Hiệp hội Thép Việt Nam (VSC) nhận định những tổn thất của ngành thép từ 2008 đã dần được khôi phục trong 6 tháng đầu năm 2009. Thị trường trong nước bắt đầu sôi động trở lại. Từ tháng 4/2009 công suất tiêu thụ trung bình đã đạt trên 300.000 tấn/tháng đã tạo đà tốt mang lại triển vọng sáng sủa về tình hình sản xuất, tiêu thụ thép 6 tháng cuối năm.

Giá thép biến động do đâu?

Trong 2 quý đầu năm 2009, đã diễn ra nhiều đợt điều chỉnh về giá thép, chủ yếu đối với sản phẩm thép xây dựng. Những sản phẩm khác như tôn mạ mầu, thép nguội, tấm lá hầu như không có sự thay đổi đáng kể. Những doanh nghiệp càng bám sát diễn biến thị trường thì càng điều chỉnh giá nhiều lần.

Theo VSC, việc điều chỉnh nhiều về giá thép trong thời gian qua do nhiều nguyên nhân. Giá phôi thép, điện, tỷ giá USD, giá xăng dầu biến động trong thời gian qua đã đẩy giá thành sản phẩm lên cao. Trong khi đó lượng tồn kho nguyên liệu của các doanh nghiệp sản xuất từ 6 tháng cuối năm 2008 rất lớn, hầu hết các doanh nghiệp đều chịu nỗ nặng do phải gánh nguồn tồn kho này.

Trừ một số doanh nghiệp do áp dụng chính sách "mua đuổi bán đuổi" lượng phôi, thép phế không lâm vào tình trạng lỗ do tồn kho.  Doanh nghiệp càng lớn càng chịu lỗ nặng do tồn kho nhiều, vì vậy khi có cơ hội nâng giá, các doanh nghiệp này cũng nâng giá cao hơn những doanh nghiệp tồn kho ít hơn để bù lỗ.Sau 6 tháng đầu năm 2009, theo báo cáo của VSC có rất ít doanh nghiệp bù được lỗ của năm 2008.

Với mức giá trung bình 11 triệuđồng/tấn (giá xuất xưởng chưa kể 5% VAT) và mức tiêu thụ trung bình trên 300.000 tấn/tháng từ đầu tháng 4 năm nay, nhiều doanh nghiệp đã có thể hòa vốn. Song do cộng dồn từ 6 tháng cuối năm 2008 nên nhiều doanh nghiệp vẫn lỗ.

Trước tình trạng giá thép liên tục tăng trong thời gian qua, có dự luận cho rằng có thể có nhóm doanh nghiệp liên kết lại để tác động tăng giá thép xây dựng trong nước. Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSTEEL) Nguyễn Thanh Chủy khẳng định không có chuyện đó.

Ông Chủy cho biết, cho đến thời điểm này công suất sản xuất thép cán trong nước đã vượt nhu cầu tiêu thụ của thị trường nội địa (đạt 6-7 triệu tấn, nhu cầu thị trường là 4-5 triệu tấn), do vậy các doanh nghiệp phải cạnh tranh với nhau về giá để tiêu thụ sản phẩm, không có lý do gì để họ liên kết tăng giá nếu muốn đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.

Hiện tại, ngành Thép trong nước mới tự chủ được 30% phế, 50% phôi, do vậy giá cả vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Với thị trường mở như hiện nay, các nhà cung cấp nguyên liệu cũng đưa ra mức giá rất cạnh tranh đối với từng doanh nghiệp. do vậy liên kết nhóm để lũng đoạn giá là không có.

Bản thân VNSTEEL do hạn mức tồn kho cao từ 2008 nên trong 2 tháng đầu năm đề ra chỉ tiêu cố gắng duy trì sản xuất và tồn tại. Bắt đầu từ tháng 4/2009 nhờ tình hình tiêu thụ khả quan (trung bình 300 ngàn tấn/tháng) và giá thép thành phẩm bắt đầu hồi phục nên mới bước đầu khắc phục được tình trạng lỗ triền miên từ 2008. Từ tháng 6/2009, VNSTEEL mới bắt đầu có lãi.Trong khi đó, giá thép khu vực và thế giới đã nhích lên, đặc biệt là thị trường châu Á.

Cuối năm giá thép sẽ không đột biến

Thời gian vừa qua dư luận lo ngại về tình trạng nhập khẩu ồ ạt thép thành phẩm từ ASEAN, Trung Quốc vào Việt Nam.

Trước tình hình này, ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch VSC cho biết: VSC đã và đang tiếp tục theo dõi rất sát sao tình hình nhập khẩu thép và sẽ có kiến nghị cơ quan chức năng điều chỉnh kịp thời để đưa ra biện pháp tự vệ nếu con số nhập khẩu vượt ngưỡng cho phép gây ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong nước.

Tuy nhiên VSC cũng khuyến cáo các doanh nghiệp về hiện tượng nhập khẩu nhiều thép cuộn cán nguội gần đây và nhấn mạnh, doanh nghiệp cần cập nhật thông tin và có kiến nghị kịp thời với cơ quan chức năng.

Ông Phạm Chí Cường nhận định, với các giải pháp kích cầu của Chính phủ, các chính sách hợp lý về thị trường, thuế và vốn, lãi suất đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực cho nền kinh tế cả nước. Ngành Xây dựng đạt tốc độ tăng trưởng 6% trong 6 tháng đầu năm đã kéo theo sự sôi động trở lại của thị trường thép xây dựng. Gói kích cầu ưu tiên phát triển các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, nhà ở xã hội, vốn đầu tư nước ngoài vào bất động sản tiếp tục tăng đã giúp cho ngành Thép đạt tốc độ tăng trưởng 4,25% trong 6 tháng đầu năm nay.

Với tiền đề nền kinh tế trong nước có những chuyển biến tích cực, cùng với tiến độ khởi công các dự án xây dựng lớn, là cơ sở để VSC khẳng định 6 tháng cuối năm tốc độ tăng trưởng của ngành Thép sẽ tốt và cao hơn.

Nếu quý IV không có đột biến xấu, ngành thép trong nước sẽ duy trì được tốc độ tăng trưởng 4,25%, thậm chí có thể đạt 7-8% trong 6 tháng cuối năm, ông Cường lạc quan.

Theo đà tăng trưởng của nhu cầu sản phẩm trong nước cũng như đà tăng giá của phôi, phế, thép thành phẩm trên thế giới, giá cả các mặt hàng thép cuối năm sẽ không giảm tuy nhiên cũng không tăng vọt như năm trước. Bên cạnh đó giá quặng sắt, than luyện cốc trên thế giới đang có xu hướng giảm từ 30-40% nên sẽ không có đột biến về giá thép cuối năm nay.