Đầu tháng 12-/2017, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa ra quyết định sơ bộ trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) đối với tôn mạ và thép cán nguội nhập. Trước việc phía Mỹ liên tiếp đưa ra các rào cản thương mại, ngành thép Việt Nam đã lên tiếng.

Hiệp hội Thép cho rằng Hoa Kỳ đang vi phạm quy định trong các Hiệp định của WTO.

Nguy cơ bị áp thuế cao

Theo báo cáo từ Hiệp hội Thép Việt Nam, trong những năm qua, ngành thép đã có những bước phát triển thuận lợi. Năm 2016, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 4 triệu tấn sản phẩm thép các loại với trên 3 tỷ USD. Sản phẩm thép cán nguội, tôn mạ kim loại và sơn phủ màu nói riêng của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt mức tăng trưởng mạnh mẽ, lần lượt 530% và 658% so với năm 2015. Điều này một phần là do trước đó Hoa Kỳ đã áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với 2 sản phẩm trên của Trung Quốc. Do đó, các doanh nghiệp (DN) của Hoa Kỳ đã tìm kiếm những nhà cung cấp mới, nắm bắt cơ hội đó các DN Việt Nam đã chiếm lĩnh thị trường này nên sản lượng xuất khẩu tăng đột biến.

Tuy nhiên, mức tăng trưởng này đang có nguy cơ bị chững lại khi ngành thép gặp phải quyết định của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đối với việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) đối với tôn mạ và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam. Theo đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ sơ bộ khẳng định có tình trạng lẩn tránh thuế đối với hai sản phẩm tôn mạ và thép cán nguội của Việt Nam. Dự kiến, DOC sẽ thông báo quyết định cuối cùng về cuộc điều tra này vào ngày 16/2/2018.

Nếu quyết định áp thuế được giữ nguyên, ngành thép Việt Nam sẽ chịu thiệt hại rất lớn do Hoa Kỳ mở rộng áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đang áp dụng với Trung Quốc lần lượt với mức thuế suất 199,43% và 39,05% sang đối với tôn mạ kẽm Việt Nam được sản xuất từ thép cán nóng và cán nguội của Trung Quốc. Như vậy, các DN thép Việt Nam đã xuất khẩu tôn mạ kẽm sản xuất từ thép cán nóng và cán nguội Trung Quốc kể từ 4/11/2016 sẽ phải nộp thay các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ một khoản thuế rất lớn, tương đương 238,48% giá trị xuất khẩu nhằm giữ khách hàng và thị trường.

Động thái này của Hoa Kỳ được cho là nhằm bảo hộ sản xuất trong nước và đẩy ngành thép Việt Nam vào thế khó. Trước tình thế này, Hiệp hội Thép Việt Nam mới đây đã có văn bản kiến nghị Bộ Công thương, Cục Phòng vệ Thương mại hỗ trợ DN sản xuất thép trong vụ việc này.

Theo đó, Hiệp hội Thép đề nghị có những biện pháp hỗ trợ các DN thép thông qua việc phản đối các hành vi không phù hợp với pháp luật quốc tế của Hoa Kỳ và đề nghị Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) tuân thủ các quy định của WTO cũng như luật pháp Hoa Kỳ trong giai đoạn cuối trước khi ban hành quyết định chính thức về vụ điều tra chống lẩn tránh thuế. Trong trường hợp Hoa Kỳ không thay đổi quan điểm trong kết luận cuối cùng về vụ việc này, Hiệp hội thép cho biết, sẽ kiến nghị Bộ Công thương báo cáo Chính phủ xem xét khởi kiện Hoa Kỳ ra WTO.

Vi phạm quy định của WTO

Ông Hồ Nghĩa Dũng - chủ tịch Hiệp hội Thép cho rằng, các DN Việt Nam đã đầu tư hàng trăm triệu USD với dây chuyền công nghệ hiện đại để sản xuất ra các sản phẩm thép cán nguội và tôn mạ có chất lượng đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của Mỹ, Nhật Bản… Bởi vậy, Hiệp hội Thép khẳng định, Việt Nam sẽ tiếp tục đấu tranh mạnh mẽ với những hành vi vi phạm cam kết quốc tế trong các cuộc điều tra chống phòng vệ thương mại trong tương lai của nước này.

Thời gian qua, các sản phẩm thép Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ thường xuyên gặp phải các rào cản thương mại tại thị trường này, gây nhiều khó khăn cho DN xuất khẩu. Cụ thể, nước này đã liên tiếp khởi xướng điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với thép tôn mạ và thép cán nguội của Việt Nam hồi năm 2016 và tiếp đó là đầu tháng 12-2017. Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã ban hành kết luận sơ bộ vụ điều tra lẩn tránh thuế đối với sản phẩm thép cán nguội và tôn mạ của Việt Nam sử dụng thép cán nóng của Trung Quốc lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đang áp dụng với sản phẩm tương tự của Trung Quốc.

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, kết luận này của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã vi phạm quy định trong các Hiệp định của WTO và chính pháp luật Hoa Kỳ. Bởi một số DN Việt Nam là bị đơn bắt buộc trong cuộc điều tra đã đưa ra các bằng chứng cho thấy tôn mạ kẽm của Việt Nam có mức chuyển đổi lớn (khoảng 30-50%) so với thép cán nóng của Trung Quốc. Tỷ lệ này phù hợp với quy định trong Hiệp định về nguồn gốc xuất xứ của WTO và thông lệ quốc tế.

Nguồn tin: Đại đoàn kết