Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ sáu tháng cuối năm 2013 mới đây của Tổng Công ty Thép Việt Nam (VnSteel), Tổng Giám đốc VNSteel Lê Phú Hưng thừa nhận: Sản xuất thép 6 tháng đầu năm 2013 còn khó khăn hơn cả thời kỳ 2011 - 2012 khiến 7/13 công ty con, 5 công ty liên kết của VnSteel đều thua lỗ. Công ty mẹ với đặc thù chi phí tài chính quá cao nên cũng hoạt động kém hiệu quả. Còn hai công ty trực thuộc Công ty mẹ là Công ty thép lá tấm Phú Mỹ và Công ty thép Miền Nam đã phải cắt giảm sản xuất để giảm tồn kho khi thị trường trong nước cung vượt xa cầu. 

Tính đến hết tuần đầu tháng 7, giá thành sản phẩm thép các loại vẫn trong xu hướng giảm giá sâu với mức giảm hơn 2 triệu đồng/tấn sản phẩm. Khó khăn lại tăng thêm khi các nhà sản xuất thép trong nước lại phải cạnh tranh gay gắt với hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc; trong đó, giá thép cuộn nhập khẩu của Trung Quốc chỉ bằng giá phôi thép. Đặc biệt, cho dù cung đã vượt xa cầu nhưng riêng trong 6 tháng đầu năm, thị trường lại “được” bổ sung thêm 2,5 triệu tấn công suất phôi thép khiến cạnh tranh càng khốc liệt, ông Hưng nhấn mạnh. 

Vì vậy, mặc dù là “anh cả” của ngành thép Việt Nam với bề dày kinh nghiệm và lợi thế thị trường nhất định nhưng Công ty Gang Thép Thái Nguyên cũng đang “gồng mình” xoay sở. Giám đốc Trần Văn Khâm cho biết: Chỉ tiêu còn lại của Công ty trong 6 tháng cuối năm không cao, chỉ là sản xuất 314 nghìn tấn thép cán, 204 nghìn tấn phôi thép, 110 nghìn tấn gang và tiêu thụ 281 nghìn tấn sản phẩm thép các loại nhưng sẽ cực kỳ khó khăn để hoàn thành kế hoạch bởi các nhà máy cán thép sản xuất cầm chừng do thiếu phôi và tiêu thụ sản phẩm chậm; còn sản lò cao số 3 sản xuất gang phải dừng hoạt động để sửa chữa vào tháng 9 tới đây. Trong khi đó, với đặc thù số lượng công nhân lớn, quy mô sản xuất cũng lớn nên chi phí sản xuất của gang thép Thái Nguyên bao giờ cũng cao hơn các đơn vị khác nên giá bán của thép Thái Nguyên bao giờ cũng cao hơn các đơn vị khác. 

Cũng gặp khó khăn tương tự, ông Tạ Trung Hiếu, Giám đốc Công ty Thép Miền Nam lại chia sẻ: Với hầu hết các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh trong 6 tháng đầu năm đều không đạt kế hoạch và giảm mạnh so với cùng kỳ 2012, nhiệm vụ còn lại của Công ty trong 6 tháng cuối năm thực sự rất nặng nề nhất là khi thị trường vẫn chưa có yếu tố thuận lợi nào xuất hiện. Trong khi đó, giá thép phế liệu làm nguyên liệu đầu vào chỉ giảm 8,4% còn giá sản phẩm phôi thép sản xuất ra lại giảm trên 16%, giá thép cán giảm hơn 11%. Đây chính là các yếu tố bất lợi khiến Công ty gặp khó khăn lớn trong điều chỉnh kế hoạch sản xuất để bảo đảm không lỗ cũng như không bị tồn kho sản phẩm, ông Hiếu khẳng định. 

*Giảm để duy trì sản xuất 

Là doanh nghiệp thành viên hiếm hoi của VnSteel đạt và vượt cả ba chỉ tiêu quan trọng là sản xuất, tiêu thụ và lợi nhuận so với kế hoạch và so với cùng kỳ 2012, Tổng Giám đốc Công ty Thép Việt-Hàn VSC- Posco, ông Nguyễn Thành Đồng chia sẻ: Công ty đã giảm được chi phí khi thực hiện huy động nguồn tài chính từ nhiều ngân hàng thương mại trong và ngoài nước để đảm bảo đủ vốn cho sản xuất với lãi suất cạnh tranh. Cùng đó, tồn kho nguyên vật liệu đầu vào cũng như tồn kho sản phẩm đều được kiểm soát ở mức hợp lý để giảm tối đa số dư vốn vay, tiết kiệm chi phí tài chính. Nhờ vậy, số dư vốn vay 6 tháng đầu năm đã giảm 22% so với cùng kỳ 2012 dẫn đến chi phí tài chính lãi vay giảm 28% so với cùng kỳ. 

