Những tai nạn liên tiếp trở thành cú sốc với nền kinh tế Nhật Bản và cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu...

Hy vọng về một năm không có khủng hoảng khó có thể trở thành hiện thực. Thế giới Ảrập biến động đẩy thị trường dầu hỏa vào tình trạng bất ổn. Rồi động đất, sóng thần và tai nạn hạt nhân dồn dập tấn công nền kinh tế lớn thứ ba thế giới - Nhật Bản.

Những tai nạn liên tiếp trở thành cú sốc với nền kinh tế Nhật Bản và cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu. Nhật Bản là một nhà cung cấp lớn, trong nhiều trường hợp còn là nhà cung cấp duy nhất về hàng hóa trung gian cho ngành công nghiệp xe hơi và điện tử thế giới, từ kính cứng trên iPad của Apple cho đến hộp số trong xe Volkswagen.

Nhiều nhà sản xuất các sản phẩm này đang phải giảm hoặc ngưng các chuyến hàng do hệ thống giao thông bị gián đoạn, điện bị cắt hoặc mất các cơ sở cung cấp linh kiện cho họ trong thảm họa trên. Ảnh hưởng lan ra ngoài Nhật Bản khiến nhiều hoạt động sản xuất phải đóng cửa, từ Hàn Quốc đến Tây Ban Nha. Gánh nặng lớn nhất hiện đè trên vai Ngân hàng Trung ương Nhật Bản. Ngân hàng này đã bơm tiền vào nền kinh tế nhằm chống lại hoạt động tích trữ trong hoảng loạn, tiếp tục mở rộng hoạt động mua trái phiếu chính phủ, cổ phiếu và các khoản nợ doanh nghiệp. Việc “nới lỏng tiền tệ” có thể giúp lợi suất trái phiếu chính phủ ngừng tăng lên khi các khoản vay của chính phủ dành cho tái thiết giúp chống lại giảm phát.

Những ảnh hưởng của khủng hoảng chính trị tại thế giới Ảrập lại càng phức tạp. Giá dầu đã tăng lên nhưng hy vọng tăng sản lượng trong năm nay có vẻ không khả quan. Một quy tắc chung cho rằng giá dầu tăng 10% sẽ làm giảm 0,2 điểm phần trăm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Đầu năm nay, kinh tế thế giới được dự đoán sẽ tăng trưởng khoảng 4-4,5%. Một dự tính nhanh cho thấy khủng hoảng chính trị trong thế giới Ảrập sẽ khiến tăng trưởng thế giới giảm 0,25-0,5 điểm phần trăm.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là những ước tính, có thể chưa lường hết được những tác động đầy đủ của cuộc khủng hoảng. Các cuộc khủng hoảng về bản chất là tạo ra hàng loạt sự không ổn định. Các doanh nghiệp hoãn chi tiêu và tuyển dụng cho đến khi tình hình sáng sủa hơn. Nhà đầu tư tìm kiếm các kênh đầu tư an toàn hơn như trái phiếu và đánh mất hứng thú đầu tư vào cổ phiếu.

Mới đây, trong một cuộc họp, nhóm G7 đã cùng với Ngân hàng Trung ương Nhật Bản bán đồng yên sau khi đồng tiền này tăng mạnh. Tuy nhiên, động thái này không được khuyến nghị là cần phải có giới hạn. Nền kinh tế Nhật Bản quá phụ thuộc vào xuất khẩu, ưu tiên hàng đầu của nước này bây giờ là kích thích tiêu dùng nội địa và kết thúc tình trạng giảm phát chứ không phải là khiến đồng yên rẻ đi. Một cách khác tốt hơn đối với các thành viên ngoài Nhật Bản là giúp đảm bảo rằng những lo lắng về phóng xạ trong sản phẩm hàng hóa của Nhật Bản không trở thành lý do của việc bảo hộ kinh tế.

Trong khi đó, các ngân hàng trung ương khác đang đối đầu với nhiệm vụ phức tạp hơn. Ngoài giá dầu tăng cao và sản lượng của Nhật Bản giảm, họ còn lo lắng thêm về nguy cơ lạm phát ở mức cao. Hiện, Anh đang lo lắng về mức lạm phát 4,4%.

Chính phủ liên minh tại Anh đã tái xác nhận cam kết thắt lưng buộc bụng đối với ngân sách chi tiêu trong tuần qua. Mỹ cũng bắt đầu cắt giảm chi tiêu. Nhiều nước thắt chặt tài chính sẽ tiếp tục cản trở quá trình phục hồi kinh tế. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự tính tăng lãi suất vào tháng tới. Tuy nhiên, trong khu vực đồng euro, lạm phát và mức tăng lương cơ bản đều đang thấp và lạm phát được kỳ vọng nằm trong vòng kiểm soát. Nếu ECB tăng lãi suất, sẽ khiến đồng euro mạnh lên và cản trở nỗ lực phát triển thoát khỏi tình trạng nợ công của các nước như Hy Lạp, Ireland và nước đang có khả năng phải nhận hỗ trợ như Bồ Đào Nha.

Các nhà hoạch định chính sách kinh tế không thể mang lại hòa bình cho thế giới Ảrập và cũng chẳng giúp làm cho các lò phản ứng hạt nhân tại Nhật Bản bình yên trở lại, nhưng họ có thể giúp giảm thiểu các thiệt hại liên quan. Trong trường hợp này, điều ưu tiên hàng đầu là không nên làm cho tình hình trở nên xấu hơn, một quan chức của ECB phát biểu.

Nguồn: Economist