Sau khi Mỹ chính thức áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại bằng hàng rào thuế quan lại đến lượt các quốc gia châu Âu lập hàng rào để hạn chế hàng hoá nhập khẩu (NK) từ các nước khác. Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) thời gian gần đây đã liên tục đưa ra các khuyến cáo về việc DN Việt phải “kiềm chế” xuất khẩu (XK) một vài mặt hàng sang châu Âu, nếu không muốn bị áp thuế tự vệ ngưỡng.

Mặt hàng thép có nguy cơ bị áp thuế tự vệ vượt ngưỡng. Ảnh minh họa

Nhiều mặt hàng bị áp thuế tự vệ vượt ngưỡng

Theo thông báo mới nhất từ Cục Phòng vệ Thương mại (PVTM), sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) có hiệu lực, các quốc gia EAEU (bao gồm LB Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan) cam kết loại bỏ thuế quan đối với 9.774 dòng thuế cho hàng NK từ Việt Nam, tương đương với khoảng 90% số dòng thuế trong Biểu thuế NK của EAEU.

Tuy nhiên, trong số 90% các dòng thuế về 0% nói trên, có một số mặt hàng muốn hưởng thuế suất 0% buộc phải chịu sự điều chỉnh của cơ chế tự vệ ngưỡng. Cụ thể, Hiệp định này quy định một số mặt hàng như dệt may, giày dép và đồ nội thất NK từ Việt Nam phải chịu sự điều chỉnh của cơ chế tự vệ ngưỡng.

Theo đó, nếu khối lượng NK các nhóm mặt hàng này từ Việt Nam trong một năm vượt một ngưỡng khối lượng nhất định quy định, EAEU có quyền điều chỉnh tăng thuế NK từ 0% lên mức thuế NK tối huệ quốc (MFN) trong khoảng thời gian 6 tháng (nếu khối lượng NK trong năm trong khoảng từ trên 100% -150% ngưỡng quy định) hoặc 9 tháng (nếu khối lượng NK trong năm trên 150% ngưỡng quy định).

Đại diện Cục PVTM cho biết, hiện nay, quần áo lót và quần áo trẻ em từ Việt Nam đang phải chịu áp thuế tự vệ ngưỡng ở cả 2mức. Trong đó quần áo lót đang bị áp dụng thuế NK MFN (với mức thuế suất từ 1,5-1,75 euro/kg) trong 9 tháng từ 14/3/2018-13/12/2018. Kể từ ngày 14/12/2018, mức thuế suất NK đối với mặt hàng này sẽ quay về 0%. Quần áo trẻ em cũng đang bị áp dụng thuế NK MFN ở mức 1,3 euro/kg trong khoảng thời gian 6 tháng từ ngày 14/3/2018-13/9/2018. Sau ngày 14/9/ 2018, mức thuế suất NK đối với mặt hàng này sẽ quay về 0%.

Đại diện Cục PVTM cũng cho biết, may mắn là trong năm 2019, các mặt hàng nói trên sẽ không phải chịu mức thuế MNF do khối lượng XK mặt hàng này sang EAEU trong 6 tháng đầu năm nay vẫn thấp hơn nhiều so với ngưỡng quy định. Hiện quần áo trẻ em, số lượng XK trong 6 tháng đầu năm mới chỉ chiếm khoảng 9,32% so với ngưỡng quy định, quần áo lót chỉ chiếm 12,9% so với ngưỡng quy định. Các mặt hàng khác cũng chỉ XK dưới mức 30% so với quy định.

Sẽ thông báo số lượng XK hàng tháng

Trước đấy, Cục PVTM cũng đã từng phải lên tiếng nhắc nhở về việc mặt hàng thép Việt phải cầm cự mức XK sang EU sau khi Ủy ban châu Âu (EC) quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời dưới hình thức “hạn ngạch thuế quan” đối với 23/28 nhóm sản phẩm thép NK bị điều tra. Quyết định này được công bố sau 4 tháng EC khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với 28 nhóm sản phẩm thép NK do lo ngại sự gia tăng NK có thể gây thiệt hại đến ngành sản xuất trong nước.

Đại diện Cục PVTM cho biết, hiện nay xu hướng bảo hộ thương mại đang quay trở lại khá mạnh ở nhiều quốc gia, đặc biệt từ năm 2018. Việc EC quyết định mỗi nhóm sản phẩm thép NK có một mức hạn ngạch riêng là một trong những biện pháp được tính đến khi chưa có ràng buộc cụ thể với các quốc gia thông qua các hiệp định thương mại tự do. Hạn ngạch này được tính toán trên cơ sở trung bình cộng của tổng lượng XK của các nước vào châu Âu (EU) trong các năm từ 2015-2017.

Thuế suất trong hạn ngạch bằng với thuế suất hiện hành, khối lượng NK vượt hạn ngạch sẽ phải chịu thêm thuế suất NK bổ sung là 25%. Biện pháp tự vệ tạm thời có thời hạn hiệu lực trong 200 ngày (từ 19/7/2018 đến 3/2/2019). Sau đó, trên cơ sở kết quả điều tra cuối cùng, EC sẽ quyết định có áp dụng biện pháp tự vệ chính thức hay không.

Đại diện Cục PVTM cho biết, căn cứ quy định của Hiệp định tự vệ WTO về việc loại trừ các nước đang phát triển ra khỏi biện pháp nếu có thị phần NK không đáng kể (dưới 3%), Việt Nam chỉ bị áp dụng biện pháp hạn ngạch thuế quan đối với 3 nhóm sản phẩm bao gồm: Thép cán nguội hợp kim và không hợp kim; Thép tấm mạ kim loại; Thép không gỉ cán nguội dạng tấm và thanh.

Đối với 20 nhóm sản phẩm còn lại, tạm thời các sản phẩm NK từ Việt Nam vào EU được loại trừ khỏi phạm vi áp dụng biện pháp (không bị áp dụng hạn ngạch và không phải chịu thuế suất vượt hạn ngạch bổ sung 25%). Tuy nhiên, đại diện Cục PVTM cho biết, nếu trong thời gian áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời, số lượng NK các sản phẩm này từ Việt Nam tăng vượt mức 3%, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ không được loại trừ khi EC quyết định áp dụng biện pháp tự vệ chính thức (sau ngày 3/2/2019)

Do đó, trước nguy cơ bị áp dụng thuế XK tự vệ vượt ngưỡng, hàng tháng Cục PVTM sẽ công bố số liệu XK thép sang EU và số liệu các mặt hàng XK nằm trong danh mục bị áp dụng cơ chế tự vệ vượt ngưỡng sang EAEU nhằm hỗ trợ các DN Việt Nam và các cơ quan chức năng theo dõi tình hình XK các nhóm sản phẩm xuất sang châu Âu và có biện pháp kiềm chế phù hợp.

Nguồn tin: Pháp luật