Bài 1: Bụi lò tồn đọng không nơi xử lý
Thế nhưng tại Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT), địa phương có nhiều nhà máy sản xuất phôi thép cho ra hàng trăm ngàn tấn phụ phẩm thì chưa rõ số phụ phẩm có hại cho sức khỏe, môi trường này đi đâu. Trong khi đó, các nhà máy sản xuất đang ùn ứ hàng chục ngàn tấn phụ phẩm chưa xử lý…
Sau những cơn mưa lớn vào cuối tháng 6, đầu tháng 7-2013, người dân gần các nhà máy thép trên địa bàn tỉnh BR-VT càng lo về tình trạng các chất độc hại từ bụi thép (bụi phát sinh từ lò luyện phôi thép, còn được gọi là bụi lò) phát tán ra môi trường ngày càng nhiều.
Bụi thép bỏ vãi ngoài trời
“Nghe nói bụi thép rất độc hại, vậy mà họ lại cứ để hàng đống ngoài trời cho gió cuốn hoặc theo nước mưa xuống các mương thoát nước. Đất đai, con người nhiễm độc như chơi” - nhiều người dân sống gần các nhà máy thép ở Khu công nghiệp Phú Mỹ I (huyện Tân Thành, tỉnh BR-VT) lo lắng nói. Người dân cho biết từ năm 2012 đến nay, họ đã nhiều lần phản ánh với các cơ quan chức năng tỉnh BR-VT về tình trạng khói bụi từ các nhà máy thép phát tán gây ô nhiễm nhưng tình hình vẫn chưa thấy cải thiện.
Trong vai người mua phế liệu, chúng tôi vào bên trong các nhà máy thép Phú Mỹ, Pomina 2, Pomina 3 (Khu công nghiệp Phú Mỹ I). Tại Nhà máy Pomina 3, bụi lò chất hàng đống, để ngổn ngang ngoài trời. Theo công suất thiết kế, lượng bụi lò phát sinh tại nhà máy này có thể lên đến 20.000 tấn/năm. Ở các nhà máy khác, bụi lò không chỉ chứa đầy trong nhà kho mà còn để tràn lan khắp các nơi trong khuôn viên nhà máy.
Bụi lò để tràn lan ngoài trời ở các nhà máy thép. Ảnh: TT - KB
Nhiều bao chứa bụi thép đã mục rách, dễ phát tán ô nhiễm. Ảnh: TT – KB
Tại Nhà máy thép Đồng Tiến (Khu công nghiệp Mỹ Xuân B1), bụi lò cũng để hàng đống ngoài trời, không có mái che. Do để lâu ngày ngoài trời, nhiều bao đựng bụi lò ở các nhà máy thép nói trên đã bị mục, rách cho gió, mưa phát tán ra môi trường.
Hiện BR-VT có năm nhà máy đã đi vào hoạt động, gồm: Nhà máy thép Pomina 2, Pomina 3, Nhà máy thép Phú Mỹ, Đồng Tiến và Nhà máy thép FUCO. Các nhà máy này đều luyện phôi thép bằng công nghệ lò điện hồ quang. Tổng công suất luyện thép theo thiết kế của năm nhà máy hơn 3,2 triệu tấn/năm. Tổng lượng bụi lò phát sinh khoảng 65.000 tấn/năm.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây các nhà máy thép có ký hợp đồng chuyển giao bụi lò cho Công ty TNHH Khai thác chế biến xuất nhập khẩu khoáng sản Việt Nam (gọi tắt là Công ty Khoáng sản Việt Nam) xử lý. Tuy nhiên, từ tháng 6-2012, Công ty Khoáng sản Việt Nam đã ngưng thu gom nên toàn bộ lượng bụi lò phát sinh tại các nhà máy thép phải lưu chứa tạm trong kho, kho hết chỗ thì để ngoài trời.
Ô nhiễm môi trường: Khó tránh
Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) cho biết theo quy định tại Thông tư số 12/2011 của Bộ TN&MT về quản lý chất thải nguy hại (CTNH), bụi phát sinh từ hệ thống lọc bụi của lò luyện phôi thép nằm trong danh mục CTNH. Do đó, khi chưa chứng minh được bụi lò không phải là CTNH thì phải quản lý nó như CTNH.
