Ông Nguyễn Văn Sưa, Phó chủ tịch hiệp hội thép Việt Nam khuyến cáo các doanh nghiệp Việt không nên tiếp tay chuyển xuất xứ cho các sản phẩm thép Trung Quốc gắn mác Việt Nam, nhất là trong bối cảnh “chiến tranh” thương mại Mỹ - Trung đã nổ ra.

Theo thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam, tính đến cuối năm 2017, trong số 124 vụ kiện điều tra phòng vệ thương mại với các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, thì có tới 30 vụ kiện liên quan đến thép, chủ yếu là các vụ điều tra chống bán phá giá.

Theo ông Nguyễn Văn Sưa, Phó chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, trên thế giới hiện nay đang rộ lên phong trào về chủ nghĩa bảo hộ thương mại. Việc sử dụng công cụ bảo hộ thương mại sẽ tạo ra hàng rào thuế quan cản trở việc xuất khẩu thép của Việt Nam sang các nước, gây khó khăn cho việc xuất khẩu.

Theo đó, ngành thép sẽ phải đóng thêm một khoản chi phí, khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp thép sẽ giảm đi so với trước đây. Cụ thể, trong nửa đầu năm 2018, ngành thép đạt tốc độ tăng trưởng xuất khẩu khá cao, tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm 2017.

Theo ông Sưa, mặc dù Mỹ áp dụng một số quy định ngặt nghèo tới ngành thép, song những tác động chính sách chưa thấy có nhiều ảnh hưởng tới xuất khẩu thép Việt Nam trong 4 tháng đầu năm nay.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung lên cao, nhiều chuyên gia lo ngại việc thép Trung Quốc “đội lốt” thép Việt Nam, ông Sưa khuyến cáo doanh nghiệp thép Việt Nam không nên tiếp tay cho việc chuyển xuất xứ của thép Trung Quốc vào Việt Nam sang nước khác.

Cụ thể như tháng 6 vừa rồi, Bộ Thương mại Mỹ đã ra quyết định cuối cùng về việc chống bán phá giá và lẩn tránh thuế, chống trợ cấp đối với các sản phẩm thép Việt Nam với thuế suất rất cao, tương đương với thuế suất áp cho sản phẩm thép của Trung Quốc. Với thép cán nguội thì cả 2 loại thép cộng lại là trên 240%; tôn mạ là trên 500%. Với thuế suất cao như thế này thì không thể nào có thể vào được thị trường của Mỹ

Tuy nhiên, đáng mừng là, quyết định của Bộ Thương mại Mỹ chỉ đánh vào những mặt hàng mà Việt Nam mua các loại bán thành phẩm về để gia công thép cuộn cán nóng để sản xuất thành hàng xuất khẩu sang Mỹ.

Trước đây, mặt hàng này Việt Nam chưa sản xuất được, 100% phải nhập khẩu từ nước ngoài; trong đó, có nhập của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc với số lượng rất lớn, khoảng 8 - 9 triệu tấn/năm.

Cũng theo ông Sưa, một tín hiệu lạc quan là từ tháng 6.2017, khi Formosa sản xuất được mặt hàng này, Việt Nam đã có nguồn nguyên liệu để sản xuất ra thép cuộn cán nguội hay tôn mạ. Sản lượng thép cuộn cán nóng của Việt Nam năm 2017 đã đạt gần 1,4 triệu tấn và năm nay dự kiến đạt 4 triệu tấn.

Do đó, với lượng xuất sang Mỹ khoảng vài trăm nghìn tấn thì Việt Nam có thừa nguồn nguyên liệu thép cuộn cán nóng để sản xuất tôn mạ hay thép cuộn cán nguội.

Tuy nhiên, trong hệ thống luật pháp nước Mỹ còn có luật thương mại mở rộng ở thị trường Mỹ, đạo luật này cho phép Tổng thống Mỹ áp thuế vào những sản phẩm nhập khẩu khi có ảnh hưởng tới an ninh quốc gia của nước Mỹ với mức áp thuế 25%. Ông Sưa nói rằng đây là điều rất đáng ngại đối với sản phẩm thép của Việt Nam, nhưng do giá cả tại các thị trường khác nhau có thể sẽ khác nhau nên khoảng cách 25% không phải là rào cản lớn, mà điều đáng ngại là nước Mỹ sẽ loại trừ một số nước và đánh thuế lại một số nước thì sẽ tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh.

Ví dụ, Việt Nam phải chịu thuế mà các nước khác không phải chịu thuế thì thép của các nước có thể xuất sang Mỹ được mà Việt Nam thì không. Do đó, Hiệp hội Thép Việt Nam đã nhiều lần đề nghị Chính phủ lên tiếng phản đối Mỹ về việc áp dụng điều luật này đối với các sản phẩm thép của Việt Nam nói riêng và các sản phẩm thép của các nước khác nói chung.

Ông Sưa cũng đề nghị cơ quan quản lý nhà nước cần có những chính sách, biện pháp kiểm soát chặt nguồn thép nhập khẩu để bảo vệ các doanh nghiệp trong nước; tiếp tục thúc đẩy các chính sách phát triển kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô song song với ổn định lãi suất ngân hàng, tạo niềm tin cho doanh nghiệp.

1/2 vụ kiện chống bán phá giá liên quan đến thép

Hàng hóa xuất khẩu Việt Nam đã "dính" 107 vụ điều tra phòng vệ thương mại. Trong đó, có 78 vụ điều tra chống bán phá giá, 12 vụ chống trợ cấp và 17 vụ điều tra chống lẩn tránh thuế. Trong số 78 vụ kiện chống bán phá giá thì có 37 vụ là liên quan đến sắt thép, chiếm 1/2 số vụ kiện. Điều tra chống trợ cấp thì lớn hơn, chiếm gần 3/4 các vụ kiện là liên quan đến mặt hàng sắt thép.

Còn trong tổng số 17 vụ kiện chống lẩn tránh thuế có 16 vụ các nguyên đơn nghi ngờ là hàng hóa từ Trung Quốc (đang bị áp thuế chống bán phá giá cao) được hợp thức hóa qua các cơ sở tại Việt Nam để lẩn tránh thuế trước khi xuất đi.

Nguồn tin: Một thế giới