Trước tình hình khó khăn của các DN thép trong nước do thép nhập khẩu (NK) hiện có giá bán thấp hơn, Hiệp hội Thép VN (VSA) đang tập hợp các ý kiến của DN sản xuất thép và phôi thép nhằm kiến nghị lên Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế NK phôi và thép thành phẩm có nguốn gốc ngoài khu vực ASEAN. DĐDN có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Tiến Nghi - Phó Chủ tịch VSA.

 Ông Nghi cho biết các nước khu vực ngoài ASEAN, đặc biệt là khu vực biển Đen đang XK phôi thép vào VN thấp dưới mức giá thành, nếu không có giải pháp thì các DN sản xuất trong nước không thể cạnh tranh bình đẳng. Ngoài việc thép NK bán thấp hơn thép trong nước thì từ đầu năm 2009 đến nay, tình hình tiêu thụ thép của các DN trong nước hết sức ảm đạm. Tháng 1 tiêu thụ 175 ngàn tấn, tháng 2 khoảng 257 ngàn tấn. Hiện giá phôi thép chào từ Nga và một số nước khu vực Đông Âu đang ở mức 370-380 USD/tấn, rẻ hơn phôi thép chào từ Trung Quốc 30-40 USD/tấn. Hiện có nhiều nhà máy sản xuất phôi chỉ còn sản xuất 30-40% công suất vì không có cách gì cạnh tranh nổi với giá phôi bán quá rẻ từ Nga. Theo tính toán của VSA, hiện giá thành phôi thép sản xuất trong nước ngang giá phôi thép của Trung Quốc, cao hơn giá phôi thép nhập Nga và một số nước Đông Âu khoảng 30-40 USD/tấn.

- Ông có thể giải thích cụ thể hơn nguyên nhân khiến hiệp hội và các DN thép dự định kiến nghị tăng thuế nhập khẩu thép?

Hiện nay có hai dòng thép, một là từ ASEAN nhập vào, theo quy định AFTA đã ký với các nước ASEAN, thuế chỉ giữ ở mức 0-5%. Để được hưởng mức thuế suất 0%, các DN sản xuất thép của các nước đã làm hai công đoạn luyện và cán thép nên hoàn toàn đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn 40% hàm lượng nội địa của nguồn gốc xuất xứ. Còn các nước ngoài ASEAN hiện mức thuế là 12%.

Trong khi đó, phôi thép ở biển Đen giá đang xuống rất thấp, thép NK bán ở thị trường trong nước thấp hơn giá thép mà các DN thép trong nước bán khoảng từ 500 – 700 ngàn đồng/tấn thậm chí là dưới giá thành. Theo tôi, nếu đúng chi phí sản xuất thì không thể có giá này được.

Mặc dù các DN thép đã giảm giá bán liên tục nhưng thép trong nước vẫn tiêu thụ chậm, trong khi đó “làn sóng” thép ngoại vẫn đang tràn vào. Trước tình hình này, chúng tôi bắt buộc phải kiến nghị Bộ Tài chính tăng thuế nhập khẩu đối với thép NK từ ngoài khu vực ASEAN.

- Vậy theo ông đâu là nguyên nhân khiến thép NK từ bên ngoài các nước ASEAN lại rẻ hơn mức mà các DN sản xuất trong nước bán ra?

Nguyên nhân thì có nhiều nhưng theo tôi là do tình hình khủng hoảng ở các nước, trong nước họ tiêu thụ thấp nên phần lớn các nước hỗ trợ DN để XK lấy vốn, hoặc họ chịu đựng lỗ để đẩy hàng tồn kho. Khi suy thoái kinh tế, tiêu thụ ở các nước này cũng giảm và họ tìm đường XK.

Trước việc thép ngoại đang tràn mạnh vào thị trường nội địa, hiện nay, ngay trong hiệp hội có hai nhóm nhà sản xuất khác nhau nên quyền lợi khác nhau. Hiện chúng tôi vẫn chưa thống nhất được mức thuế đề nghị tăng vì có nhiều ý kiến khác nhau, có ý kiến nâng thuế phôi lên, có ý kiến cho rằng nâng thuế thép thành phẩm lên, có ý kiến cho rằng không nên nâng...

- Theo ông vì sao ?

Các DN hiện gặp nhiều khó khăn, có nhóm đề nghị tăng có nhóm không đề nghị tăng, tất nhiên là các ý kiến này đều gắn chặt với quyền lợi của họ. Ví dụ các nhà máy phôi thép không muốn tăng thuế bởi nếu tăng lên thì anh cán thép lại khó khăn hơn, anh nhập mà thuế tăng trong khi giá trong nước giảm thì sẽ khó khăn. Còn anh thép thành phẩm lại yêu cầu tăng thuế vì nếu không tăng để thép NK vào nhiều hàng của họ sẽ không bán được. Chính vì vậy mà hiệp hội chưa có kết luận cụ thể và hiện chúng tôi vẫn đang tiếp tục lấy ý kiến các DN.

