Kể từ khi Trung Quốc - nước nhập khẩu phế liệu lớn nhất thế giới tuyên bố cấm nhập các loại phế liệu về nước (từ cuối năm 2017), lượng phế liệu gồm sắt thép, nhựa, giấy... đã đổ dồn về nhiều nước đang và kém phát triển, trong đó có Việt Nam.

Phế liệu nhập về Việt Nam qua hai đường là nhập chính ngạch và tiểu ngạch. Chính ngạch có các mặt hàng sắt thép phế liệu của các công ty sắt thép trong nước, còn nhựa, giấy và điện tử cũ chủ yếu nhập khẩu qua đường tiểu ngạch, thương nhân nên không có số liệu thống kê của hải quan.

Về mặt hàng sắt thép, đến hết ngày 15/6, Việt Nam nhập hơn 2,28 triệu tấn sắt thép phế liệu, với kim ngạch hơn 816 triệu USD. Lượng sắt thép phế liệu nhập khẩu tăng hơn 800.000 tấn, tăng hơn 55% so với cùng kỳ năm trước, kim ngạch đã tăng hơn 50%.

Hai thị trường mà Việt Nam nhập khẩu sắt thép phế liệu nhiều nhất là Mỹ và Nhật, trong đó sắt thép phế liệu của Nhật nhập về hơn 546.000 tấn và Mỹ là gần 400.000 tấn.

Hiện, lượng sắt thép phế liệu nhập về Việt Nam phục vụ chủ yếu cho các nhà máy luyện gang thép, các loại sắt thép của các nước bao gồm sắt thép trong thiết bị, máy móc cũ, thép vụn và thép công trình cũ. Nguy hiểm nhất là các loại sắt thép từ máy móc cũ thuộc các công trình, nhà máy hóa chất được thải loại nhập khẩu về Việt Nam chưa qua xử lý.

Trung Quốc cấm nhập, sắt thép phế liệu dồn dập về Việt Nam (ảnh minh họa).

Ngoài nhập sắt thép phế liệu, kênh nhập khẩu tiểu ngạch không chính thức còn thường xuyên nhập các loại nhựa từ các nước để về Việt Nam sơ chế thành các hạt nhựa, xuất sang Trung Quốc; nhập khẩu các loại săm lốp ô tô, pin và ắc quy đã qua sử dụng gây nguy hại cho môi trường.

Theo báo cáo mơi đây của Cục Hải quan TP.HCM, cửa ngõ nhập hàng hóa lớn nhất nước đang tồn hơn 3.000 container hàng phế liệu nhập khẩu đã và đang nằm tại cảng quá thời hạn quy định.

Lượng phế liệu nhập khẩu vô chủ này không chỉ gây nguy hại cho môi trường và khiến ảnh hưởng đến năng lực xếp dỡ và cất trữ của cảng.

Với sự gia tăng nhập khẩu phê liệu hàng loạt, Tổng cục Hải quan mới đây đã có chỉ thị gấp yêu cầu tạm dừng nhập các loại phế liệu không rõ nguồn gốc, đích đến và đặc biệt phiếm chỉ các doanh nghiệp.

Trong khi lượng sắt thép phế liệu và các loại phế liệu nhập vào Việt Nam lớn chưa từng có thì các loại sắt thép thành phẩm cũng được tăng cường nhập vào Việt Nam.

Cụ thể, sắt thép các loại nhập vào Việt Nam hơn 5 tháng qua đạt hơn 6,3 triệu tấn, kim ngạch 4,5 tỷ USD, trong đó phôi thép (đầu vào cho luyện thép) chỉ có lượng nhập cực kỳ ít ỏi 123.000 tấn (chiếm 2% tổng lượng sắt thép), với kim ngạch hơn 60 triệu USD.

Sản phẩm từ sắt thép thành phẩm cũng có kim ngạch nhập khẩu cao, hơn 1,5 tỷ USD. Các kim loại thường cũng được tăng cường nhập khẩu vào Việt Nam, với 823.000 tấn, giá trị hơn 3 tỷ USD, trong đó lượng đồng nhập khẩu đạt 171.000 tấn, kim ngạch hơn 1,3 tỷ USD.

Nguồn tin: Tài nguyên & Môi trường