Tồn kho cao, tiêu thụ khó khăn trong lúc Nhà nước cắt giảm đầu tư công, thị trường bất động sản “đóng băng”, lãi suất cao… là những khó khăn hiện nay của ngành thép. Ngày 27/11/2011, Bộ Công Thương đã tổ chức cuộc họp do Thứ trưởng Lê Dương Quang chủ trì nhằm tháo gỡ khó khăn cho ngành thép.

Tiêu thụ sụt giảm, sản xuất thu hẹp

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) 9 tháng đầu năm 2011, sản xuất phôi đạt 3,3 triệu tấn, ước thực hiện năm 2011 là 4a,4 triệu tấn, tăng gần 2% so với năm 2010. Lượng thép thành phẩm đạt khoảng 9,495 triệu tấn, tăng gần 2,19%, sản phẩm thép xây dựng chỉ tăng 1,93%. Tuy nhiên, trong lúc sản xuất có tiềm lực khá tốt thì tiêu thụ biểu kiến của các sản phẩm thép năm 2011 của Việt Nam (sản xuất trong nước + nhập khẩu – xuất khẩu) lại sụt giảm, dự kiến giảm 7,69% so với năm 2010.

Ông Phạm Chí Cường- Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam- cho biết: Liên tiếp trong 2 tháng qua, tiêu thụ thép trong nước liên tục trượt dốc, từ mức 480.000 tấn trong tháng 8 đã giảm 100.000 tấn vào tháng 9, và tháng 10 cũng chỉ đạt xấp xỉ 300.000 tấn. Đặc biệt, lượng tồn kho sản phẩm thép đã dâng lên gần 500.000 tấn, gấp đôi so với lượng tồn kho thông thường. Điều này đã dẫn đến việc nhiều DN phải thu hẹp hoặc ngừng sản xuất để duy trì một lượng tồn kho hợp lý, thậm chí nhiều DN chỉ sản xuất cầm chừng để duy trì lương cho công nhân.

Một số DN đang lỗ khó có khả năng trả nợ vay ngân hàng. Có tình trạng DN ngoài hiệp hội hạ giá bán gây rối thị trường. Thậm chí, trong nội bộ VSA có tình trạng kiện cáo cho là bán phá giá (như cán nguội giữa VnSteel và Posco Việt Nam). Nhiều dự án đầu tư ngưng trệ hoặc kéo dài thời gian thực hiện vì không thể vay vốn hoặc không thể chịu lãi suất cao. Khai thác quặng trong nước chỉ nhằm mục đích xuất khẩu vì trong nước bị ép giá và tiêu thụ khó khăn. Một số lò cao đã phải dừng sản xuất…

Theo ông Trần Tuấn Dương, Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát, khó khăn nhìn thấy rõ là việc thắt chặt tín dụng để chống lạm phát và giảm đầu tư công đã tác động mạnh đến bức tranh tiêu thụ của ngành thép. Hiện Hòa Phát cũng phải chạy với 80% công suất và phải tiết giảm mọi chi phí sản xuất thép và chi phí về năng lượng để có thể giảm giá thành sản phẩm.

Đánh giá về khó khăn, ông Nghiêm xuân Đa- Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam, cho biết: Tính chung sản lượng các sản phẩm thép của tổng công ty trong 10 tháng giảm 10%, tiêu thụ giảm 3,7%, một nửa số đơn vị phải cắt giảm kế hoạch lợi nhuận, có 3 đơn vị xuất hiện lỗ. Trong khi đó, năm 2011 Tổng công ty Thép Việt Nam phải thực hiện cổ phần hóa, việc định giá trị doanh nghiệp của tổng công ty tăng gấp đôi làm tăng nặng chi phí khấu hao, giảm khả năng cạnh tranh. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước có biện pháp giảm lãi suất nhưng thực tế DN vẫn phải vay với mức lãi suất trên 20%, nguồn ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu cũng rất căng thẳng…

Tìm cách vượt khó

Tiêu thụ trong nước chậm, nhiều DN thép đã tính đường xuất khẩu. Tính đến hết tháng 9/2011, xuất khẩu các sản phẩm thép vượt 1,5 triệu tấn, dự kiến cả năm 2011 đạt 1,8 triệu tấn, tăng 39% so với năm 2010. Tuy nhiên, hiện nay một số thị trường XK đang gặp khó vì những cảnh báo kiện bán phá giá và hàng rào phi thuế quan của các nước.

