Thời gian gần đây, nhiều chuyên gia kinh tế thế giới đã dựa trên thuyết ngang giá sức mua (PPP) để đánh giá sức mạnh thực sự của nền kinh tế Trung Quốc, đặc biệt sau khi quốc gia này qua mặt Nhật Bản và có nhiều lời đồn về khả năng vượt Mỹ trong tương lai gần.

Thuyết PPP do Gustav Cassel phát triển năm 1920 là phương pháp điều chỉnh tỷ giá hối đoái giữa hai tiền tệ, để cân bằng sức mua của hai đồng tiền. Thuyết này chủ yếu dựa trên quy luật giá cả và giả định rằng, tại một thị trường hiệu quả, mỗi loại hàng hóa nhất định chỉ có một mức giá.

Dưới đây là bài viết của chuyên gia kinh tế thuộc Viện nghiên cứu Peterson, ông Arvind Subramanian, tác giả cuốn sách sắp ra mắt về sức mạnh kinh tế Trung Quốc. Với phương pháp PPP, Subramanian cho rằng, thực tế, người Mỹ chỉ giàu hơn so với người Trung Quốc có 4 lần. Mời bạn đọc tham khảo.

Hai siêu cường kinh tế thế giới sẽ sớm gặp nhau tại vòng ba Đối thoại chiến lược và kinh tế Mỹ - Trung. Ngoài những chi tiết liên quan tới hội nghị này, vấn đề thực sự mà Mỹ và thế giới quan tâm, chính là sức mạnh kinh tế đang dần hiện rõ của Trung Quốc.

Thông điệp Liên bang của Tổng thống Barack Obama đã cho thấy rõ sự lo lắng của các nhà hoạch định chính sách Mỹ về Trung Quốc như một đối thủ tiềm tàng, một mối đe dọa, với sức mạnh kinh tế, quân sự và chính trị đang tăng lên, bao gồm cả việc nước này là chủ nợ hàng đầu của Mỹ.

Tuy nhiên, xem xét từ phản ứng đối với bài phát biểu của Tổng thống Obama, mối đe dọa đó được nhìn nhận là chưa xảy ra. Những ý kiến tán thành cho rằng, trước đây từng có những dự báo về sự trỗi dậy của Nga hồi 40 năm trước và Nhật 20 năm trước, nhưng những mối đe dọa này đều không thành hiện thực.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), GDP năm 2010 của Mỹ là 14.700 tỷ USD, cao hơn 2 lần so với mức 5.800 tỷ USD của Trung Quốc, thu nhập bình quân đầu người của Mỹ cao gấp 11 lần so với người Trung Quốc.

Ngân hàng Goldman Sachs dự báo kinh tế trung Quốc sẽ khó vượt Mỹ cho tới năm 2025. Trong khi, người Mỹ tự hào rằng, họ có sức mạnh không gì sánh nổi của một xã hội mở, một nền văn hóa công nghiệp, các trường đại học và viện nghiên cứu tầm cỡ thế giới.

Nhưng những niềm tin này có vẻ là lạc quan quá mức. Bởi lẽ, những số liệu cơ bản đã mang lại niềm tin cho người Mỹ, có sự sai lệch. Chúng được đưa ra trên cơ sở quy đổi giá trị các loại hàng hóa và dịch vụ trên thế giới sang đồng USD bằng tỷ giá ngoại hối trên thị trường.

Từ lâu, người ta đã nhận ra rằng, việc dùng tỷ giá hối đoái trên thị trường để định giá hàng hóa và dịch vụ sẽ gây ra những hiểu sai giá trị thực tế về cuộc sống ở các nước khác nhau. Một số hàng hóa và dịch vụ không thể trao đổi qua biên giới (như chăm sóc y tế, dịch vụ bán lẻ...) có giá trị rẻ hơn ở những quốc gia nghèo hơn.

Việc sử dụng tỷ giá hối đoái trên thị trường để so sánh mức sống giữa các nước, làm giảm các mức lợi ích mà người dân tại các nước nghèo được hưởng khi tiếp cận với hàng hóa và dịch vụ. Trong khi, PPP sẽ tính cả những chi phí này. Đây là biện pháp thay thế tốt hơn và giúp tính toán, so sánh mức sống và sản lượng kinh tế giữa các nước một cách chuẩn xác hơn.

Theo đó, kinh tế Trung Quốc năm 2010, sau khi đã điều chỉnh bằng PPP, có giá trị đạt khoảng 14.800 tỷ USD, trội hơn cả kinh tế Mỹ. Và trên cơ sở này, thu nhập của người Mỹ hiện chỉ cao hơn so với người Trung Quốc khoảng 4 lần, không phải 11 lần như các con số thống kê hiện nay.

Cách tiếp cận này không chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết, mà còn trong cả thế giới thực, đặc biệt là khi xác định cân bằng lực lượng và sức mạnh kinh tế. Với các con số thống kê bằng phương pháp thông thường, Mỹ có thể huy động sức mạnh quân sự thực tế trong trường hợp xung đột, lớn gấp 3 lần so với Trung Quốc. Nhưng với PPP, thì điều này quả là quá phóng đại.

Lợi ích kinh tế mà Trung Quốc đang thu được sẽ phình to trong tương lai, bởi tỷ lệ tăng trưởng GDP của nước này ổn định và lớn hơn nhiều so với Mỹ. Đến năm 2030, kinh tế Trung Quốc sẽ gấp đôi so với Mỹ (tính bằng đồng USD ngang giá sức mua).

Thêm vào đó, sự dẫn đầu của Trung Quốc không chỉ ở GDP. Trung Quốc hiện đã là nhà xuất khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới. Tới năm 2030, khối lượng thương mại của nước này sẽ gấp đôi của Mỹ. Và tất nhiên, Trung Quốc cũng là một trong những chủ nợ ròng của Mỹ.

Sự kết hợp giữa quy mô kinh tế, tình trạng thương mại và tín dụng sẽ tạo cho Trung Quốc một lợi thế kinh tế mà Mỹ từng được hưởng trong khoảng 5 - 6 thập niên sau Thế chiến thứ hai. Và điều này sẽ có hai ý nghĩa quan trọng.

Một là khả năng tác động của Mỹ tới Trung Quốc sẽ bị giảm sút nghiêm trọng. Biểu hiện rõ ràng nhất là việc Trung Quốc không sẵn sàng thay đổi chính sách tỷ giá bất chấp Mỹ liên tục yêu cầu. Ý nghĩa thứ hai là hệ thống thương mại và tài chính mở do Mỹ chủ trương sau Thế chiến 2 có được củng cố hay bị ngăn cản sẽ tùy thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc.

Những con số mới, những thực tế quan trọng mà chúng đại diện và tương lai chúng báo trước sẽ là hồi chuông cảnh báo đối với Mỹ rằng, nước này cần phải đưa tình hình tài chính trở lại trật tự và mau chóng tìm ra những nguồn động lực kinh tế mới, nếu không muốn nhường ưu thế vượt trội của mình cho một nước Trung Quốc đã và đang trỗi dậy mạnh mẽ.

Nguồn: Vneconomy