Theo ông Đồng, Công ty đã vượt qua khó khăn nhờ thường xuyên theo dõi sát diễn biến thị trường thế giới và trong nước để có sự điều hành linh hoạt kế hoạch sản xuất kinh doanh đảm bảo đủ thép cho thị trường và đảm bảo xúc tiến đưa sản phẩm thép vào các công trình đầu tư xây dựng có vốn đầu tư nước ngoài, nhất là các công trình có vốn đầu tư của Hàn Quốc. Đặc biệt, Công ty đã phối hợp chặt chẽ với các phòng ban của VnSteel để mua trên 50% lượng phôi thép cần thiết từ các đơn vị thành viên trong hệ thống như thép Thủ Đức, thép Biên Hòa, thép Đà Nẵng với giá cả cạnh tranh và chất lượng tốt phục vụ cho các dự án công trình. 

Theo Tổng Giám đốc VnSteel Lê Phú Hưng, Công ty mẹ vừa phải vay vốn đầu tư, vay vốn lưu động để sản xuất kinh doanh nên giảm chi phí tài chính và giảm tồn kho phải tiếp tục là giải pháp quan trọng số 1 để duy trì sản xuất trong những tháng cuối năm. Theo đó, các đơn vị cần cương quyết thanh lý các vật tư nguyên liệu, thành phẩm, tồn kho lâu ngày không sử dụng nhằm thu vốn quay trở lại phục vụ sản xuất. 

Nhằm tiếp tục giảm các chi phí tài chính khi nguồn vốn của Tổng Công ty gần như không có, trước mắt VnSteel sẽ chỉ tập trung đầu tư cho các hạng mục có khả năng mang lại ngay hiệu quả trong vòng 1 năm; cân nhắc với các hạng mục đầu tư mang lại hiệu quả chậm từ 3-5 năm bởi vốn vay đầu tư mà lãi suất 11 - 12%/năm thì dự án khó đạt được hiệu quả, trừ các dự án siêu lợi nhuận. Ngay trong tháng 7, Công ty mẹ VnSteel cũng triển khai quyết liệt việc thu gom nguồn vốn lên tới hàng trăm tỷ đồng còn tồn đọng nhiều năm ở các công ty con và liên kết do chưa phân phối lợi nhuận để tập trung tài chính đầu tư, đồng thời giúp giảm chi phí tài chính cho Công ty mẹ. 
Trong sản xuất, bên cạnh việc tăng cường quản lý, đổi mới, thực hành tiết kiệm, VnSteel sẽ đẩy mạnh việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật, trang bị bổ sung hoàn thành công nghệ sản xuất để giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh, trên cơ sở đó thúc đẩy tiêu thụ, ổn định đời sống người lao động. 

Nhằm đẩy mạnh tiêu thụ và giữ vững thị phần, cùng với việc tăng cường công tác xúc tiến thương mại tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới, Tổng Công ty tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường thế giới và trong nước để điều chỉnh linh hoạt kế hoạch sản xuất và xây dựng chính sách bán hàng phù hợp nhất. 

Đặc biệt, với lợi thế gồm 44 đơn vị thành viên là các đơn vị trực thuộc, công ty con và công ty liên kết, các thành viên trong “gia đình” Vnsteel cần phát huy sức mạnh của toàn hệ thống trên cơ sở phát huy tính liên kết trong hệ thống bao gồm: liên kết trong sản xuất, liên kết trong phân phối lưu thông, liên kết giữa các đơn vị mà sản phẩm đầu ra này là đầu vào của đơn vị khác. Theo đó, chính sách ưu tiên sử dụng sản phẩm đạt chất lượng của các đơn vị thành viên cần quyết liệt thực hiện nhằm tạo đầu ra ổn định cho sản xuất thép, ông Hưng nhấn mạnh. 

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, đại diện Bộ Công Thương cho biết sẽ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu; đồng thời phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Bộ Khoa học và Công nghệ sớm hoàn thành dự thảo thông tư về quản lý chất lượng thép nhằm hạn chế việc nhập khẩu thép giá rẻ chất lượng kém vào Việt Nam, góp phần tạo môi trường sản xuất, kinh doanh bình đẳng, lành mạnh cho doanh nghiệp sản xuất thép trong nước./.