Tiếp đến, trong kế hoạch bảo vệ môi trường năm 2013 do UBND tỉnh BR-VT ban hành (22-5-2013), Sở TN&MT yêu cầu các nhà máy thép phải quản lý bụi lò thép theo quy định đối với CTNH. “Nếu đã xác định bụi lò là CTNH thì các nhà máy thép phải ký hợp đồng chuyển giao chất thải này cho các đơn vị có chức năng xử lý. Khi chưa có nơi xử lý, phải lưu giữ tạm tại nhà máy thì phải có nhà kho, đảm bảo các điều kiện theo quy định về lưu chứa CTNH. Việc để bụi lò tràn lan ngoài trời làm phán tán ô nhiễm ra môi trường là sai, cần phải xử lý” - một cán bộ thanh tra của Tổng cục Môi trường phân tích.
Theo Sở TN&MT tỉnh BR-VT, đến đầu tháng 6-2013, lượng bụi lò đang lưu giữ tại năm nhà máy thép đã gần 13.000 tấn và chưa có giải pháp xử lý theo quy định.
“Hiện lượng chất thải phát sinh từ các nhà máy thép đang gây áp lực rất lớn cho công tác quản lý môi trường của địa phương… Các kho lưu giữ bụi lò đã quá tải, một lượng lớn bụi lò phải để ngoài trời, không đảm bảo quy định, dẫn đến nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nếu không có giải pháp kịp thời” - Sở TN&MT tỉnh BR-VT nhìn nhận trong báo cáo gửi Tổng cục Môi trường trong tháng 6-2013.
|
Độc hại từ bụi lò
Theo nhiều tài liệu khoa học, công nghệ luyện thép lò điện hồ quang sử dụng nguyên liệu đầu vào là phế liệu sắt, thép. Nguồn phế liệu này được thu gom từ nhiều nguồn thải khác nhau như xác xe ô tô cũ, thiết bị công nghiệp, điện tử… Đây là những phế liệu có chứa nhiều tạp chất như kẽm, chì, thậm chí cả thủy ngân, asen. Do đó, trong thành phần bụi thép cũng có chứa nhiều kim loại nặng độc hại. |
Bài 2:Tạp chất từ phế liệu lại chưa được quản lý. Công an đang làm rõ việc mang xỉ thép đi san lấp trái phép.
Trên số báo trước, chúng tôi nêu thực trạng ở Bà Rịa-Vũng Tàu tồn đọng hàng trăm ngàn tấn bụi thép chưa có nơi xử lý. Cạnh đó, xỉ thép và đất phế (tạp chất từ phế liệu) phát sinh từ các nhà máy thép trên địa bàn cũng chưa được cơ quan chức năng kiểm soát.
Xỉ thép nhiều, xử lý ít
Theo công suất thiết kế, năm nhà máy thép đang hoạt động tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (gồm: Nhà máy thép Pomina 2, Pomina 3, Nhà máy thép Phú Mỹ, Đồng Tiến và Nhà máy thép Fuco) phát sinh khoảng 650.000 tấn xỉ thép/năm. Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết hiện các nhà máy đang hợp đồng chuyển giao xỉ thép cho Công ty TNHH Vật Liệu Xanh (Bà Rịa-Vũng Tàu). Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty Vật Liệu Xanh, dù đã ký hợp đồng nhưng trong thời gian qua, chỉ có hai nhà máy thường xuyên giao xỉ thép là Pomina 2 và Nhà máy thép Phú Mỹ. Những nhà máy còn lại chuyển giao rất ít, xỉ thép còn lưu giữ xỉ tại nhà máy hoặc đưa đi đâu không rõ. Đơn cử, theo công suất thiết kế, Nhà máy thép Pomina 3 phát sinh đến 200.000 tấn xỉ/năm nhưng trong năm qua nhà máy này chỉ giao cho Công ty Vật Liệu Xanh khoảng 1.000 tấn. Vậy xỉ thép còn lại đi đâu?”.
Công nhân sàng lọc lấy kim loại từ đất phế tại một cơ sở không tên ở xã Phước Hòa (huyện Tân Thành). Ảnh: TT – KB
Đầu tháng 6-2013, trong báo cáo gửi Tổng cục Môi trường về tình hình phát sinh chất thải từ các nhà máy thép, Sở TN&MT cho biết số xỉ thép các nhà máy đã chuyển giao cho Công ty Vật Liệu Xanh khoảng 110.6440 tấn. Khối lượng xỉ thép đang lưu giữ tại các nhà máy còn hơn 35.000 tấn. “Việc lưu giữ xỉ thép tại các nhà máy chưa đúng quy định, xỉ thép còn để ngoài trời, chưa có mái che, nước mưa chảy tràn qua khu vực này chưa được thu gom, xử lý theo quy định… Nhà máy của Công ty Vật Liệu Xanh chưa hoạt động hết công suất dẫn đến khối lượng xỉ phát sinh trên địa bàn tỉnh chưa được xử lý kịp thời, tồn đọng quá lớn, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường là khó tránh khỏi” - Sở TN&MT nhìn nhận.