Tại cuộc họp, đại diện nhiều DN sản xuất và kinh doanh thép đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho ngành thép. Theo ông Trần Tuấn Dương- Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát: Bộ Công Thương và Hiệp hội Thép cần có dự báo chính xác về tình hình và nhu cầu thép để các DN tiết giảm sản xuất, tránh dư thừa làm tăng tồn kho.

Còn theo ông Nghiêm Xuân Đa, Phó Tổng giám đốc VnStell, khi thị trường trong nước tiếp tục suy giảm thì các DN cần quyết liệt tiết giảm chi phí sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh, giữ vững thị trường xuất khẩu truyền thống, tăng cường khảo sát và mở rộng thị trường mới. Đồng thời, thực hiện quyết liệt tiết kiệm giảm chi phí. Đây là cũng là cơ hội để các DN ngành thép tái cấu trúc, sắp xếp lại sản xuất và lưu thông của mình.

Nhiều ý kiến cũng đề nghị Nhà nước nên cấp vốn cho các công trình xây dựng cần thiết, điều chỉnh giá nguyên vật liệu kịp thời; ngân hàng hạ lãi suất cho vay và ưu tiên cho các DN ngành thép- ngành sản xuất mặt hàng thiết yếu- tiếp cận vốn vay, nhất là ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu; Bộ Tài chính nghiên cứu tăng thuế nhập khẩu đối với sản phẩm trong nước đã sản xuất được, hạ thuế đối với mặt hàng chưa sản xuất, Bộ Tài nguyên và môi trường tạo điều kiện nhập khẩu phế liệu (nguyên liệu cho sản xuất phôi thép)…

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương kết hợp với Hiệp hội Thép Việt Nam xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với thép nhập khẩu, giảm nhập thép kém chất lượng và trong nước đã sản xuất được làm ảnh hưởng đến sản xuất trong nước. Ngoài ra, Bộ Tài chính cần đơn giản hóa thủ tục hoàn thuế GTGT tránh nợ đọng cho doanh nghiệp.

Theo ông Bùi Quang Chuyện, Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng- Bộ Công Thương, hiện nguồn nguyên liệu để sản xuất thép vẫn phụ thuộc chủ yếu vào nhập khẩu, như phôi thép nhập 60%, còn thép phế liệu nhập 70%. Trong khi đó, giá thép trong nước lại không được điều chỉnh kịp thời theo tín hiệu đầu vào. Thép là một trong những mặt hàng thuộc diện bình ổn giá nhưng chính sách ưu đãi ngoại tệ thì không thuộc diện này.

Tuy nhiên theo các DN ngành thép, các giải pháp đưa ra tại cuộc họp còn rất chung chung, vì thế thời gian tới đây, ngành thép vẫn chưa có lối thoát ra khỏi những khó khăn hiện nay.

Chia sẻ những khó khăn trên, Thứ trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang cho rằng, sự hồi phục chậm của kinh tế thế giới cũng như các biện pháp kiềm chế lạm phát thời gian tới chắc chắn sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến bức tranh tiêu thụ của ngành thép. Vì thế, các doanh nghiệp cần xác định khó khăn của ngành còn dài chứ chưa thể giải quyết được ngày một ngày hai. Trước mắt, cần phân tích tình hình, rà soát, xác định và điều chỉnh lại chiến lược kinh doanh để tiêu thụ thép tăng lên, cũng như cải tiến công nghệ để giảm giá thành sản phẩm. Đồng thời, nâng cao vai trò liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp sản xuất nguyên liệu trong nước. Bám sát tình hình để dự báo nhu cầu những năm tới nhằm giảm tồn kho xuống mức thấp nhất.

Thứ trưởng Lê Dương Quang cho rằng: “Tương lai ngành thép rất sáng do nhu cầu công nghiệp hóa đất nước còn lớn và gần đây, tiếp tục có một số dự án đầu tư mới vào ngành thép là tiền đề cho sự phát triển của ngành này trong tương lai".

Nguồn tin: Baocongthuong