- Hiện nay theo nhiều DN thì cách quản lý, điều chỉnh thuế suất không kịp thời gây khó khăn cho các DN. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Theo tôi, với tình hình thị trường như hiện nay, việc điều chỉnh các dòng thuế của Nhà nước phải nhanh nhạy để theo kịp thị trường. Lúc người ta đề nghị tăng hoặc giảm thuế thì anh lại không làm, đến lúc anh làm thì  mọi việc lại khác mất rồi. Trong kinh doanh, vấn đề thời cơ là rất quan trọng, nếu chậm sẽ mất thời cơ, gây thiệt hại lớn cho DN.

Tôi lấy ví dụ, trước đây phôi thép đang từ 2%, nâng lên tới 20% rất nhanh, thế nhưng khi hạ xuống thì lại “nhỏ giọt” làm mất cơ hội cho DN vì lúc ấy giá thép thế giới đang cao hơn giá thép của VN thì anh lại ngăn chặn thuế, thành ra thép trong nước bị ứ đọng.

- Vậy trước tình hình như hiện nay, hiệp hội sẽ có những giải pháp cụ thể như thế nào để hỗ trợ các DN trong nước?

Trước mắt, hiệp hội sẽ tuyên truyền hướng dẫn cho người tiêu dùng theo phương châm “Người VN dùng hàng VN”. Chúng tôi kêu gọi các cơ quan truyền thông hỗ trợ, đưa các logo của các DN thép VN để người tiêu dùng nhận diện và dùng hàng nội.

Chúng tôi cũng đề nghị Chính phủ sử dụng thép nội địa ở tất cả các công trình công cộng lớn.

Thứ hai là hỗ trợ xử lý vấn đề chống gian lận thương mại, với các nước ASEAN, đề nghị các cơ quan Hải quan kiểm tra kỹ lưỡng các lô hàng xem có đủ 2 bước công nghệ không, có đủ nội địa hóa 40% không thì mới cho áp thuế 5%. Còn với các loại thép nhập từ ngoài ASEAN, theo tôi được biết hiện họ đang luồn lách để tìm dòng thuế 0%, ví dụ như thép hợp kim.

Thứ 3 là có thể sau này, nếu khi thống nhất được sẽ xem xét vấn đề thuế bảo hộ như thế nào đó để bảo hộ trong nước.

Hiện tại mức thuế phôi là 5%, thuế thép thành phẩm 12%, chúng tôi cũng đang lấy ý kiến DN để đề nghị nâng lên nhưng chưa thống nhất được mức thuế cụ thể.

Tuy nhiên theo tôi, đây cũng chỉ là những giải pháp tình thế, còn về lâu về dài các DN VN vẫn phải tăng cường và quảng bá thương hiệu một cách sâu rộng hơn để người tiêu dùng nhận biết được giá trị thương hiệu của mình, ngoài ra phải có những cải tiến cả về quy mô, công nghệ để anh có giá thành thấp, đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với dòng thép ngoại. Tôi xin nhấn mạnh là thuế bảo hộ có lộ trình, tiến tới sẽ về 0% do vậy các DN cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước thời điểm này.

- Xin cảm ơn ông!

Theo ước tính, khoảng 60.000 tấn thép cuộn đã được các DN thương mại nhập về trong hai tháng đầu năm 2009 có nguồn gốc từ ASEAN, Nga và Hàn Quốc với giá nhập chỉ ở mức 9-9,2 triệu đồng/tấn.

Ông Lê Ngọc Sơn - Phó Tổng Giám đốc Cty cổ phần luyện thép Sông Đà: Thời điểm tăng thuế có lợi cho DN nội

Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay các nước đều có động thái nhằm hỗ trợ các DN trong nước.Riêng với lĩnh vực thép, nhiều nước đã có giải pháp hỗ trợ XK để tránh tình trạng ế. Do vậy mà tăng thuế nhập khẩu thời điểm này là hợp lý, đa số các DN thép hiện nay đều đang trong tình trạng khó  khăn, chính vì vậy mà giải pháp hạn chế thép nhập khẩu, để kích thích tiêu dùng thép trong nước là một biện pháp cần thiết.

Ông Đỗ Văn Thanh - Chủ tịch HĐQT Cty thép Đình Vũ : Thuế tăng khoảng 15 % là hợp lý

Theo tôi lúc này cần bảo hộ các DN sản xuất trong nước, nhất là các DN sản xuất phôi chúng tôi hiện đang gặp rất nhiều khó khăn. Theo tôi, mức tăng khoảng 15% là hợp lý và có lợi cho DN nội, hiện giá đang “rơi” rất nhanh, thậm chí thép phế liệu về đến nhà máy chưa kịp sản xuất  thì giá phôi đã giảm nên chúng tôi không kịp trở tay. Năm 2008 chúng tôi đã lỗ và hiện Đình Vũ  tồn trên 2 vạn tấn, sản xuất cầm chừng. Giá phôi hôm 11/3, khu vực biển Đen chào giá 350 USD/tấn, theo tôi đây là giải pháp các nước này hỗ trợ DN trong nước của họ. Nếu chúng ta không kịp thời có giải pháp, mà cụ thể là tăng thuế nhập khẩu để hỗ trợ tiêu thụ thép trong nước thì các DN sẽ rất khó khăn, thậm chí là phá sản