Lâu nay, các doanh nghiệp (DN) vẫn thường nhập khẩu thép các loại từ Hàn Quốc, Trung Quốc (TQ) bởi có những loại thép khổ lớn, thép chuyên dụng DN trong nước chưa sản xuất được. Tuy nhiên, thời gian gần đây, dù DN thép trong nước đang bị tồn kho rất lớn nhưng thép giá rẻ từ TQ vẫn vào ồ ạt.

 

Con số thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập khẩu gần 5 triệu tấn sắt thép các loại, tăng gần 2% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, đáng chú ý là chỉ riêng lượng thép nhập từ TQ đã gần 1,4 triệu tấn, chiếm 28% tổng lượng thép nhập khẩu.

 Các loại thép nhập khẩu từ TQ đều tăng rất mạnh, như thép cán nóng cuộn tăng 179%, thép cán nóng dạng tấm tăng 199%, thép mạ kẽm khổ hẹp tăng 131%, thép xây dựng dạng thanh tăng 123%... Đặc biệt, thép cuộn xây dựng loại Þ6 và Þ8 tăng 557% với tổng số là 156.000 tấn, trong khi loại này năm ngoái chỉ nhập khoảng 35.000 tấn… 

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch Tập đoàn Thép Tiến Lên, cho biết sở dĩ thép TQ tràn về nhiều là do giá thép tại TQ đang ở mức thấp nhất từ trước đến nay. Giá thép Þ6 và Þ8 hiện chỉ còn hơn 490 USD/tấn, trong khi thép loại này sản xuất trong nước vào khoảng 600 USD/tấn. Đây là loại thép có vi chất Bo hàm lượng thấp nhưng khai là thép hợp kim. Theo quy định, loại này sẽ nằm trong nhóm các sản phẩm được xuất tự do trong khối ASEAN cũng như  AFTA + nên sẽ được miễn thuế nhập khẩu, do đó giá thành tiếp tục rẻ thêm...

Trong khi đó, theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), lượng hàng tồn kho  của các DN thép trong nước hiện rất lớn và vẫn đang có nguy cơ gia tăng. Tính đến hết tháng 8, lượng thép tồn kho đã lên tới 315.000 tấn và cuối tháng 9 là khoảng 330.000 tấn.

Ông Nguyễn Tiến Nghi, Phó Chủ tịch VSA, cho rằng thép TQ đang là vấn nạn của ngành. Việc nhà sản xuất “lách” bằng cách cho vào chất Bo đã khiến ngành chức năng đau đầu trong việc tìm cách ngăn chặn. Bởi thực tế, thép Bo kích thước Þ6 và Þ8 chủ yếu được nhập về để sử dụng trong xây dựng nhưng lại được hưởng thuế suất ưu đãi 0%, trong khi nếu là thép xây dựng bình thường (không có chất Bo) thì phải chịu thuế nhập khẩu ít nhất là 5% (trước đây là 15%). Đây cũng là lý do khiến người ta đang ùn ùn nhập loại thép này.

Ông Đỗ Duy Thái, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thép Việt, than các DN sản xuất thép trong nước đang gặp nhiều khó khăn khi thép TQ giá rẻ ồ ạt tràn vào. “Mặc dù chất lượng thép TQ không bằng thép xây dựng của các DN trong nước nhưng nhờ giá rẻ nên loại thép này vẫn được tiêu thụ mạnh, nhất là ở các vùng nông thôn, các công trình tư nhân…”- ông Thái nói.

Các DN thép cho rằng nhiều đơn vị nhập về với lý do  để sản xuất que hàn nhưng thực tế sau khi nhập lại bán dạng thép xây dựng. “Nhu cầu cả nước chỉ dùng khoảng 2.000 tấn thép có hợp kim để sản xuất que hàn trong khi loại thép này đã được nhập về với con số lên đến hàng trăm ngàn tấn” - lãnh đạo một DN thép bức xúc.