Nguồn tin từ Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường - Bộ Công an (C49) còn cho hay cuối tháng 6-2013, tổ trinh sát của C49 phát hiện nhiều xe chở xỉ thép từ Bà Rịa-Vũng Tàu về đổ trái phép ở địa bàn tỉnh Đồng Nai. Hiện vụ việc đang được C49 kết hợp với PC49 tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tiếp tục xác minh, điều tra làm rõ tình trạng dùng xỉ thép san lấp mặt bằng trái phép ở tỉnh này.
Đất phế đổ tràn lan
“Ngoài bụi lò, xỉ thép thì đất phế (tạp chất từ phế liệu) cũng là phế phẩm của ngành thép chứa nhiều thành phần nguy hại, cần phải được kiểm tra, kiểm soát. Thế nhưng trong các báo cáo về tình hình phát sinh chất thải từ các nhà máy thép chưa thấy Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đề cập đến loại chất thải này” - một cán bộ của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) nhận định.
Xỉ thép đổ ngổn ngang trong khuôn viên một nhà máy thép ở Bà Rịa-Vũng Tàu đang được cảnh sát môi trường điều tra làm rõ. Ảnh: TT – KB
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ít nhất có hai cơ sở tái chế đất phế với số lượng lớn nhưng không có giấy phép hoạt động. Đó là cơ sở của Công ty TNHH Quý Tiến tại ấp 6, xã Tóc Tiên (huyện Tân Thành) và một cơ sở không tên tại khu vực khai thác đá Phước Hòa (huyện Tân Thành). Vào tháng 10-2012, tổ công tác của C49 bất ngờ kiểm tra cơ sở của Công ty Quý Tiến ở địa chỉ trên và phát hiện tại đây đang san lấp trái phép hơn 1.800 m3 chất thải được xác định là đất thải sau quá trình sàng lấy phế liệu. Đại diện Công ty Quý Tiến khai nhận đây là đất phế do công ty thu gom từ Nhà máy thép Pomina 2.
Cuối tháng 6-2013, trở lại cơ sở nói trên của Công ty Quý Tiến, chúng tôi nhận thấy chất thải màu nâu đen giống đất phế liệu vẫn còn chất hàng đống cao trong khuôn viên của công ty. Ước tính lượng chất thải này có thể hàng chục ngàn tấn.
Tại cơ sở không tên ở một khu đất trống tại khu vực khai thác đá Phước Hòa, theo ghi nhận của chúng tôi lượng đất phế đưa về đây hiện nay cũng rất nhiều. Công nhân ở đây dùng các tấm lưới hoặc nam châm sàng lọc lấy phế liệu, bỏ vào bao, còn đất thì đổ ngổn ngang. Khi mưa xuống, đất phế cuốn trôi chảy theo suối, phát tán ra khắp nơi. Người dân địa phương cho biết cơ sở tái chế tạp chất phế liệu này đã hoạt động từ năm 2012 đến nay nhưng chưa thấy ai kiểm tra, xử phạt.
|
Cấm cho, mua bán tạp chất phế liệu
Các chuyên gia về môi trường cho biết nếu không kiểm tra chặt, trong phế liệu nhập khẩu để làm nguyên liệu sản xuất thép có thể còn những tạp chất chứa chất thải nguy hại như dầu nhớt, chì, thủy ngân… Do đó, tại Điều 43 Luật Bảo vệ môi trường quy định, các tạp chất đi kèm phế liệu nhập khẩu không được cho, mua bán. Việc mua bán, tái chế đất phế trái phép có nguy cơ phát tán các chất độc hại ra môi trường rất cao. |
Nguồn tin:Phapluattp
![[Báo cáo] Thị trường thép quý III/2024: Tiêu thụ thép toàn cầu có thể tăng trưởng âm năm thứ ba liên tiếp](https://www.satthep.net/image/cache/catalog/tin-tuc/025-400x200.jpg)
