Theo giới phân tích, động đất và sóng thần sẽ khiến nền kinh tế Nhật Bản lớn thứ ba trên thế giới “tạm thời co cụm trong thời gian ngắn”, nhưng sẽ tăng trưởng trở lại từ quí 3/2011.

Nhật Bản dẫn đầu thế giới về công nghệ xe hơi và điện tử. Nhiều nhà máy công nghệ cao nằm trong vùng bị ảnh hưởng của động đất và sóng thần đang tạm thời đóng cửa. Là cường quốc kinh tế lớn thứ ba trên thế giới, sự hưng thịnh hay suy giảm của ngoại thương Nhật Bản đang ảnh hưởng đến giá cả của nhiều mặt hàng trên thế giới.

Sản xuất ô tô và đồ điện tử tạm thời sa sút

Ngành công nghiệp điện tử của Nhật Bản bị ảnh hưởng nặng nề. Phân tích của ngân hàng đầu tư Goldman Sachs cho hay trong thời gian trước mắt, việc cung ứng hàng công nghệ điện tử sẽ bị "tác động tai hại".

Thành phố Sendai nằm gần tâm điểm của động đất là nơi có nhiều nhà máy sản xuất chip của một số tập đoàn điện tử hàng đầu của Nhật Bản như Toshiba, Hitachi, Canon, Sony và Fujitsu. Hãng điện tử Sony đã ngừng sản xuất tại 8 nhà máy ở khu vực bị thiên tai và chưa biết khi nào có thể bắt đầu sản xuất trở lại. Hãng Toshiba cũng cho biết nhà máy sản xuất chip điện tử tại đông bắc Nhật tạm ngưng hoạt động. Toshiba là một trong các công ty hàng đầu sản xuất chip và lò phản ứng hạt nhân.

Việc một số nhà máy sản xuất flash memory chip (một loại chip điện tử) tạm ngưng hoạt động tại Nhật Bản có thể làm hàng hóa khan hiếm. Flash memory được dùng nhiều trong máy ảnh và điện thoại di động.

Trong khi đó, nhiều dây chuyền lắp xe hơi tạm ngừng hoạt động do thiếu phụ tùng. Các nhà phân tích của công ty chứng khoán Nomura cho rằng sản xuất đình đốn sẽ làm lợi nhuận của các công ty này sụt giảm trong quý 1 và quí 2 năm nay, nhưng sẽ tăng trở lại vào quí 3/2011. Nomura dự đoán lợi nhuận năm nay của Toyota, Honda và Nissan sẽ giảm từ 3% đến 8%.

Ông Andy Palmer, Giám đốc bộ phận sản xuất của Nissan, nói: “Chúng tôi ngưng dây chuyền lắp xe từ Thứ Hai ngày 14/3. Không chỉ riêng nhà máy của chúng tôi, nhiều công ty sản xuất phụ tùng đang gặp vấn đề. Một số hãng cung cấp phụ tùng cho chúng tôi nằm trong vùng cách ly xung quanh nhà máy điện nguyên tử Fukushima”.

Ngoài khối xe hơi và điện tử bị ảnh hưởng, một số kinh tế gia dự đoán thiên tai có thể sẽ giúp tăng trưởng kinh tế tại Nhật. Chiến dịch tái thiết quy mô lớn sẽ dẫn đến việc gia tăng chi tiêu, cả công lẫn tư, trong lĩnh vực xây dựng.

Động đất sóng thần có ảnh hưởng đến FDI và ODA?

Động đất và sóng thần tại Nhật đang tác động tiêu cực đến kinh tế toàn cầu. Giới phân tích dự đoán nguồn vốn FDI và ODA của Nhật Bản sẽ được đưa về nước trong năm nay để phục vụ công cuộc tái thiết. Điều này làm cho những nước dựa nhiều vào dòng vốn của Nhật sẽ bị ảnh hưởng.

Về triển vọng lâu dài, sau giai đoạn tái thiết, nhiều công ty Nhật sẽ đẩy mạnh kế hoạch di dời nhà máy ra khỏi “xứ sở hoa anh đào” để tránh rủi ro về thiên tai sau này. Dòng vốn này sẽ dược chuyển tới một số nước ở Á châu, tuy người ta chưa biết doanh nghiệp Nhật sẽ chọn nước nào.

Về thị trường xuất khẩu, chuyên gia dự đoán trong giai đoạn cứu trợ người dân bị ảnh hưởng của thiên tai, nhu cầu nhập thực phẩm của Nhật có thể gia tăng. Đó là các sản phẩm cơ bản hàng ngày như thịt, cá, hải sản, thực phẩm đóng hộp. Nhật báo Bangkok Post cho rằng trong tương lai gần, xuất khẩu của một số nước Đông Nam Á sang Nhật sẽ giảm, do người Nhật thắt lưng buộc bụng trong thời buổi khó khăn. Tuy nhiên với chương trình tái thiết và kích cầu sau này, khi ấy nhu cầu nhập hàng của Nhật sẽ tăng trở lại.

Về nhập khẩu, báo Thái Lan dự đoán nói rằng một số công ty thường nhập hàng điện tử từ Nhật Bản có thể phải chịu thêm chi phí phát sinh khi đi tìm nhà phân phối mới, trong giai đoạn sản xuất linh kiện điện tử tại Nhật tạm thời bị gián đoạn sau động đất. Một số công ty gia công ở đĩa cứng (HDD) sẽ phải tạm mua linh kiện từ các nguồn khác ngoài nước Nhật.

Chứng khoán Nhật Bản tăng trở lại

Thị trường chứng khoán Nhật Bản đã hồi phục sau hai ngày tuột dốc, giữa lúc có sợ về nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân.

Giới đầu tư đã đẩy chỉ số chứng khoán tăng hơn 5% trong hôm 16/3, sau bị sụt giảm tới 16% trong hai ngày giao dịch đầu tuần này.

Cổ phiếu của một số công ty xây dựng tại Nhật Bản đã tăng giá trong hai ngày qua, trước dự đoán cho rằng họ sẽ có thêm dự án trong tay, một phần do các công ty bảo hiểm tài trợ.

Trong khi đó, chính phủ Nhật Bản tiếp tục bơm tiền vào hệ thống tài chính, thêm 43 tỉ đôla trong ngày 16/3. Trong tuần này, Tokyo đã bơm tới 244 tỷ USD nhằm trấn an các thị trường và doanh nghiệp.

Nhà kinh tế Song Seng-Wun của công ty nghiên cứu CIMB có cơ sở hoạt động tại Malaysia nói thị trường chứng khoán đã sụt giảm trong bối cảnh mọi người hốt hoảng và lo sợ một cách mù quáng về sự cố vừa xảy ra. Hiện thời, giới đầu tư đã bắt đầu có một cái nhìn hợp lý hơn về tình hình hiện tại.

Nguồn: BBC,VOA