều giảm liên tục thì không bao giờ có chuyện tốc độ tăng trưởng của giá trị sản xuất và tốc độ tăng trưởng của giá trị gia tăng bằng y hệt nhau.
Nếu tình hình chỉ số giá và hiệu quả sản xuất như công bố, nếu TCTK tính GDP bằng phương pháp chuẩn (giảm phát hai lần thông qua bảng I/O hoặc bảng nguồn và sử dụng), thì tăng trưởng của giá trị tăng thêm của nhóm ngành công nghiệp có thể sẽ thấp hơn tăng trưởng về giá trị sản xuất khá nhiều!
Hơn nữa, cũng trên trang web của TCTK (http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=715 ), đóng góp về giá trị gia tăng của khu vực doanh nghiệp tư nhân vào GDP từ năm 2005-2015 không những không tăng mà còn giảm đi. Năm 2005 đóng góp về giá trị gia tăng của khu vực doanh nghiệp tư nhân là 8,5%, đến năm 2015 tỷ trọng này chỉ còn 7,8%. Suốt từ năm 2010-2015, tỷ trọng giá trị gia tăng của khu vực doanh nghiệp tư nhân chưa năm nào đạt 8% GDP.
Với quyền số của khu vực doanh nghiệp tư nhân như vậy và với số lượng doanh nghiệp mới, ngừng hoạt động và “chết” như đã công bố, rất khó có kịch bản GDP quí 4 tăng trưởng ấn tượng.
Khi phân tích hoặc nói về doanh nghiệp mới thành lập, TCTK cũng nên cho biết cơ cấu ngành hoạt động của doanh nghiệp. Nếu cứ cho rằng “79.000 doanh nghiệp sau khi đăng ký thành lập đều đầu tư nhà xưởng, thiết bị, máy móc, mua nguyên nhiên vật liệu và phải đầu tư trụ sở, văn phòng cũng như mua sắm trang thiết bị, phương tiện cho hoạt động điều hành. Như vậy, dù chưa đi vào hoạt động ngay, nhưng những doanh nghiệp này lập tức tác động đến hoạt động sản xuất - kinh doanh chung của cả nền kinh tế” thì đây là lập luận mang tính võ đoán, không có cơ sở. Trên thực tế, khá nhiều doanh nghiệp mới là từ các doanh nghiệp khác tách ra nên lập luận trên có thể không đúng.
Dựa vào đâu mà ông cho rằng, tăng trưởng GDP quí 4 sẽ rất ấn tượng?
Ông Hà Quang Tuyến: Cả ba khu vực kinh tế trong quí 3 đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Cụ thể, nếu như trong sáu tháng đầu năm, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 7,12%; dịch vụ tăng 6,35%; nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm 0,18%, thì kết thúc chín tháng đầu năm, các khu vực này tăng trưởng lần lượt 7,5%; 6,66%; 0,65% nhờ tốc độ tăng trưởng trong quí 3 đạt khá cao. Ấn tượng nhất là tốc độ tăng trưởng của khu vực dịch vụ, đạt mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 2012. Hầu hết các lĩnh vực của khu vực dịch vụ đều tăng trưởng khá so với cùng kỳ, như bán buôn, bán lẻ; tài chính, ngân hàng, bảo hiểm; thông tin và truyền thông; nghệ thuật, vui chơi và giải trí.
Đặc biệt, số lượng doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại trong chín tháng đầu năm rất ấn tượng: trên 81.450 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, với 629.100 tỉ đồng, tăng 19,2% về số doanh nghiệp và 49,5% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2015. Đây là nền tảng để kinh tế quí 4 tăng tốc.
Nguồn tin: KTSG
