Kinh tế Trung Quốc thường tăng trưởng quá nóng so với mục tiêu đề ra, bởi các chính quyền địa phương của Trung Quốc quá nhiệt tình trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế so với kế hoạch mà chính quyền trung ương đề ra. Trung Quốc đã bắt đầu đề ra kế hoạch năm năm lần thứ 12 (2011-2015). Trước đây, trọng tâm của các kế hoạch bốn năm là thiết lập các mục tiêu về tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên, trên thực tế, tăng trưởng thường vượt xa hơn so với mục tiêu đề ra.

Trong tình hình như vậy, điều quan trọng hơn đối với Trung Quốc là duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô, thay vì chỉ tập trung vào mục tiêu tăng trưởng đề ra nhằm tránh những bất ổn cho nền kinh tế.

Những biến động kinh tế vĩ mô của Trung Quốc chủ yếu bắt nguồn từ các yếu tố nội bộ, ngoại trừ những tác động bên ngoài như cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997.

Nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng nhờ đầu tư và các khoản vay ngân hàng gia tăng nhanh chóng, đang tiếp tục trở nên quá nóng với lạm phát và bong bóng tài sản. Việc chính phủ Trung Quốc tiến hành kiểm soát vĩ mô và các biện pháp thắt chặt chi tiêu nhằm làm dịu nền kinh tế sẽ khiến nền kinh tế nước này sụt giảm, dẫn đến thất nghiệp và căng thẳng xã hội. Để giảm những áp lực này, chính phủ Trung Quốc cần công bố một kế hoạch kích thích mới.

Theo đó, việc ngăn chặn nền kinh tế quá nóng của chính phủ Trung Quốc là thách thức lớn nhất của các nhà hoạch định chính sách quốc gia. Để đạt được ổn định kinh tế vĩ mô, 4 hạn chế trong hệ thống chính sách kinh tế Trung Quốc cần được điều chỉnh đó là:

Thứ nhất, Trung Quốc cần thay đổi hệ thống thẩm định hiệu quả cũng như động lực theo đuổi mục tiêu tăng trưởng GDP của chính quyền địa phương. Nền kinh tế Trung Quốc trở nên quá nóng phần lớn do đầu tư quá mức của các chính quyền địa phương. Khi chính quyền địa phương nới lỏng cung tiền, xung đột đầu tư địa phương có thể gia tăng. Do vậy, để đạt được ổn định kinh tế vĩ mô, Trung Quốc cần thay đổi cơ chế khuyến khích chính quyền địa phương. Theo đó, chính phủ Trung Quốc không nên đánh giá hiệu quả của chính quyền địa phương trên cơ sở tăng trưởng GDP nhanh chóng với chi phí phúc lợi xã hội và môi trường. Việc vi phạm luật bảo vệ môi trường và phúc lợi xã hội sẽ bị trừng phạt. Điều này sẽ giúp chính quyền địa phương thay đổi chức năng từ tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh tế đến cung cấp các dịch vụ công.

Thứ hai, ngân hàng trung ương Trung Quốc cần độc lập hơn trong việc soạn thảo chính sách tiền tệ. Trung Quốc tụt hậu so với nhiều nước khi áp dụng chính sách thắt chặt tiền tệ một cách độc lập (cũng như việc tăng lãi suất). Bởi vậy, những gì mà chính phủ Trung Quốc cần làm là đặt mục tiêu tăng trưởng tiền tệ và ủy quyền cho ngân hàng trung ương xử lý bằng các công cụ tài chính cụ thể.

Thứ ba, chính phủ Trung Quốc cần giảm số lượng các nghị định tài chính trong quy định kinh tế vĩ mô, đồng thời, thúc đẩy kinh tế, bao gồm lãi suất và tỷ giá. Mặc dù Trung Quốc đã và đang thực hiện cải cách kinh tế theo hướng thị trường trong 3 thập kỷ, song việc tăng tín dụng vẫn phụ thuộc vào việc kiểm soát hạn ngạch và đầu tư dự án. Lãi suất và tỷ giá hối đoái linh hoạt là công cụ kiểm soát vĩ mô hữu ích trên thị trường kỳ hạn chứ không nằm trong “danh mục yêu thích” của các nhà hoạch định chính sách kinh tế Trung Quốc.

Thứ tư, Trung Quốc cần nỗ lực tăng cường hệ thống an sinh xã hội nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của việc điều chỉnh chính sách kinh tế vĩ mô. Một trong những lý do quan trọng cho việc công bố gói kích thích kinh tế đầy tham vọng của Trung Quốc ngay trong lúc tăng trưởng GDP của nước này đang cao hơn các quốc gia khác rất nhiều đó là, Trung Quốc đang lo sợ tỷ lệ thất nghiệp tăng cao sẽ dẫn tới bất ổn xã hội. Nguyên nhân của mối lo ngại này là Trung Quốc đang thiếu hệ thống an sinh xã hội hợp lý.

Trung Quốc cần tăng cường cải cách theo sự đồng thuận xã hội trên cơ sở phân phối thu nhập, tăng lương hưu, trợ cấp hưu trí trên nhiều lĩnh vực, đồng thời, chính phủ Trung Quốc nên sử dụng cổ tức từ các doanh nghiệp nhà nước để hỗ trợ bảo hiểm thất nghiệp, sức khỏe, tiền gửi và giảm thuế thu nhập cá nhân.

Nguồn: Chinadaily