“Chúng tôi sẵn sàng mua lại toàn bộ khoản nợ của Vinashin với giá bằng 35% mệnh giá, tức 210 triệu đô la Mỹ so với gốc 600 triệu đô la Mỹ, và trả tiền ngay”.

Chuyện gì sẽ xảy ra từ vụ Vinashin bị kiện?

“Chúng tôi sẵn sàng mua lại toàn bộ khoản nợ của Vinashin với giá bằng 35% mệnh giá, tức 210 triệu đô la Mỹ so với gốc 600 triệu đô la Mỹ, và trả tiền ngay” - chủ tịch hội đồng quản trị một ngân hàng lớn của Việt Nam cho biết.

Không chỉ ngân hàng ông, một số tổ chức tài chính khác và quỹ đầu tư nước ngoài cũng quan tâm mua số nợ này. Vấn đề chỉ là giá bao nhiêu.

Suốt 13 tháng qua giá nợ của Vinashin dao động rất mạnh trên thị trường quốc tế tùy thời điểm và tùy người mua, người bán. Tháng 9-2010, trái phiếu nợ của tập đoàn được chào mua - chào bán xung quanh 60% mệnh giá. Nó nhảy lên gần 70% mệnh giá vào tháng 10 và khi ấy một quỹ đầu tư nước ngoài tại TPHCM đã tận dụng thời cơ bán ra 50 triệu đô la Mỹ (giá trị gốc). Sau đó giá rớt dần và gần như đứng ở mức 50% mệnh giá suốt thời gian Vinashin và các chủ nợ thương lượng, tìm một lối ra khả thi.

Đầu tháng 11 này, Elliott Vin (Hà Lan), một quỹ đầu tư mạo hiểm và là một trong những chủ nợ nước ngoài, đã đệ đơn kiện tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy và 21 công ty con lên Tòa Thượng thẩm London nhằm đòi nợ, thì giá nợ có lúc chỉ còn giao dịch ở mức bằng 40% mệnh giá. Liệu sự việc sẽ đi đến đâu sau gần một năm đàm phán chưa mang lại kết quả giữa các bên?

“Ông đưa chân giò, bà thò chai rượu”

Vào tháng 12 năm ngoái Vinashin phải trả 60 triệu đầu tiên (phần gốc, lãi trả riêng) trong tổng nợ 600 triệu đô la Mỹ mà một nhóm các ngân hàng nước ngoài đã cho vay trước đó. Sau đấy cứ sáu tháng tập đoàn lại trả tiếp 60 triệu đô la Mỹ, tương đương 10% khoản nợ. Như vậy, nếu theo đúng hợp đồng, đến tháng 12 này Vinashin đã phải trả tổng cộng 180 triệu đô la Mỹ.

Các chủ nợ đã “nóng ruột” khi không nhận lại được gốc và lãi của phần nợ đầu tiên. Credit Suisse (Singapore), đơn vị bảo lãnh phát hành cho khoản nợ và đồng thời là chủ nợ lớn nhất, đã liên tục đề nghị các cuộc gặp để thương thảo. Tháng 4-2011, một ủy ban bao gồm bốn chủ nợ là Credit Suisse, Depfa Bank, Maybank, Elliott Advisors đã được thành lập. Standard Chartered Bank lúc đầu là thành viên của ủy ban, nhưng rút lui sau đó không lâu.

Những lãnh đạo mới của Vinashin nhận thức rất rõ trách nhiệm trả nợ và nhất là ảnh hưởng có thể có của vụ việc đến uy tín tài chính quốc gia. Sau khi được một số ngân hàng trong nước bật đèn xanh, Vinashin chính thức đưa ra hai đề nghị với các chủ nợ. Hoặc tập đoàn trả ngay số nợ với mức bằng 35% mệnh giá ban đầu, hoặc hoán đổi hợp đồng cũ thành hợp đồng vay mới với những điều kiện mới.

Đổi lại, các chủ nợ đưa phương án: hoán đổi hợp đồng cũ thành hợp đồng vay mới kỳ hạn 15 năm với lãi suất Libor cộng 150 điểm phần trăm/năm. Lãi suất sẽ tăng thêm 50 điểm phần trăm nữa từ năm thứ 11 đến năm thứ 15.

