Hai năm qua, mặc dù phải đối phó với đại dịch Covid-19, song ngành thép Việt Nam vẫn có những bước bứt phá ngoạn mục.

Tăng trưởng bất chấp dịch bệnh

Theo thông tin từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), giai đoạn 2016-2021, xuất khẩu thép của Việt Nam tăng trưởng bình quân khoảng hơn 20%/năm, trong đó, xuất khẩu thép thành phẩm 12%/năm. Đặc biệt, trong hai năm qua, mặc dù phải đối phó với đại dịch Covid-19, song ngành thép vẫn có những bước bứt phá ngoạn mục khi 11 tháng năm 2021, xuất khẩu sắt thép cán mốc 10,8 tỷ USD với mức tăng trưởng gần 130% so với cùng kỳ 2020.

Hiện nay, thép Việt Nam không chỉ có mặt ở thị trường truyền thống là các nước Đông Nam Á, mà còn mở rộng ra các thị trường lớn như châu Âu, châu Mỹ... Tuy nhiên, việc tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu thép khiến nhiều quốc gia chú ý và gia tăng điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại.

Số liệu từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho thấy, từ năm 2004 đến tháng 10/2021, thép xuất khẩu Việt Nam đã phải đối mặt với 66 vụ việc phòng vệ thương mại. Những vụ kiện này hầu hết đến từ các thị trường trụ cột trong xuất khẩu thép của Việt Nam như Mỹ, EU và ngay cả tại một số nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia.

Gần đây, Mexico nổi lên là thị trường khởi xướng nhiều vụ điều tra phòng vệ thương mại do kim ngạch xuất khẩu thép Việt Nam sang thị trường này gia tăng đột biến. Mới nhất trong tháng 10/2021, Mexico đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam, với quãng thời gian điều tra khoảng 10 tháng.

Đây là vụ kiện phòng vệ thương mại đầu tiên của Mexico nhằm vào hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam; cũng là vụ việc phòng vệ thương mại đầu tiên của một nước thành viên trong Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) điều tra Việt Nam sau khi Hiệp định này có hiệu lực.

Chủ động phòng vệ thương mại

Theo Chủ tịch VSA Nghiêm Xuân Đa, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam có thể bị kiện phòng vệ thương mại ở bất cứ quốc gia nào, thị trường lớn hay nhỏ, lĩnh vực hay loại hàng hóa nào bởi đây là xu thế tất yếu trong thời gian tới.

Nguyên nhân bởi thép Việt Nam xuất khẩu vào các thị trường có Hiệp định Thương mại tự do cho nên việc đối mặt với các vụ kiện phòng vệ thương mại là điều không tránh khỏi. Khi đối mặt với các vụ kiện, doanh nghiệp sản xuất thép của Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn vì nhận thức về vấn đề này còn hạn chế, năng lực để tham gia kháng kiện yếu, mức độ hiểu biết về các biện pháp này chưa đầy đủ,...

Do đó, VSA đã phối hợp cùng Cục Phòng vệ thương mại hướng dẫn các doanh nghiệp chuẩn bị số liệu, sổ sách, tài liệu để trả lời, cung cấp thông tin đáp ứng yêu cầu của cơ quan điều tra tại các nước đang áp dụng phòng vệ thương mại với sản phẩm thép.

Thời gian tới, các doanh nghiệp sản xuất thép cần chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức và kinh nghiệm, có giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện công tác quản trị, thiết lập các chuỗi giá trị để mở rộng không gian xuất khẩu, không bỏ chung “trứng vào một giỏ” để hạn chế rủi ro phòng vệ thương mại ở một số thị trường.

Cụ thể, phải cải thiện nhiều hơn năng lực pháp lý, nhất là nguồn lực tài chính, vì chi phí để theo đuổi các vụ điều tra thường rất lớn, tập trung vào việc thuê luật sư, công ty tư vấn nước ngoài.

Ngoài ra, hệ thống sổ sách kế toán của doanh nghiệp cũng phải rõ ràng, minh bạch theo chuẩn mực quốc tế để khi có yêu cầu về kiểm tra, doanh nghiệp hoàn toàn trong thế chủ động chứng minh về sự minh bạch của sản phẩm. Đồng thời, các doanh nghiệp cần bình tĩnh hơn, chuẩn bị tâm thế, có chiến lược kinh doanh tính đến rủi ro phòng vệ thương mại, có sự chuẩn bị nguồn lực, đừng chờ tới lúc bị kiện rồi mới “chạy”.

Nguồn tin: Đầu tư việt nam