Vì sao 35% mệnh giá?

Một trong số các ngân hàng nội địa quan tâm mua nợ của Vinashin giải thích mức giá 35% mệnh giá là hợp lý, bởi có thể phải 10 năm nữa Vinashin mới có khả năng trả đủ gốc. Khi mua nợ, ngân hàng phải mua bảo hiểm để tránh rủi ro và phí bảo hiểm trong trường hợp này không thấp chút nào. Mức giá thấp là để bù đắp cho sự mạo hiểm, nơi rủi ro cao, lợi nhuận cao.

Một quỹ đầu tư nước ngoài nhận xét mức giá bằng 40% mệnh giá trở xuống là họ có thể xem xét mua. Họ là tổ chức buôn bán trái phiếu chuyên nghiệp. Họ đã từng bán ra trái phiếu nợ Vinashin với giá bằng 70% mệnh giá, mua lại ở mức gần bằng nửa, coi như thành công.

Ở đề nghị thứ nhất, thực ra Vinashin chỉ là người chắp nối giữa chủ nợ nước ngoài và các tổ chức mua nợ trong nước. Hiện tập đoàn không có nguồn để trả nợ. Với chủ nợ trong nước, Vinashin dễ khất nợ hơn. Các chủ nợ nước ngoài cũng nhận thấy việc tự trả nợ của Vinashin ở thời điểm này không khả thi, nhưng họ là giới kinh doanh, họ không thể để mất quá nhiều nếu chấp nhận đề nghị thứ nhất. Đề nghị thứ hai thực chất là giãn nợ và nếu là giãn nợ, nó có thể đi kèm chi phí tăng lãi.

Nếu Vinashin phải chấp nhận phán quyết của tòa...

Elliott không chấp nhận cả hai phương án của Vinashin. Họ là quỹ đầu tư mạo hiểm có kinh nghiệm trong giao dịch nợ, đã từng thắng trong những vụ kiện tương tự. Vinashin đã vi phạm hợp đồng tín dụng và khó có khả năng giành phần thắng lần này.

Giả sử nếu Vinashin thua và phải chấp nhận phán quyết của tòa, việc Elliott phát mãi tài sản của các công ty con và tập đoàn sẽ gần như không thực hiện được vì tài sản đó nằm ở Việt Nam. Ngoài ra, phần lớn trong số 21 công ty kia đã được chuyển giao cho Vinalines và PetroVietnam. Chúng không còn thuộc tài sản của Vinashin. Việc bắt giữ các tàu thuộc về Vinalines và PetroVietnam ở hải phận quốc tế hiện nay là trái luật.

Điều duy nhất Elliott có thể thực hiện, và đây là điều nguy hiểm đối với Vinashin, là đề nghị phong tỏa các giao dịch thanh toán của tập đoàn với đối tác nước ngoài thông qua hệ thống ngân hàng quốc tế. Trong hơn một năm qua, Vinashin tiếp tục bàn giao cho nước ngoài các tàu đã đóng xong. Việc thanh toán các tàu được giao tiếp trong tương lai, nếu bị phong tỏa, sẽ gây trở ngại cho tập đoàn.

Có ít nhất 13 ngân hàng nước ngoài đã tham gia cho Vinashin vay khoản nợ trên. Nguồn tin đáng tin cậy trong giới tài chính nói với TBKTSG, một số ngân hàng đã chuyển nhượng nợ do giá trị ban đầu của khoản nợ nhỏ khoảng 10-20 triệu đô la Mỹ. Hơn một nửa số ngân hàng chủ nợ không muốn tham gia kiện tụng Vinashin vì e ngại ảnh hưởng tới quan hệ kinh doanh của họ ở Việt Nam. Họ đang hiện diện tại Việt Nam dưới hình thức văn phòng đại diện hoặc ngân hàng nước ngoài với lợi ích kinh tế cao hơn nhiều khoản cho vay hợp vốn ở Vinashin.

Nguồn tin: TBKTSG